Խայթող բջիջներ

*Aiptasia pallida* աղեխորշավորի նեմատոցիտի միկրոլուսանկար։ Կարմիր ներկով ներկվում են նեմատոցիտի պատիճի պոլիանիոնային թունավոր սպիտակուցները։

Խայթող բջիջներ, նեմատոցիտներ, աղեխորշավորների մեծ մասի ծածկող էպիթելում, ինչպես նաև էնտոդերմում գտնվող հատուկ բջիջներ, որոնք հարձակման և պաշտպանության միջոց են։ Ունեն բարակ, խիտինային կազմությամբ ձվաձև կամ երկարավուն պատիճ, որի խոռոչը լցված է թունավոր հեղուկով։ Այստեղ է գտնվում նաև պարուրաձև ոլորված թելիկը։ Կորիզը տեղադրված է բջջի հիմքում, իսկ արտաքին մակերևույթում կա զգայուն ելուստ՝ կնիդոցիլ, որին հպվելիս խայթող բջիջներն անմիջապես գրգռվում են, թելիկը խոռոչից դուրս է թռչում և խայթում։

Նեմատոցիստները շատ արդյունավետ զենքեր են։ Մեկ նեմատոցիստը կարող է անշարժացնել դրոզոֆիլ պտղաճանճի փոքր թրթուրին։ Մարդու համար ամենամահացու խայթող բջիջները հանդիպում են կուբոմեդուզաների մոտ^[1]^[2]^[3]։

Աղեխորշավորների խայթող բջիջները տեղադրված են մարմնի ամբողջ մակերևույթում, ավելի շատ խտացած են շոշափուկների և բերանի շուրջը։ Խայթոցից հետո բջիջները մահանում են, իսկ դրանց տեղում կամ կողքին նորերն են զարգանում։ Խայթող բջիջների ազդեցությունից այրվածքներ են առաջանում, մանր (երբեմն նաև խոշոր) կենդանիները մահանում են։

Ծանոթագրություններ

↑ Tibballs J (December 2006). «Australian venomous jellyfish, envenomation syndromes, toxins and therapy». Toxicon. 48 (7): 830–59. doi:10.1016/j.toxicon.2006.07.020. PMID 16928389.
↑ Brinkman D, Burnell J (November 2007). «Identification, cloning and sequencing of two major venom proteins from the box jellyfish, Chironex fleckeri». Toxicon. 50 (6): 850–60. doi:10.1016/j.toxicon.2007.06.016. PMID 17688901.
↑ Brinkman D, Burnell J (April 2008). «Partial purification of cytolytic venom proteins from the box jellyfish, Chironex fleckeri». Toxicon. 51 (5): 853–63. doi:10.1016/j.toxicon.2007.12.017. PMID 18243272.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 10)։

[pmid16928389-1] Tibballs J (December 2006). «Australian venomous jellyfish, envenomation syndromes, toxins and therapy». Toxicon. 48 (7): 830–59. doi:10.1016/j.toxicon.2006.07.020. PMID 16928389.

[pmid17688901-2] Brinkman D, Burnell J (November 2007). «Identification, cloning and sequencing of two major venom proteins from the box jellyfish, Chironex fleckeri». Toxicon. 50 (6): 850–60. doi:10.1016/j.toxicon.2007.06.016. PMID 17688901.

[pmid18243272-3] Brinkman D, Burnell J (April 2008). «Partial purification of cytolytic venom proteins from the box jellyfish, Chironex fleckeri». Toxicon. 51 (5): 853–63. doi:10.1016/j.toxicon.2007.12.017. PMID 18243272.

[1]

[2]

[3]