Լառնակայի ամրոց

Լառնակայի ամրոց
	Նկարագրություն
Տեսակ	դղյակ
Վարչական միավոր	Լառնակա
Երկիր	Կիպրոս
	Larnaca castle Վիքիպահեստում

Լառնակայի ամրոց (հուն․՝ Κάστρο Λάρνακας), միջնադարյան օսմանական ամրոց, որը հիմնադրվել է եվրոպացիների կողմից 14-րդ դարում և վերակառուցվել է թուրքերի կողմից 1625 թվականին՝ Լառնակայի (Կիպրոսի Հանրապետություն) նավահանգիստը պահպանելու համար։ Ամրոցը գտնվում է Ֆինիկուդես Պրոմենադի Հարավային վերջնակետում («Ֆինիկովյան Պրոմենադ»^[1])։ Ներկայումս ամրոցում գտնվում է պատմական թանգարան։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական վկայությունների համաձայն, Լառնակա նավահանգստում ամրոցը կառուցվել է Կիպրոսի թագավոր Ջեյմս I դե Լուսինյան թագավորի օրոք (1382-1398)։ Ամրոցը դարձավ Կիպրոսի հարավային ափի պաշտպանական համակարգի բաղկացուցիչ մասը, որը ձգվում էր Ֆամագուստա նավահանգստից Պիլայի և Լիմասոլի շրջանում մինչև՝ Ակրոտիրի ծովածոց։

Ամրոցը նաև վենետիկյան տիրապետության շրջանում (1489-1571) ծառայել է Լառնակայի ծովային նավահանգստի պաշտպանության համար, ապա ամբողջ կղզու հետ անցել է Օսմանյան կայսրության տիրապետության տակ։ Իր պատմության ընթացքում ամրոցը բազմիցս վերակառուցվել և վերակառուցվել է։ 1625 թվականին թուրքերը վերականգնել են ամրոցը, որն այդ ժամանակ գրեթե ամբողջությամբ ավերվել էր (ինչի մասին վկայում է ամրոցի մուտքի վերևում գտնվող ցուցանակը), որից հետո ամրոցը ձեռք է բերել ժամանակակից տեսք՝ համատեղելով ռոմանական և օսմանյան ճարտարապետության առանձնահատկությունները։ Սակայն 18-րդ դարում ամրոցը մասամբ ավերվել է։

1878 թվականին բրիտանացիների գալով ամրոցը նորոգվել և հանձնվել է դատաոստիկանական պահանջների համար։ Այստեղ եղել է ոստիկանական բաժանմունք, բերման են ենթարկվել ձերբակալվածները, և մահապատժի են ենթարկվել կախաղանի միջոցով։ 1948 թվականին Լառնակայի ամրոցում կատարված վերջին մահապատժից անմիջապես հետո ոստիկանության բաժանմունքը տեղափոխվել է Ֆինիկուդես բուլվարի հակառակ կողմը, իսկ ամրոցի տարածքում բացվել է պատմական թանգարան։ 1963 թվականի քաղաքային անկարգությունների ժամանակ թանգարանի ցուցանմուշների մի մասը գողացել են կամ զգալիորեն վնասվել է։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնագիտական հետազոտությունների համաձայն՝ բնօրինակ (Լուսինյան) ամրոցը շատ ավելի մեծ էր, քան 1625 թվականին օսմանյան թուրքերի կողմից վերակառուցված ամրոցը։ Նրա տարածքը տարածվում էր ավելի հյուսիս և հարավ-արևմուտք։ Սկզբնական շինությունից միայն ամրոցի հարավային մասում կամարակապերն ու կիսաշրջանաձև աբսիդն են պահպանվել, որոնց երկայնքով կան 14-րդ դարի գերեզմանաքարեր, որոնք այստեղ են բերվել Նիկոսիայի գոթական տաճարներից։

Ամրոցի հյուսիսային մասում պահպանվել են օսմանյան ոճով հարակից երկու հարկանի շենքեր, որոնցից մեկի առաջին հարկում կա կամարակապ պատկերասրահ, որը ծառայում է որպես բակ և միևնույն ժամանակ ամրոցի մուտք։ Մուտքի աջ կողմում գտնվող սենյակը բրիտանացիները սարքել էին դատապարտյալների մահապատժի համար, որի համար սենյակում կախաղան էր տեղադրված։

Այս շենքի երկրորդ հարկում գտնվում է Լառնակայի պատմության թանգարանը (միջնադարի թանգարան), որը զբաղեցնում է չորս սենյակ, որտեղ պահվում են 4-7-րդ դարերի վաղ քրիստոնեական բազիլիկ ցուցանմուշներ։ Պատերին կան վաղ քրիստոնեական որմնանկարների լուսանկարներ։ Թանգարանը հասարակության համար բաց է շաբաթը յոթ օր^[2]։

Ամրոցում մինչ օրս իրենց տեղերում են գտնվում 20-րդ դարի սկզբի Friedrich Krupp AG ֆիրմայի թնդանոթները, որոնց գլխավոր գործառույթը նավահանգիստ մտնող նավերին ողջունելն էր։ Ամրոցի բակում այժմ պարբերաբար անցկացվում են սիմֆոնիկ երաժշտության և թատերական փառատոնների համերգներ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լառնակայի ամրոց» հոդվածին։

[1] Прогулка по променаду Ларнаки// Путеводитель по Кипру: достопримечательности, маршруты, путешествия, экскурсии, фотографии.

[2] Средневековый Замок в Ларнаке теперь открыт и в выходные.

[1]

[2]