Իոնացման ազդեցությունը բջիջների վրա

Իոնացնող ճառագայթումը մակածում է բարդ բջջային պատասխան` գենոմային անկայունություն, ինչպես ճառագայթված, այնպես էլ չճառագայթված բջիջներում(չաշխատող հղում) (‹‹դիտորդի›› էֆեկտ), որոնք ստանում են մոլեկուլային ազդակներ ճառագայթված բջիջներից։ Ճառագայթմամբ մակածված իոնացումը կարող է ազդել ուղղակիորեն բջջի տարբեր մոլեկուլների վրա, կամ անուղղակիորեն` ջրի մոլեկուլների վրա` առաջացնելով ակտիվ ռադիկալներ։ Ռադիկալները փոխազդում են հարևան մոլեկուլների հետ շատ կարճ ժամանակահատվածում, ինչի հետևանքով խզվում են քիմիական կապերը, կամ տեղի է ունենում փոխազդող մոլեկուլների օքսիդացում։ Ուղղակի ազդեցության էֆեկտները դրսևորվում են իոնացնող ճառագայթման և ԴՆԹ-ի անմիջական փոխազդեցության հետևանքով։ Անուղղակի ազդեցության էֆեկտները դրսևորվում են իոնացնող ճառագայթման ազդեցությամբ առաջացած ակտիվ ռադիկալների և ԴՆԹ-ի փոխազդեցության հետևանքով։ Բջիջներում իոնացման գլխավոր էֆեկտը ԴՆԹ-ի շղթաների կտրվածքներն են։ Քանի որ ԴՆԹ-ն կոմպլեմենտար կերպով միմյանց միացած երկշղթա մոլեկուլ է, ապա կտրվածքները լինում են միաշղթա կամ երկշղթա։ Միաշղթա կտրվածքների մեծ մասը վերականգնվում են, քանի որ ԴՆԹ-ի չվնասված շղթան հանդիսանում է մատրիցա վնասված շղթայի վերականգնման համար։ Երկշղթա վնասվածքների դեպքում, վերականգնումը դժվարությամբ է տեղի ունենում, որի հետևանքով խզված շղթաները կարող են միանալ որոշ սխալներով։ Այսպիսի սխալով ԴՆԹ-ի վերականգնման արդյունքում առաջանում են մուտացիաներ, քրոմոսոմային խաթարումներ կամ էլ բջջի մահ: Բետա և գամմա ճառագայթումներն առաջացնում են իոնացման ցածր խտություն, ինչի հետևանքով մակածում են ԴՆԹ-ի միաշղթա վնասվածքներ։ Մինչդեռ ալֆա ճառագայթումն առաջացնում է իոնացման բարձր խտություն և մակածում ԴՆԹ-ի երկշղթա վնասվածքներ։ {{ԹՀ}}