Թեյլորի կանոն

Ջոն Թեյլոր, դրամավարկային քաղաքականության կանոնի հեղինակ

Թեյլորի կանոնը դրամավարկային քաղաքականության կանոն է, որը որոշում է ՀՆԱ-յի փոփոխության արդյունքում համապատասխան նոմինալ տոկոսային դրույքը, ինֆլյացիայի տեմպը և այլ մակրոտնտեսագիտական ցուցանիշներ։ Կանոն, որի հիման վրա կենտրոնական բանկը փոփոխում է հաշվառման դրույքը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանոնը առաջին անգամ առաջարկվել է Սթենֆորդի համալսարանի պրոֆեսոր Ջոն Թեյլորի կողմից 1993 թվականին՝ «Դիսկրեցիոն քաղաքականություն ընդդեմ պրակտիկ կանոնների» աշխատությունում^[1]։ Միաժամանակ 1993 թվականի նոյեմբերին նույն հետևություններով լույս է տեսնում Դեյլ Հենդերսոնի և Ուորվիկ Մակկիբինի աշխատությունը^[2]։

Դրույքավարկային քաղաքականության կանոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանոնները նպաստում են գների կանոնավորությանը և ամբողջական զբաղվածությանը անորոշությունների համակարգված իջեցման և կենտրոնական բանկի հետագա գործողությունների հանդեպ վստահության բարձրացմանը։ Կանոնը արգելում է արձագանքել տնտեսագիտության վիճակին մինչև այն պահը, երբ նմանատիպ պատասխանները ընդգրկված են հենց կանոնի մեջ^[3]։

Որոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեյլորի կանոն․ նոմինալ տոկոսային դրույքը պետք է անդրադառնա ինֆլյացիայի փաստային տեմպերի բաժանմանը ինֆլյացիայի ընդհանուր մակարդակից և իրական համախառն ներքին արդյունքից պոտենցիալ ՀՆԱ-յի և տրվում է հետևյալ ձևով^[3]։

i_{t}=\pi _{t}+0,02+0,5y+0,5(\pi _{t}-0,02)

,

որտեղ

i_{t}

՝ նոմինալ դրույք,

\pi _{t}

՝ ինֆլյացիայի մակարդակը նախորդ շրջանում,

y=(Y-{\bar {Y}})/{\bar {Y}}

՝ համախառն արդյունքից տոկոսային շեղումը արդյունքի մակարդակից՝ ամբողջական զբաղվածության դեպքում։

Ընդհանուր գործակիցների համար կանոնը ունի հետևյալ տեսքը^[4]․

i_{t}=\pi _{t}+r_{t}^{*}+a_{\pi }(\pi _{t}-\pi _{t}^{*})+a_{y}(y_{t}-{\bar {y}}_{t})

,

որտեղ

i_{t}

՝ կարճաժամկետ նոմինալ դրույք,

\pi _{t}

՝ ինֆլյացիայի մակարդակ, չափված որպես ՀՆԱ-յի դեֆլյատոր,

\pi _{t}^{*}

՝ ինֆլյացիայի ցանկալի մակարդակ,

r_{t}^{*}

՝ հավասարակշռված իրական տոկոսային դրույքի ենթադրելի մակարդակ,

y_{t}

՝ ընդհանու ՀՆԱ-յի լոգարիթմ,

{\bar {y}}_{t}

՝ պոտենցիալ ՀՆԱ-յի լոգարիթմ, որը որոշվում է գծային մեթոդով։

Թեյլորի կանոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաձայն Թեյլորի կանոնի իրական դրույքը՝ $i_{t}-\pi _{t}$ -ը պետք է անդրադառնա^[3]․

տարբերությունը թողարկման և ամբողջական զբաղվածության դեպքում թողարկման մակարդակից,
տարբերությունը ինֆլյացիայի և նրա նպատակային նշանակության միջև (որը որոշված է Թեյլորի կողմից՝ 2% կամ 0,02)։

Եթե թողարկումը գտնվում է ամբողջական զբաղվածության մակարդակում, իսկ ինֆլյացիան համապատասխանում է կողմորոշիչին 2 %-ով, ապա Թեյլորի կանոնով կենտրոնական բանկը սահմանում է իրական դրույքը 2%-ի չափով, որը համարյա հավասար է երկարաժամկետ միջին մակարդակին։ Եթե տնտեսությունը գերզբաղված է և թողարկումը ընդհանուր զբաղվածության պայմաններում իր սահմանները գերազանցում է, ապա ինֆլյացիան բարձր է իր նպատակային արժեքից։ Այս դեպքում կենտրոնական բանկը խստացնում է դրամավարկային քաղաքականությունը տոկոսային դրույքի բարձրացման հաշվին։ Եթե ՀՆԱ-ն արտադրության մակարդակից ցածր է ամբողջական զբաղվածության ժամանակ և ինֆլյացիան ցածր է նպատակային արժեքից, ապա դրույքը պետք է իջնի 2%-ից ցածր, այդպիսով մեղմացնելով դրամավարկային քաղաքականությունը։ Թեյլորը իր աշխատանքում ասել է, որ այս կանոնը վիճակագրապես ճշգրիտ բնութագրում է ԴՊՀ ԱՄՆ-ի փաստային վարքը^[3]։

Սակայն Թեյլորը չի համարել, որ ԴՊՀ-ն պետք է ավտոմատ կերպով հետևի կանոնին, կանոնը միայն ծառայում է դրամավարկային քաղաքականության կառավարման համար։ Տվյալ կանոնից հրաժարվելը հնարավոր է միայն որոշակի պայմանների գոյության դեպքում։ Այնուամենայնիվ ԴՊՀ-ն պետք է անպայման հաշվի առնի այս կանոնը (կամ գտնվի նրան շատ մոտ)^[3]։

Թեյլորի սկզբունք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այլ հավասար պայմաններում ինֆլյացիայի 1%-ով աճը պետք է հանգեցնի տոկոսային դրույքի ավելի քան 1%-ի բարձրացմանը։ Այս օրինաչափությունը կոչվում է Թեյլորի սկզբունք։ Քանի որ իրական տոկոսային դրույքը հավասար է նոմինալ տոկոսային դրույք հանած ինֆլյացիայի մակարդակ, ապա տոկոսային դրույքը պետք է բարձրացվի, որպեսզի սառեցնի տնտեսությունը ինֆլյացիայի տեմպերի բարձրացման դեպքում (նոմինալ տոկոսային դրույքը բարձրանում է ավելին, քան ինֆլյացիայի մակարդակը)^[4]։

Թեյլորի սկզբունքի վերափոխություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ասկարիի և Ռոպելեի և Կայլիի 2007 թվականների աշխատանքներում նշվում է^[5]^[6], որ Թեյլորի սկզբունքի կիրառումը բավարար չէ որոշակիության հաստատման համար, եթե միջին ինֆլյացիան դրական է և այլ ոչ թե զրոյական։ Կոիբիոնի և Հորոդնիչենկոյի 2008 թվականի աշխատանքներում նույնպես նշվում էր^[7], որ կենտրոնական բանկը պետք է բարձրացնի դրույքը տասը մեկի, եթե ինֆլյացիան գերազանցում է 6%-ը։ Նման մեթոդներում անհրաժեշտ է ցուցչավորել ինֆլյացիան Թեյլորի սկզբունքի պահպանման համար^[4]։

Քրիստիանոյի, Էյհենբաումի և Էվանսի 2005 թվականի, Ռավեննայի և Ուոլշայի 2006 թվականի, Լոսայի և Տուեստայի 2006 թվականի և Կուոցումիի և Վան Զանդվեջի 2008 թվականի աշխատանքներում նշվում է^[8]^[9]^[10]^[11], որ Թեյլորի սկզբունքի կիրառումը բավական չէ որոշակիության հաստատման համար, եթե տոկոսային դրույքը ազդում է իրական սահմանային ծախսերի վրա։ Նմանատիպ մոդելներում անհրաժեշտ է ընդգրկել միջժամանակային ճյուղը ընկերության աշխատուժի հետ կապված հարցումների պայմաններում^[4]։

Կոկրեյնի կարծիքով ընդհանուր որոշակիությունը հայտնվում է այն ենթադրությունից, թե ինչպիսի քայլերի կդիմի կենտրոնական բանկը ի պատասխան ինֆլյացիայի հավասարակշռված մակարդակից շեղման դեպքում^[12]։

Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բալարդի և Միտրիի 2002 թվականին կատարված ուսումնասիրությունները ապացուցում են եզակի ստացիոնար հավասարակշռության գոյությունը, որի դեպքում քաղաքականությունը պետք է անդրադառնա բավարար կարգով (քան ինֆլյացիայի մակարդակը) նոմինալ տոկոսային դրույքի աճով՝ աճած ինֆլյացիայի և թողարկման խզման դեպքում^[13]։ Սակայն Թեյլորի կանոնում որոշված չեն թե որ գործակիցները պետք է օգտագործվեն ինֆլյացիայի և թողարկման կողմից^[14]։ Ինչքան շատ են գործակիցները այդքան ավելի արագ խուճապից հետո ինֆլյացիան շարժվում է երկարաժամկետ նպատակային մակարդակին, իսկ թողարկումը տրված մակարդակին, սակայն բարձր գործակիցները մեծացնում են ռիսկը, որ ինֆլյացիան և թողարկումը կգերազանցեն բնական մակարդակները^[4]։ Տոկոսային դրույքների կարճաժամկետ վոլատիության նույնպես բացասական է ազդում տնտեսության վրա^[15]։ Լանսինգի և Տրեհանի 2001 թվականի աշխատանքներում նշվում են այն պայմանները, որոնց դեպքում Թեյլորի կանոնը համարվում է բարենպաստ դիսկեցիոն քաղաքականության դեպքում, որպես գործիք։ Լյուբիկի և Շուրֆեյդի ուսումնասիրությունները 2004 թվականին կատարված հաստատում են, որ ոչ բավարար անդրադարձը կենտրոնական բանկերի կողմից հանգեցնում է ինֆլյացիայի ցնցմանը^[4]^[16]։ Սակայն Թեյլորի կանոնը չի որոշում թե ինչպես հաշվել ինֆլյացիայի մակարդակը, թողարկումը և բնական մակարդակը։

Կլարիդի, Գալի և Գերտլերի 2000 թվականին կատարված աշխատանքները ԴՊՀ-ի, Բունդեսբանկի և Ճապոնիայի Բանկի ուսումնասիրությունների ժամանակ հաստատում է Թեյլորի կանոնի և տոկոսային դրույքի փաստային տվյալների համապատասխանությունը նոմինալ դրույքի ընդգրկման պայմաններում^[17]։ Սակայն կան նաև օրինակներ, երբ ԴՊՀ ԱՄՆ-ն փոփոխել է դրույքը Թեյլորի կանոնի խախտման ժամանակ։ Թեյլորի կանոնում կարելի է փոփոխել տվյալ թողարկման և կանխատեսելի փոփոխականներով ինֆլյացիայի ցուցիչները մի քանի հաջորդ մասերով^[4], որը թույլ է տալիս տնտեսագիտությանը ավելի արագ անդրադարձ կատարել^[15]։

Օրֆանիդիսի 2000 թվականին կատարված աշխատանքը ցույց է տալիս, որ 1970 ական թվականների իրական ժամանակների տվյալների օգտագործման դեպքում ավելի վատ էր որոշվում անհրաժեշտ նոմինալ դրույքը^[18]։ 1970-ական թվականներին ընդունված որոշումները ուժեղորեն թերագնահատում էին թողարկման բնական մակարդակը և այդ իսկ պատճառով չափազանց խթանում էին տնտեսությունը^[15]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Тейлор Дж.^[en] Discretion versus Policy Rules in Practice. — Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 1993. — № 39. — P. 195-214.
↑ Henderson D. W., McKibbin W.^[en] A Comparison of Some Basic Monetary Policy Regimes for Open Economies: Implications of Different Degrees of Instrument Adjustment and Wage Persistence. — Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 1993. — № 39. — P. 221-318. — doi:10.1016/0167-2231(93)90011-K
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Абель Э., Бернанке Б. Макроэкономика. — СПб.: Питер, 2008. — С. 682.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Уолш К.^[en] Монетарная теория и монетарная политика. — М.: Дело, 2014. — С. 351, 382.
↑ Ascari G., Ropele T. Optimal monetary Policy under low trend inflation // Journal of Monetary Economics. — 2007. — № 54. — P. 2568-2583. Архивировано из первоисточника 23 Մարտի 2017.
↑ Kiley M.T. Is Moderate-to-high inflation inherently unstable? // International Journal of central banking. — 2007. — № 3(2). — P. 173-201.
↑ Coibion O., Gorodnicheko Y. Monetary policy, Trend inflation and the Great Moderation:An Alternative interpretation. — 2008.
↑ Christiano L.J., Eichenbaum M., Evans C. Nominal Rigidities and the Dynamics Effects of a shock to monetary policy // Journal of political economy. — 2005. — № 113(1). — P. 1-45. Архивировано из первоисточника 10 Դեկտեմբերի 2016.
↑ Ravenna F., Walsh C.E. Optimal monetary policy with the cost channel // Journal of Monetary Economics. — 2006. — № 53. — P. 199-216.
↑ Llosa G., Tuesta V. E-stability of monetary policy when the cost channel matters // Central Bank of Peru. — 2006.
↑ Kurozumi T., Van Zandwedge W. Labor market search and interest rate policy // Federal reserve Bank of Kansas city working paper 08-03. — October 2008.
↑ Cochrane J. Identification with Taylor Rules: A critical review // NBER. — September 2007. — № 13410.
↑ Bullard J., Mitra K. Learning about monetary policy rules // Journal of Monetary Economics. — 2002. — № 49(6). — P. 1105-1129.
↑ Lansing K.J., Trehan B. Forward-Looking Behavior and the optimality of the Taylor Rule // Federal Reserve Bank of San Francisco. — 2001.
↑ ^15,0 ^15,1 ^15,2 Ромер Д. Высшая макроэкономика. — М.: Издательский дом ВШЭ, 2014. — С. 670-671.
↑ Lubik T., Schorfheide F. Testing for Inderminacy:An Application to US Monetary Policy // American Economic Review. — 2004. — № 64(1). — P. 190-217. — doi:10.1257/000282804322970760 Архивировано из первоисточника 23 Մարտի 2017.
↑ Clarida R., Galí J., Gertler M. Monetary Policy Rules and Macroeconomic Stability: Theory and Some Evidence // Quarterly Journal of Economics. — 2000. — № 115(1). — P. 147-180. — doi:10.1162/003355300554692
↑ Orphanides A.^[en] The Quest for prosperity without inflation // European Central Bank Working Paper. — 2000. — № 15.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[:0-1] Тейлор Дж.^[en] Discretion versus Policy Rules in Practice. — Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 1993. — № 39. — P. 195-214.

[:1-2] Henderson D. W., McKibbin W.^[en] A Comparison of Some Basic Monetary Policy Regimes for Open Economies: Implications of Different Degrees of Instrument Adjustment and Wage Persistence. — Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 1993. — № 39. — P. 221-318. — doi:10.1016/0167-2231(93)90011-K

[:2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Абель Э., Бернанке Б. Макроэкономика. — СПб.: Питер, 2008. — С. 682.

[:3-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Уолш К.^[en] Монетарная теория и монетарная политика. — М.: Дело, 2014. — С. 351, 382.

[:10-5] Ascari G., Ropele T. Optimal monetary Policy under low trend inflation // Journal of Monetary Economics. — 2007. — № 54. — P. 2568-2583. Архивировано из первоисточника 23 Մարտի 2017.

[:11-6] Kiley M.T. Is Moderate-to-high inflation inherently unstable? // International Journal of central banking. — 2007. — № 3(2). — P. 173-201.

[:111-7] Coibion O., Gorodnicheko Y. Monetary policy, Trend inflation and the Great Moderation:An Alternative interpretation. — 2008.

[:12-8] Christiano L.J., Eichenbaum M., Evans C. Nominal Rigidities and the Dynamics Effects of a shock to monetary policy // Journal of political economy. — 2005. — № 113(1). — P. 1-45. Архивировано из первоисточника 10 Դեկտեմբերի 2016.

[:13-9] Ravenna F., Walsh C.E. Optimal monetary policy with the cost channel // Journal of Monetary Economics. — 2006. — № 53. — P. 199-216.

[:14-10] Llosa G., Tuesta V. E-stability of monetary policy when the cost channel matters // Central Bank of Peru. — 2006.

[:15-11] Kurozumi T., Van Zandwedge W. Labor market search and interest rate policy // Federal reserve Bank of Kansas city working paper 08-03. — October 2008.

[:16-12] Cochrane J. Identification with Taylor Rules: A critical review // NBER. — September 2007. — № 13410.

[:9-13] Bullard J., Mitra K. Learning about monetary policy rules // Journal of Monetary Economics. — 2002. — № 49(6). — P. 1105-1129.

[:8-14] Lansing K.J., Trehan B. Forward-Looking Behavior and the optimality of the Taylor Rule // Federal Reserve Bank of San Francisco. — 2001.

[:4-15] 15,0 ^15,1 ^15,2 Ромер Д. Высшая макроэкономика. — М.: Издательский дом ВШЭ, 2014. — С. 670-671.

[:7-16] Lubik T., Schorfheide F. Testing for Inderminacy:An Application to US Monetary Policy // American Economic Review. — 2004. — № 64(1). — P. 190-217. — doi:10.1257/000282804322970760 Архивировано из первоисточника 23 Մարտի 2017.

[:5-17] Clarida R., Galí J., Gertler M. Monetary Policy Rules and Macroeconomic Stability: Theory and Some Evidence // Quarterly Journal of Economics. — 2000. — № 115(1). — P. 147-180. — doi:10.1162/003355300554692

[:6-18] Orphanides A.^[en] The Quest for prosperity without inflation // European Central Bank Working Paper. — 2000. — № 15.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]