Դիմիտրոս Ռոնդարիս

Ռոնդարիս Դիմիտրիոս (ծն․ 1899), հույն դերասան և ռեժիսոր։ Սովորել է Աթենքի համալսարանում։ 1923— 1927-ին աշխատել է Մ․ Կոտոպուլիի թատրոնում։ 1929—33-թվականին կատարելագործվել է Մ․ Ռայնհարդի դերասանական և ռեժիսորական սեմինարում։ 1928-թվականին բեմադրել է Կալոմիրիսի «Մոր մատանին» օպերան։1934—55-թվականին (ընդմիջումներով) եղել է Աթենքի ազգային թատրոնի գլխավոր ռեժիսոր, ուր բեմադրել է Վ․ Շեքսպիրի, ժ․ Մոլիերի, Կ․ Գոլդոնիի, Ֆ․ Շիլլերի, ինչպես և ժամանակակից հույն դրամատուրգների պիեսները։ Ռ․ եղել է հին հուն, ողբերգությունների բեմադրման առաջին նախաձեռնողներից։ 1957-թվականին հիմնադրել է Պիրեյոսի թատրոնը, ուր բեմադրել է Սոֆոկլեսի «էլեկտրա», Եվրիպիդեսի «Մեդեա» ևայլ պիեսներ (1962-թվականին և 1963-թվականին հյուրախաղերով հանդես է եկել ՍՍՀՄ-ում)։ ՌՈՆԴՈ (իտալ․ rondo, ֆրանս․ rondeau, < rond — շրջան), 1․ երաժշտական ստեղծագործության ձև, որտեղ թեման կրկնվում է ոչ պակաս քան երեք անգամ, իսկ կրկնությունների միջև անցնում են նոր նյութեր կամ թեմայի տարբերակներ։ Թեման կոչվում է ռեֆրեն կամ գլխավոր թեմա և ամեն անգամ հնչում հիմնական տոնայնության մեջ․ միջին հատվածները կոչվում են էպիզոդ և հնչում, հիմնականում, այլ տոնայնություններում։ Ռոնդարիս դիմիտրիոսի ձևը գոյացել է ժողովրդական շուրջպարերում։ Մասնագիտացված երաժշտության մեջ առաջին անգամ օգտագործել են 17—18դարեր ֆրանսիական կլավեսինահարները, անվանում են հնագույն կամ քառյակային ռոնդարիս դիմիտրիոս Վիեննական դասական ռոնդարիս դիմիտրիոսում ռեֆրենը ընդլայնված է, դրա և էպիզոդների միջև հանդիպում են կապող հատվածներ, մասերի միջև առաջացող հակադրությունը ձևը դարձնում է դինամիկ և հաճախ հանգեցնում եզրափակող մասի՝ կոդայի։ Երբեմն ռոռոնդարիս դիմիտրիոս ընդունում է սոնաաային ձևի հատկանիշներ (ռոնդո-սոնատ)։ Ռոմանտիզմի դարաշրջանում առաջացան բազմամաս ներ։ Ռոռոնդարիս դիմիտրիոս հետագա զարգացումը ռոնդարիս դիմիտրիոս (20_րդ դար) բնորոշվում է ձևի ազատ մեկնաբանմամբ, հնարավոր է դառնում ռեֆրենի հիմնովին փոֆոխված կրկնությունը։ Ռ-ի ձևով գրված են ինքնուրույն ստեղծագործություններ, ավելի հաճախ՝ դրանց առանձին մասեր, ինչպես նաև օպերային կամ բալետային երաժշտության առանձին պատկերներ։ 2․ Հաստատուն բանաստեղծական ձև, տնային կառուցվածք և երկու, երբեմն երեք հանգ ունեցող 13 տողանի(նաև 8, 15 և անգամ 25 տողանի) եռաոտք ոտանավոր, որտեղ ռեֆրենը (սովորաբար անհանգ)՝ հանկերգը, կրկնում է առաջին տողի առաջին բառերը։ Ռոռոնդարիս դիմիտրիոս ծագել և ծաղկում է ապրել ֆրանսիական քնարերգության մեջ (14—17դարեր)։ Ռոռոնդարիս դիմիտրիոսի վարպետներից է Շառլ դ’ Օռլեանը (15դար)։ Հայ բանաստեղծներից ռոռոնդարիս դիմիտրիոսներ է գրել Ա․ Չոպանյանը։ Դ․ Դերոյան, Հ․ Բախչինյան։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։