Գանայի ֆոնդային բորսա

Գանայի ֆոնդային բորսա
Տեսակ	ֆոնդային բորսա
Երկիր	Գանա
Հասցե	Աքրայի Սեդի Տուն շենք
Հիմնադրված է	1989 թվականի հուլիս
Սկսել է աշխատել	1990 թվական
Պաշտոնական կայք

Գանայի ֆոնդային բորսա, Գանայի հիմնական ֆոնդային բորսան է։ Գանայի ֆոնդային բորսան հիմնադրվել է 1989 թվականի հուլիսին, իսկ առևտուրը սկսվել է 1990 թվականին։ Ներկայումս գրանցված են 42 բաժնետոմսեր (37 ընկերություններից) և 2 կորպորատիվ պարտատոմսեր^[1]։ Բոլոր տեսակի արժեթղթերը ներառվում են գրանցման մեջ։ Գրանցման չափանիշները ներառում են կապիտալի համարժեքությունը, շահութաբերությունը, բաժնետոմսերի բաշխումը, գոյության տարիները և կառավարման արդյունավետությունը^[2]։ Գանայի ֆոնդային բորսան գտնվում է Աքրայի Սեդի Տուն շենքում^[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստեղծման օրվանից Գանայի ֆոնդային բորսայի բաժնետոմսերը ներառվել են հիմնական ինդեքսում։ 1993 թվականին Գանայի ֆոնդային բորսան խոշորագույն զարգացող ֆոնդային շուկաների շրջանում վեցերորդ էր՝ 116% կապիտալ շահույթով։ 1994 թ- ին այն բոլոր զարգացող շուկաների շրջանում լավագույն ֆոնդային բորսան էր, որի ինդեքսն աճել է 124,3% - ով։ 1995 թ - ին ինդեքսի աճը կազմել է 6,3%, մասամբ պայմանավորված բարձր գնաճով և տոկոսադրույքներով^[4]^[5]^[6]։

1997 թվականի ինդեքսի աճը կազմել է 42%, իսկ 1998 թվականի վերջի դրությամբ այն կազմել է 868,35 (ավելի մանրամասն տեղեկությունների համար տես 1998 թվականի ակնարկը)^[7]։ 2006 թվականի հոկտեմբերի դրությամբ Գանայի ֆոնդային բորսայի շուկայական կապիտալը կազմում էր մոտ 111,500 միլիարդ սեդի (11,5 միլիարդ դոլար)։ 2007 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ շուկայական կապիտալը կազմել է 131,633,22 միլիարդ սեդի։ 2007 թվականին այս ցուցանիշն աճել է 31,84%-ով^[4]։

Ներկայումս ֆոնդային բորսայում գերակշռում են արտադրության և գարեջրի ոլորտները։ Երրորդ տեղում բանկային հատվածն է, մինչդեռ գրանցված մյուս ընկերությունները պատկանում են ապահովագրության, հանքարդյունաբերության և նավթի ոլորտներին^[8]։ Գանայի ֆոնդային բորսայում գրանցված ընկերությունների մեծ մասը Գանայական են, բայց կան նաև մի քանի բազմազգ կորպորացիաներ։

Չնայած ոչ ռեզիդենտ ներդրողները կարող են գործարքներ կատարել գրանցված արժեթղթերի հետ՝ առանց արտարժույթի վերահսկողության նախնական թույլտվություն ստանալու, Գանայի ոչ ռեզիդենտ պորտֆելի ներդրողների համար կան որոշ սահմանափակումներ։ Մեկ ներդրողի (այսինքն՝ մեկին, ով Գանայի քաղաքացի չէ և բնակվում է երկրի սահմաններից դուրս) թույլատրվում է ունենալ յուրաքանչյուր բաժնետիրական կապիտալի մինչև 10%-ը։ Ոչ ռեզիդենտ ներդրողները կարող են ունենալ միայն 10% բաժնեմաս, եթե նրանք չունեն որևէ պետական սեփականություն։ Երկրորդ, յուրաքանչյուր բաժնետիրական կապիտալի համար օտարերկրյա ներդրողները կարող են միասին կազմել մինչև 74% (հատուկ դեպքերում այս սահմանափակումը կարող է հանվել)։ Սահմանափակումները չեն տարածվում նաև Աշանտի Գոլդֆիլդս բաժնետոմսերի առևտրի վրա։ Այս սահմանափակումները վերացվել են 2006 թվականի արտարժույթի մասին օրենքով (օրենք 723)^[9]։

Բոլոր ներդրողների համար շահութաբաժիններից եկամտի 8% պահում կա^[10]։ Գանայի ֆոնդային բորսայում գրանցված արժեթղթերի կապիտալ շահույթներից ստացված եկամուտները հարկումից կազատվեն մինչև 2015 թվականը։ Կապիտալի շահույթի հարկից ազատումը տարածվում է բորսայի բոլոր ներդրողների վրա։ Արտարժույթի վերահսկման կանոններ չկան նախնական ներդրումային կապիտալի փոխանցման, կապիտալի շահույթի, շահաբաժինների, տոկոսների վճարումների, վերադարձների և հարակից այլ եկամուտների վերաբերյալ։

Գանայի ֆոնդային բորսայում հնարավոր փոփոխությունները ներառում են ավտոմատացված առևտրի իրականացում և որոշ պետական բանկերի ցուցակագրում։ Գանայի բանկը նախատեսում է հետագայում զարգացնել փոխադարձ հիմնադրամներ, փոխադարձ հիմնադրամներ-հավատարմագրեր և քաղաքային պարտատոմսեր։ Այս փոփոխություններն ուղղված են բորսան ավելի արդիական, արդյունավետ և արդյունավետ դարձնելուն։ Բորսան մասնակցել է նաև կոլեկտիվ ներդրումների մեխանիզմների մասին օրինագծի նախապատրաստմանը։

Գանայի ֆոնդային բորսայում Ատլանտյան լիթիումի բաժնետոմսերի վաճառքը սկսվել է, ինչը նշանակում է Գանայում հանքանյութերի մշակման պրակտիկայի փոփոխություն։ Ատլանտյան լիթիումը, որը վերահսկում է Էվոյա լիթիումի նախագիծը կենտրոնական շրջանում, պաշտոնապես մտավ Գանայի ֆոնդային բորսա երկուշաբթի, 2024 թվականի մայիսի 13-ին՝ առաջարկելով 649,669,053 արժողությամբ բաժնետոմսեր [1]:

Աշխատամքային ժամեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գանայի ֆոնդային բորսան անցկացնում է նախնական շուկայական նստաշրջաններ առավոտյան 9:30-ից 10:00-ը և շարունակական աճուրդային նստաշրջան՝ Գրինվիչի ժամանակով ժամը 10:00-ից 15: 00-ը, շաբաթվա բոլոր օրերին, բացառությամբ շաբաթ, կիրակի և տոնական օրերի, որոնք բորսայի կողմից հայտարարվում են նախապես^[11]։

Լիցենզավորված բրոքերներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գանայի ֆոնդային բորսայի լիցենզավորված դիլերների կայքերը սովորաբար պարունակում են բորսայի մանրամասներ՝ ամենօրյա դասընթացներ, ընկերությունների վերաբերյալ վերլուծություններ և լրացուցիչ հղումներ։ Լիցենզավորված բրոքերները ներառում են.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Ghana Stock Exchange (GSE) Live». afx.kwayisi.org.
↑ Bragg, Steven (2023 թ․ մայիսի 14). «How to list on a stock exchange». AccountingTools (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ «The Ghana Stock Exchange- Investment & Capital» (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ հոկտեմբերի 13. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 «November 12, 1990: The Ghana Stock Exchange is established». Edward A. Ulzen Memorial Foundation (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ նոյեմբերի 12. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ Tetteh, Joseph Emmanuel; Amoah, Anthony; Ofori-Boateng, Kenneth; Hughes, George (2022 թ․ սեպտեմբերի 1). «Stock market response to COVID-19 pandemic: A comparative evidence from two emerging markets». Scientific African. 17: e01300. doi:10.1016/j.sciaf.2022.e01300. ISSN 2468-2276. PMC 9328840. PMID 35915599.
↑ Mlambo, C; Biekpe, N (2001 թ․ հունվար). «Investment Basics XLIV. Review of African stock markets» (PDF). Investment Analysts Journal (անգլերեն). 30 (54): 61–65. doi:10.1080/10293523.2001.11082432. ISSN 1029-3523. S2CID 154931760.
↑ Kofi, Peter (2011 թ․ հունվարի 1). «Certified by». {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
↑ PricewaterhouseCoopers. «Financial services». PwC (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ «Ghana Stock Exchange | Mbendi Website». mbendi.co.za (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ «Ghana - Corporate - Income determination». taxsummaries.pwc.com (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ «List of Stock Exchanges». Wikinvest. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 17-ին.(չաշխատող հղում)

[1] «Ghana Stock Exchange (GSE) Live». afx.kwayisi.org.

[2] Bragg, Steven (2023 թ․ մայիսի 14). «How to list on a stock exchange». AccountingTools (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[3] «The Ghana Stock Exchange- Investment & Capital» (ամերիկյան անգլերեն). 2022 թ․ հոկտեմբերի 13. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[:0-4] 4,0 ^4,1 «November 12, 1990: The Ghana Stock Exchange is established». Edward A. Ulzen Memorial Foundation (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ նոյեմբերի 12. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[5] Tetteh, Joseph Emmanuel; Amoah, Anthony; Ofori-Boateng, Kenneth; Hughes, George (2022 թ․ սեպտեմբերի 1). «Stock market response to COVID-19 pandemic: A comparative evidence from two emerging markets». Scientific African. 17: e01300. doi:10.1016/j.sciaf.2022.e01300. ISSN 2468-2276. PMC 9328840. PMID 35915599.

[6] Mlambo, C; Biekpe, N (2001 թ․ հունվար). «Investment Basics XLIV. Review of African stock markets» (PDF). Investment Analysts Journal (անգլերեն). 30 (54): 61–65. doi:10.1080/10293523.2001.11082432. ISSN 1029-3523. S2CID 154931760.

[7] Kofi, Peter (2011 թ․ հունվարի 1). «Certified by». {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[8] PricewaterhouseCoopers. «Financial services». PwC (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[9] «Ghana Stock Exchange | Mbendi Website». mbendi.co.za (ամերիկյան անգլերեն). 2019 թ․ հունվարի 23. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[10] «Ghana - Corporate - Income determination». taxsummaries.pwc.com (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[11] «List of Stock Exchanges». Wikinvest. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 17-ին.(չաշխատող հղում)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]