Բարձր եկամտաբեր ներդրումային ծրագիր
Բարձր եկամտաբեր ներդրումային ծրագիր, Ֆինանսական բուրգի մի տեսակ է՝ ներդրումային խարդախություն, որը խոստանում է ներդրումների անկայուն բարձր վերադարձ, վճարելով նախորդ ներդրողներին նոր ներդրողների կողմից ներդրված գումարներով[1]։
Մեխանիզմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեխանիզմը սովորաբար այսպիսինն է՝ ներդրողներին կայքի միջոցով առաջարկում են ներդրումային ծրագիր, որը խոստանում է շատ բարձր եկամտաբերություն, օրինակ՝ օրական բարդ տոկոսադրույքով 1%։ Կայքում չի խոսվում հիմքում ընկած կառավարման, գտնվելու վայրի կամ այլ մանրամասների մասին։ ԱՄՆ Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը (SEC) ասել է, որ «այս խարդախ սխեմաները ներառում են այսպես կոչված «գլխավոր» բանկի, «գլխավոր» եվրոպական բանկի կամ «գլխավոր» համաշխարհային բանկի ֆինանսական գործիքների ենթադրյալ թողարկումը, առևտուրը կամ օգտագործումը։ Խարդախ արվեստագետները ձգտում են մոլորեցնել ներդրողներին՝ առաջարկելով, որ լավ գնահատված և ֆինանսապես առողջ հաստատությունները մասնակցեն այս կեղծ ծրագրերին[2]։ HYIP-ի ետևում կանգնած խաբեբաները մասնագիտացված են սոցիալական մեդիայի օգտագործման միջոցով՝ այդ թվում YouTube-ի, Twitter-ի և Facebook-ի, ներդրողներին հավատացնու որ ներդրումները օրինական են[3]։։ Որոշ ներդրողներ փորձում են արագ գումար վաստակել ներդրումներ կատարելով HYIP-ներում՝ շահույթ ստանալով ավելի ուշ ներդրողների հաշվին։ Սա ինքնին մոլախաղ է, քանի որ այն կարող է հանգեցնել ներդրված ամբողջ գումարի կորստին։ Այս ռիսկը նվազեցնելու համար այս ներդրողներից ոմանք օգտագործում են «հետագծող կայքերը», որոնք ցույց են տալիս սխեմաները և դրանց ներկա վիճակը։ Փորձագետներից մեկը նշում է, որ չկան բավարար ապացույցներ, որոնք կհաստատեն, որ հետախուզական կայքերը կարող են իրականում օգնել ներդրողներին ավելի շատ գումար վաստակել[4]
Օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Zeek Rewards[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2012 թվականի օգոստոսի 17-ին ԱՄՆ Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը (SEC) բողոք է ներկայացրել մեղադրելով Paul Burks-ի և Zeek Rewards-ի դեմ։ Փոլ Բերքսը ղեկավարում էր Zeek Rewards-ը, որը ներդրողներին ներդրում անելու դեպքում խոստանում էր վերադարձնել Zeekler-ի շահույթից մի մաս։ Zeek Rewards-ը ապահովում էր օրական 1,5% եկամտաբերություն։ Ներդրողները կարողանում էին իրենց շահույթը մեծացնել նոր անդամներ հավաքագրելով։ SEC-ը պնդում է, որ հարկադիր մատրիցային վճարումների այս սխեման իրենից ենթադրում է բուրգային սխեմա[5]։ Նոր ներդրողները պետք է վճարեին ամսական բաժանորդագրության վճար՝ 10-ից 99 ԱՄՆ դոլարի սահմաններում և ամենաքիչը իրականացնեին 10,000 ԱՄՆ դոլար նախնական ներդրում։ Որքան բարձր էր սկզբնական ներդրումը, այնքան բարձր էր ստացվում եկամտաբերությունը։ SEC-ը հայտարարեց, որ Zeekler կայքը բերել է Zeek Rewards ընկերության ենթադրյալ եկամտի միայն մոտ 1%-ը, և որ հատկացված միջոցների ճնշող մեծամասնությունը վճարվել է նոր ներդրումների հաշվին։ SEC-ը պնդում էր, որ Zeek Rewards-ը 600 միլիոն դոլար արժողությամբ Ponzi սխեմա է, որը ազդում է 1 միլիոն ներդրողների վրա՝ որը պատմության մեջ ամենամեծ Ponzi սխեմաներից մեկն է ըստ տուժած ներդրողների թվի[6][7]։ Փոլ Բերքսը վճարելով 4 միլիոն դոլար SEC-ին համաձայնեց համագործակցել նրա հետաքննության հետ[8][9][10] :2017 թվականի փետրվարին Բերքսը Zeek Rewards-ում իր մասնակցության համար դատապարտվել է 14 տարի 8 ամսվա ազատազրկման[11]։
OSGold[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
OSGold-ը հիմնադրվել է որպես էլեկտրոնային ոսկու ընդօրինակող 2001 թվականին Դեյվիդ Ռիդի կողմից և լուծարվել է 2002 թվականին:2005-ի սկզբին ԱՄՆ շրջանային դատարան ներկայացված հայցի համաձայն, OSGold-ի օպերատորները կարող են թաքցրած լինեն 250 միլիոն ԱՄՆ դոլար[12] : CNet-ը հայտնում է, որ OSGold պարծենում էր ավելի քան 60,000 հաշիվներով, որոնք ստեղծվել էին մարդկանց ներդրումների հաշվին, որոնք ներգրավված էին ամսական 30 տոկոսից մինչև 45 տոկոս եկամտաբերության խոստումներով[12]։
PIPS[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարդիկ շահույթի համակարգում կամ մաքուր ներդրողներ (անգլ.՝ People in Profit System or Pure Investors) հիմնադրվել է Բրայան Մարսդենի կողմից 2004 թվականի սկզբին և ընդգրկել է ավելի քան 20 երկիր[13][14] : PIPS-ը հետաքննվել է Negara Malaysia բանկի կողմից 2005 թվականին, որի արդյունքում Մարսդենն ու նրա կինը մեղադրվել են Մալայզիայի դատարանում 97 հոդվածներով ավելի քան 77 միլիոն Մալայզիական ռինգգիտ արժույթով փողերի լվացման մեջ, որը համարժեք է 20 միլիոն դոլարին[15]։
Colonyinvest[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեկ այլ խոշոր դեպք տեղի ունեցել Թաիլանդում 2008 թվականին։ Colonyinvest-ը խաբել է 50,000 թայլանդական ներդրողների, արդյունքում ներդրողները կորցրել են մոտ 5 միլիարդ բատ (150 միլիոն ԱՄՆ դոլար)։
Այլ HYIP-ներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այլ HYIP-ները, որոնք փակվել են իրավական գործողությունների արդյունքում, ներառում են Ginsystem Inc-ը, տխրահռչակ Sunshine Empire-ը Սինգապուրում[16], City Limouzine, Future Maker Pvt. Ltd. Հնդկաստանում[17][18], EMGOLDEX կամ Emirates Gold Exchange, և WorldWide Solutionz-ը Հարավային Աֆրիկայում[19][20]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «High Yield Investment Programs (HYIPs) – Don't Get Scammed». The Department of Financial Protection and Innovation (անգլերեն). 2022 թ․ օգոստոսի 18. Վերցված է 2023 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
- ↑ «Warning to All Investors About Bogus Prime Bank and Other Banking-Related Investment Schemes». Sec.gov. 2009 թ․ հունիսի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 20-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 20-ին.
- ↑ «HYIP — High Yield Investment Programs Are Hazardous to Your Portfolio». FINRA Investor Alert. 2010 թ․ հուլիսի 15.
- ↑ «Investors cash in on web-based scams». BBC News. 2012 թ․ մարտի 23.
- ↑ «Zeek Rewards, Just an Ordinary MLM?». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
- ↑ «ZeekRewards Receivership Website».
- ↑ «Zeek Rewards investors could tally 2 million, receiver says». GoUpstate.com.
- ↑ «SEC.gov - SEC Shuts Down $600 Million Online Pyramid and Ponzi Scheme». 2012 թ․ օգոստոսի 17.
- ↑ https://www.sec.gov/litigation/complaints/2012/comp-pr2012-160.pdf Կաղապար:Bare URL PDF
- ↑ Maglich, Jordan (2012 թ․ օգոստոսի 18). «Feds Halt Alleged $600 Million ZeekRewards Ponzi Scheme: How It Happened And What's Next». Forbes.
- ↑ Lexington Ponzi scheme founder, 70, gets nearly 15-year prison term for ZeekRewards
- ↑ 12,0 12,1 McCullagh, Declan (2005 թ․ հունվարի 27). «Lawsuit alleges 'online currency' scam». CNET News. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 30-ին.
- ↑ «People in Profit System (PIPS) Scam». Quatloos.com. 2005 թ․ մարտի 17. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 20-ին.
- ↑ «SitNews – Commentary: PIPS: THE END GAME BEGINS By David G. Hanger». Sitnews.us. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 20-ին.
- ↑ Investment Scams. «copy of New Straits Times article dated 11 Oct 2006». Scam.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 20-ին.
- ↑ «Investigation into Ginsystem Inc». Cad.gov.sg. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 20-ին.
- ↑ «City Limouzine head wanted by three states». Hindustan Times. 2010 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 30-ին.
- ↑ Westhead, Rick (2010 թ․ հունիսի 21). «Canadian helps crack alleged Ponzi scheme, said to be India's biggest». thestar.com. Toronto. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 30-ին.
- ↑ «Worldwide Solutionz confirm Ponzi, about to pull runner?». Behind MLM. 2015 թ․ մարտի 26.
- ↑ «Tears and anger as WorldWide Solutionz implodes». Behind MLM. 2015 թ․ ապրիլի 11.