Արաբատառ բելառուսական այբուբեն
Արաբատառ բելառուսական այբուբեն
| Ստեղծում | 16 դար  | |
|---|---|---|
| Կիրառությունը | բելառուսերեն | |
| Օգտագործող | Lipka Tatars | |
Արաբատառ բելառուսական այբուբեն, 16-րդ դարում արաբական այբուբենի միջոցով գրավոր արևմտառուսերենի գրառման նպատակով 16-րդ դարում առաջացած գրային համակարգ։ Կազմված է 28 գրույթից և ունի որոշ տարբերություններ սովորական արաբերենի այբուբենից։
- Արաբական այբուբենում բացակայող «ժ» («ж»), «չ» («ч») «պ» («п») ձայնավորների համար օգտագործվում էին պարսկական գրերը։
پ چ ژ
- «ձ» («дз») և «ց» («ц») փափուկ հնչյունների համար նոր գրույթներ են ստեղծվել՝
և
- «Ըյու» («ў») հնչյունի համար առանձին գրույթ չի ստեղծվել, այն գրվում էր այնպես, ինչպես «վ» («в») հնչյունը՝
و
Բելառուսական արաբական այբուբենը օգտագործել են Լիտվայի թաթարները, որոնք այն ժամանակ ապրում էին Լիտվայի մեծ իշխանության՝ ժամանակակից Բելառուսի տարածում։ 14-16-րդ դարերում ընթացքում տեղի թաթարները սկսեցին սեփական լեզվի փոխարեն կիրառել գրավոր արևմտառուսերենը և գրի էին այն առնում արաբական այբուբենով։
Համաոատասխանության աղյուսակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Կյուրեղագիր | Լատինագիր | Արաբագիր |
| Б, б | B, b | ب |
| Ц, ц | C, c |
|
| Ч, ч | Č, č | چ |
| Х, х | CH, ch | ح |
| Д, д | D, d | د |
| ДЖ, дж | DŽ, dž | ج |
| Ф, ф | F, f | ف |
| Ґ, ґ | G, g | غ |
| Г, г | H, h | ه |
| Й, й | J, j | ى |
| К, к | K, k | ق |
| Л, л | Ł, ł | ل |
| М, м | M, m | م |
| Н, н | N, n | ن |
| П, п | P, p | پ |
| Р, р | R, r | ر |
| С, с | S, s | ص |
| Ш, ш | Š, š | ش |
| Т, т | T, t | ط |
| Ў, ў | Ŭ, ŭ | و |
| В, в | V, v | و |
| З, з | Z, z | ض |
| Ж, ж | Ž, ž | ژ |
| ЦЬ, ць | Ć, ć | س |
| ДЗЬ, дзь | DŹ, dź |
|
| ЛЬ, ль | L, l | ل |
| НЬ, нь | Ń, ń | ن |
| СЬ, сь | Ś, ś | ث |
| ЗЬ, зь | Ź, ź | ز |
| ТЬ, ть | TJ, tj | ت |
| КЬ, кь | KJ, kj | ك |
| ' | - | ع |
| Ь, ь | - | - |
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Д-р Я. Станкевіч. Беларускія мусульмане і беларуская літаратура арабскім пісьмом. [Адбітка з гадавіка Беларускага Навуковага Таварыства, кн. I.] — Вільня : Друкарня Я. Левіна, 1933 ; Менск : Беларускае коопэрацыйна-выдавецкае таварыства «Адраджэньне», 1991 [факсімільн.]. — 3-е выд.