Jump to content

Ամուսնու կար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ամուսնու կարը[1], որը նաև հայտնի է որպես ամուսնու հանգույց[2] և հեշտոցային ծալք, բժշկական առումով անհարկի և պոտենցիալ վնասակար (FGM) վիրաբուժական միջամտություն է, երբ անհրաժեշտից մեկ կամ ավելի լրացուցիչ կարեր են օգտագործվում՝ կնոջ հեշտոցը կամ շեքը վերականգնելու համար, եթե այն ծննդաբերության ժամանակ պատռվել է[Ն 1]։ Ենթադրյալ նպատակն է սեղմել հեշտոցի բացվածքը և դրանով իսկ բարձրացնել հիվանդի արական սեռական զուգընկերոջ հաճույքը ներթափանցող սեռական հարաբերության ժամանակ[4]։

Բժշկական տեսանկյուն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեև շեքի վերականգնումը կարող է բժշկական տեսանկյունից անհրաժեշտ լինել, լրացուցիչ կարը անհրաժեշտ չէ և կարող է առաջացնել անհանգստություն կամ ցավ[2][5]։ Բժշկական գրականության մեջ տերմին առաջին անգամ օգտագործվել է 1885 թվականին Տեխաս նահանգի բժշկական ասոցիացիայի գործարքներում, որտեղ բժիշկը պնդում էր, որ կատարել է այն[6]:

Բժիշկ Գեո Քափփլսին կոչ արեցին բացատրել «Ամուսնու կարը», որը նա արեց հետևյալ կերպ. նա ասաց, որ, երբ ամուսնացած կնոջ պատռված հեշտոցն էր կարում, նրա ամուսինը՝ նյարդային և հետաքրքասեր դիտորդ, հարցրեց. «Բժիշկ, չե՞ք կարող մի կար ևս դնել" և նա արեց, և այն անվանեց «Ամուսնու կար»։

Տերմինը հիշատակվում է նաև «Ինչ են ուզում իմանալ կանայք» (1958)[Ն 2] և «Ծննդաբերությունից հետո. գոյատևել և վայելել մայրության առաջին տարին» գրքում, որը գրել է Շեյլա Քիցինգերը 1994 թվականին[8]։

Որոշ բժիշկներ պնդում են, որ ընթացակարգը հիմնականում լեգենդ է և կեղծ[2],  մինչդեռ մյուսները պնդում են, որ ճանաչում են բժիշկներին, ովքեր կատարում են ընթացակարգը[9]։ Մանկաբարձների և Գինեկոլոգների Ամերիկյան Կոնգրեսը, ըստ Fatherly-ի զեկույցի, չի հերքում, որ ընթացակարգը տեղի է ունենում, բայց պնդում է, որ այն «ստանդարտ կամ սովորական չէ»[2]։ Այլ բժիշկներ, օրինակ՝ Ժան Մարտին՝ Ֆրանսիայի գինեկոլոգների միության ղեկավարը, պնդում են, որ ամուսնու կարի գաղափարը ծագում է անհաջող էպիզիոտոմիաներից և վատ կարերից, որոնք ստիպում են կանանց ցավ ունենալ սեռական հարաբերության և միզելու ժամանակ[10]։ Էպիզիոտոմիան դարձել է սովորական պրոցեդուրա ամբողջ աշխարհում[11], չնայած այն ուսումնասիրություններին, որոնք պնդում էին, որ այն ոչ մի օգուտ չի տալիս կանանց[12]։

Այնուամենայնիվ, կան մի քանի պատմություններ կանանց մասին, ովքեր պնդում են, որ անցել են այս ընթացակարգը առանց իրենց համաձայնության[13]։ Ամուսնու կարի առկայության վերաբերյալ մի քանի լրագրողական հետաքննություն է կատարվել՝ փորձելով պարզել՝ արդյոք դա իրական է։ Նրանք ճնշող մեծամասնությամբ որոշել են, որ այդ պրակտիկան իսկապես գոյություն ունի, ինչպես երևում է Չելսի Ռիչելի[5], Yahoo Life-ի[14] Քեյթլին Ռեյլիի, Անամ Ալամի՝ Thred-ին[15], ֆրանսիական Grazia թերթերի[16] և Le Monde-ի զեկույցներում[10]։

Բելգիացի հետազոտողներ Յուլի Դոբելեյրը, Կոենրադ Վան Լանդույթը և Սթան Մոնսթրեյը ուսումնասիրել են պրակտիկան՝ ապացույցներ գտնելով, որ դա տեղի է ունենում Բելգիայում առնվազն 1950-ականներից սկսած[17].

Հեշտոցային ձգման վիրահատությունը սկսվել է հիսունականների կեսերից, երբ գինեկոլոգները լրացուցիչ կարով սեղմում էին կնոջ հեշտոցի մուտքը` ծննդաբերությունից հետո հեշտոցային պատռվածքները կամ էպիզիոտոմիաները վերականգնելիս։ Այն ժամանակ այն հայտնի էր որպես «ամուսնու կար», «ամուսնու հանգույց» կամ «հեշտոցային սեղմում», և բժիշկները զգուշորեն այս պրոցեդուրան անվանում էին «կնոջ բարեկեցությունը բարելավելու համար»։

Ամուսնու կարի մասին հիշատակվել է նաև 2004 թվականին Սան Պաուլոյում էպիզիոտոմիաների չարաշահման մասին ուսումնասիրության մեջ[18].

Պրոֆեսիոնալները, որոնց հետ մենք զրուցել ենք, հաճախ նշում են ponto do marido (ամուսնու կարը), որը նախատեսված է ծննդաբերությունից հետո հեշտոցային բացվածքն էլ ավելի փոքր դարձնելու համար։ Հաճախակի բարդություններ են վուլվային և հեշտոցային ցավը, սպիական խնդիրներն ու դեֆորմացիաները, որոնք հետագա վիրաբուժական շտկման կարիք ունեն։ Էպիզիոտոմիայի սեռական հարաբերությունների երկարաժամկետ հետևանքները լրացուցիչ ուսումնասիրության կարիք ունեն։

Նմանապես Կամբոջայում, պրակտիկան կապված է էպիզիոտոմիայի բարձր մակարդակի հետ.[19]

NIH տվյալների բազայում կատարված ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ Կամբոջայում էպիզիոտոմիայի շարունակական օգտագործումը պայմանավորված է բազմաթիվ բժիշկների համոզմամբ, որ նրանք կանանց «ավելի ամուր և գեղեցիկ հեշտոց» կապահովեն, եթե վերջինիս [sic] էպիզիոտոմիա տան։

Հանրամատչելի մշակույթ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարմեն Մարիա Մաչադոյի «The Husband Stitch» կարճ պատմվածքը, որն առաջին անգամ հրատարակվել է 2014 թվականին Granta-ի կողմից, իսկ ավելի ուշ տպագրվել է Her Body and Other Parties ժողովածուում, նկարագրում է կնոջը, ով ենթարկվում է ընթացակարգին[20]։

Doom Patrol-ի 2-րդ եթերաշրջանի 2020 թվականի պրեմիերայում Քլիֆի հայրն ասում է նրան. «Երբ այդ մանկական բժիշկը հարցնում է, թե ուզում ես ամուսնու կարել, դու նրան ասում ես. «Ես երկուսը կվերցնեմ»[21]։

Colin From Accounts-ի 2022 թվականի 1-ին եթերաշրջանի 4-րդ եթերաշրջանում հիվանդի տղամարդ ուղեկիցը խնդրում է գլխավոր դերակատար ուսանող բժշկին «նետել ևս մեկ կար, դարձնել այն նորի նման», իսկ ավելի ուշ մեկ այլ հիվանդի տղամարդ ուղեկիցը խնդրում է նրան «ամուսնու կար դնել»[22]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Kitzinger, Sheila (1994). The Year After Childbirth (1st ed.). Oxford: Oxford University Press. էջ 71. ISBN 978-0192177841.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Vinopal, Lauren (2017 թ․ օգոստոսի 17). «Who's Afraid of the 'Husband Stitch'? New Moms Everywhere». Fatherly. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  3. ↑ Dobbeleir, Julie M. L. C. L.; Van Landuyt, Koenraad; Monstrey, Stan J. (2011 թ․ մայիս). «Aesthetic surgery of the female genitalia». Seminars in Plastic Surgery. 25 (2): 130–41. doi:10.1055/s-0031-1281482. PMC 3312147. PMID 22547970.
  4. ↑ Braun, Virginia; Kitzinger, Celia (2001 թ․ հունվար). «The perfectible vagina: Size matters». Culture, Health & Sexuality. 3 (3): 263–277. CiteSeerX 10.1.1.552.8931. doi:10.1080/13691050152484704. S2CID 143982758.
  5. ↑ 5,0 5,1 Ritschel, Chelsea (2018 թ․ հունվարի 29). «The 'Husband Stitch' During Episiotomy Repair is a Disturbing Reality for Many New Mothers». The Independent. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 9-ին.
  6. ↑ Transactions of the Texas State Medical Association. Vol. Seventeenth Annual Session. Houston, Texas: Texas State Medical Association. 21–23 April 1885.
  7. ↑ Imerman, Harold M.; Dewey, Thomas Blanchard (1958). What Women Want to Know: A Noted Gynecologist's Guide to the Personal Problems of Women's Health. New York: Crown. էջ 134.
  8. ↑ Kitzinger, Sheila (1994). The Year After Childbirth: Surviving and Enjoying the First Year of Motherhood. HarperCollins Canada. ISBN 9780002550727.
  9. ↑ «Le point du mari, un vrai scandale?» [The husband stitch, a real scandal?]. elle.fr (ֆրանսերեն). 2014 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 Jeantet, Diane (2014 թ․ ապրիլի 18). «Derrière le " point du mari ", le traumatisme de l'épisiotomie» [Behind the “husband stitch”, the trauma of episiotomy]. Le Monde.fr (ֆրանսերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  11. ↑ Hartmann, Katherine; Viswanathan, Meera; Palmieri, Rachel; Gartlehner, Gerald; Thorp, John; Lohr, Kathleen N. (2005 թ․ մայիսի 4). «Outcomes of Routine EpisiotomyA Systematic Review». JAMA. 293 (17): 2141–2148. doi:10.1001/jama.293.17.2141. ISSN 0098-7484. PMID 15870418.
  12. ↑ Jiang, Hong; Qian, Xu; Carroli, Guillermo; Garner, Paul (2017). «Selective versus routine use of episiotomy for vaginal birth». Cochrane Database of Systematic Reviews. 2017 (2): CD000081. doi:10.1002/14651858.CD000081.pub3. PMC 5449575. PMID 28176333. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  13. ↑ Halton, Mary (2018 թ․ ապրիլի 26). «The 'Husband Stitch' Leaves Women in Pain and Without Answers». Vice.
  14. ↑ Reilly, Kaitlin (2023 թ․ փետրվարի 21). «Is 'the husband stitch' a medical myth? Women speak out about their experience». Yahoo Life. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  15. ↑ Alam, Anam (2023 թ․ հունվարի 17). «Understanding the pain behind the 'husband stitch'». Thred Website. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  16. ↑ Mezaguer, Louhann; auteurs-louhann_mezaguer (2021 թ․ նոյեմբերի 26). «Point du mari: tout savoir sur cette mutilation gynécologique faite à l'insu des femmes en post-partum pour favoriser le plaisir de l'homme» [Husband stitch: everything you need to know about this gynecological mutilation carried out without the knowledge of postpartum women to promote the man's pleasure]. Grazia (ֆրանսերեն). Վերցված է 2023 թ․ մարտի 10-ին.
  17. ↑ Dobbeleir, Julie M. L. C. L.; Landuyt, Koenraad Van; Monstrey, Stan J. (2011 թ․ մայիս). «Aesthetic Surgery of the Female Genitalia». Seminars in Plastic Surgery. 25 (2): 130–141. doi:10.1055/s-0031-1281482. ISSN 1535-2188. PMC 3312147. PMID 22547970.
  18. ↑ Diniz, Simone G; Chacham, Alessandra S (2004 թ․ հունվարի 1). «"The Cut Above" and "the Cut Below": The Abuse of Caesareans and Episiotomy in São Paulo, Brazil». Reproductive Health Matters. 12 (23): 100–110. doi:10.1016/S0968-8080(04)23112-3. ISSN 0968-8080. PMID 15242215. S2CID 25469154.
  19. ↑ Schantz, Clémence; Sim, Kruy Leang; Ly, Ek Meng; Barennes, Hubert; Sudaroth, So; Goyet, Sophie (2015 թ․ մայիս). «Reasons for routine episiotomy: A mixed-methods study in a large maternity hospital in Phnom Penh, Cambodia». Reproductive Health Matters. 23 (45): 68–77. doi:10.1016/j.rhm.2015.06.012. ISSN 1460-9576. PMID 26278834. S2CID 23339273.
  20. ↑ Machado, Carmen Maria (2014 թ․ հոկտեմբերի 28). «The Husband Stitch». Granta. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 2-ին.
  21. ↑ «Make it Tighter: The Husband's Stitch». livewire.thewire.in. 2022 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-01-30-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 30-ին.
  22. ↑ «Colin From Accounts Season 1 Episode 4 Recap». reelmockery.com. 2022 թ․ ապրիլի 13. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 15-ին.

Լրացուցիչ գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "Ն", but no corresponding <references group="Ն"/> tag was found

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ամուսնու_կար&oldid=10079486» էջից