Jump to content

«Զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ հղումների տեղափոխում վերջակետից ձախ
No edit summary
Տող 26. Տող 26.


1994 թվականին Պենսիլվանիայի համալսարանից [[James J. O'Donnell|Ջեյմս Օ'Դոննելը]] անցկացրեց սուրբ Օգուստինի կյանքին և աշխտանքներին նվիրված սեմինար ինտերնետի միջոցով՝ օգտագործելով [[Gopher (protocol)|ռազմավարական տեխնոլոգիաներ]] և էլեկտրոնային փոստ, ներգրավվելով ավելի քան 500 մասնակից ողջ աշխարհից<ref>For description, see: {{cite web|url=http://www9.georgetown.edu/faculty/jod/texts/rsn.html|title=Augustine on the Infobahn}}; for O'Donnell's reflections on the current context, see {{cite web|url=http://chronicle.com/article/The-Future-Is-NowHas/134070/|title=The Future Is Now and Always Has Been}}</ref>։ Կարճ դասախոսությունների ձևաչափը օգտագործվել է շատերի կողմից և զարգացել է Խան ակադեմիայի կարճ ուսուցողական հոլովակների անվճար արխիվների միջոցով<ref>{{cite news|last=Pappano|first=Laura|title=The Year of the Mooc|url=http://www.nytimes.com/2012/11/04/education/edlife/massive-open-online-courses-are-multiplying-at-a-rapid-pace.html?pagewanted=all&_r=0|work=The New York Times|publisher=The New York Times|accessdate=29 November 2012}}</ref>։ 2003 թվականին «Բարև Չինաստան»-ը սկսել է մի ծրագիր, որը, բրիտանական "The Guardian" թերթի, այդ տարվա սեպտեմբերի 24-ը ներկայացրել է որպես նոր մեդիա վտանգավոր ձեռնարկում, որը պետք է 4 միլիոն չինացիների, ովքեր պատրաստվում էին կոմերցիոն (գործարար) ոլորտում գիտական աստիճաններ ստանալ ռադիոյով, համացանցով կամ բջջային հեռախոսով։ Դասընթացը ազատ էր բոլոր նրանց համար, ովքեր ունեին հասանելիություն ռադիոյին և համացանցին։
1994 թվականին Պենսիլվանիայի համալսարանից [[James J. O'Donnell|Ջեյմս Օ'Դոննելը]] անցկացրեց սուրբ Օգուստինի կյանքին և աշխտանքներին նվիրված սեմինար ինտերնետի միջոցով՝ օգտագործելով [[Gopher (protocol)|ռազմավարական տեխնոլոգիաներ]] և էլեկտրոնային փոստ, ներգրավվելով ավելի քան 500 մասնակից ողջ աշխարհից<ref>For description, see: {{cite web|url=http://www9.georgetown.edu/faculty/jod/texts/rsn.html|title=Augustine on the Infobahn}}; for O'Donnell's reflections on the current context, see {{cite web|url=http://chronicle.com/article/The-Future-Is-NowHas/134070/|title=The Future Is Now and Always Has Been}}</ref>։ Կարճ դասախոսությունների ձևաչափը օգտագործվել է շատերի կողմից և զարգացել է Խան ակադեմիայի կարճ ուսուցողական հոլովակների անվճար արխիվների միջոցով<ref>{{cite news|last=Pappano|first=Laura|title=The Year of the Mooc|url=http://www.nytimes.com/2012/11/04/education/edlife/massive-open-online-courses-are-multiplying-at-a-rapid-pace.html?pagewanted=all&_r=0|work=The New York Times|publisher=The New York Times|accessdate=29 November 2012}}</ref>։ 2003 թվականին «Բարև Չինաստան»-ը սկսել է մի ծրագիր, որը, բրիտանական "The Guardian" թերթի, այդ տարվա սեպտեմբերի 24-ը ներկայացրել է որպես նոր մեդիա վտանգավոր ձեռնարկում, որը պետք է 4 միլիոն չինացիների, ովքեր պատրաստվում էին կոմերցիոն (գործարար) ոլորտում գիտական աստիճաններ ստանալ ռադիոյով, համացանցով կամ բջջային հեռախոսով։ Դասընթացը ազատ էր բոլոր նրանց համար, ովքեր ունեին հասանելիություն ռադիոյին և համացանցին։

== Ծանոթագրություններ ==
=== Սկզբնական մոտեցումները ===
{{ծանցանկ}}
[[File:George Siemens interview on MOOCs and Open Education.webm|thumbnail|George Siemens interview]]

[[File:Connectivism and Connective Knowledge (CCK08) course network.png|thumb|upright=1|A network diagram showing the distributive nature of Stephen Downes' and George Siemens' CCK08 course, one of the first MOOCs and the course that inspired the term MOOC to become adopted.<ref name="downes">{{cite web | url=https://sites.google.com/site/themoocguide/3-cck08---the-distributed-course | title=CCK08 - The Distributed Course | work=The MOOC Guide | year=2008 | accessdate=11 September 2013 | author=Downes, Stephen}}</ref>]]

[[File:Li Powell Olivier 2014 xMOOC cMOOC significant differences table.jpg|thumb|upright=1|Tabulation of the significant differences between xMOOC and cMOOC.<ref name="yuan powell olivier">{{cite web | url=http://publications.cetis.ac.uk/2014/898 | title=Beyond MOOCs: Sustainable Online Learning in Institutions | work=Cetis publications | year=2014 | accessdate=31 January 2014 | author=Yuan, Li; Powell, Stephen; Olivier, Bill}}</ref>]]

Առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթացները ստեղծվել են [[open educational resources | ազատ կրթական ռեսուրսներ]] (OER) շարժման նախաձեռնությամբ. ''MOOC'' տերմինը ստեծվել է 2008 թվականին, [[University of Prince Edward Island | Իսլանդիայի արքայազն Էդուարդի համալսարանի]] [http://davecormier.com/ Դեյվ Կորմիերի] և [[National Institute for Technology in Liberal Education | հումանիտար կրթության տեխնոլոգիաների ազգային ինստիտուտի]] գիտաշխատող Բրայան Ալեքսանդրի կողմից՝ ի պատասխան «Կապակցող գիտելիքներ» անվամբ դասընթացին, որը ստեղծվել էր [[George Siemens | Ջորջ Սիմենսի]] և [[Stephen Downes | Ստեֆան Դաունսի]] կողմից և ընդգրկում էր ուսման վարձ վճարող 25 ուսանող և 2200 առցանց ուսանող, որոնք ոչինչ չէին վճարում<ref name=THE>{{cite news|last=Parr|first=Chris|title=Mooc creators criticise courses’ lack of creativity|url=http://www.timeshighereducation.co.uk/news/mooc-creators-criticise-courses-lack-of-creativity/2008180.fullarticle|accessdate=22 October 2013|newspaper=Times Higher Education|date=17 October 2013}}</ref>: Ամբողջ նյութը հասանելի էր [[RSS]] բովանդակության թարմացվող հոսքերի միջոցով և առցանց ուսանողները կարող էին համատեղ օգտագործել գործիքներ, նաև բլոգում գրառումներ կատարել, թեմատիկ քննարկումներ անցկացնել<ref name="downes" /><ref>{{cite AV media | url={{youtube|id=KAVwQ7RJWqg}} | title=Attention les MOOC!?! Mois de la pédagogie universitaire | publisher=University of Prince Edward Island | date=18 April 2013 | people=Dave Cormier}}</ref><ref>{{cite web | url=http://davecormier.com/edblog/2008/10/02/the-cck08-mooc-connectivism-course-14-way/ | title=The CCK08 MOOC – Connectivism course, 1/4 way | publisher=Dave's Educational Blog | date=2 October 2008 | accessdate=10 September 2013 | author=Cormier, Dave}}</ref>: Ստեֆան Դաունզը համարում է այս դասընթացները ավելի ստեղծարար և դինամիկ, քան այժմյան դասընթացները, ինչը, նրա կարծիքով, «հավասարազոր է հեռուստատեսային շոուներին և թվային գրքերին»<ref name=THE/>:

Գալվեյում ({{lang-en|Galway}}) տեղակայված առցանց կրթության մատուցող [[ALISON (company)|ALISON]] կազմակերպությունը հաճախ գրականության մեջ հիշատակվում է որպես առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթաց մատուցող, որը կամավորական հիմունքներով սիստեմատիկաբար աշխատանքներ էր տանում ինտերակտիվ ուսուցման ռեսուրսների` աշխարհով մեկ առցանց [[freemium|անվճար]] տարածման ուղղությամբ<ref name=WIRED>{{cite web|last=Glader|first=Paul|title=Khan Academy Competitor? Mike Feerick of ALISON.com Talks About The Future Of Online Education|url=http://www.wiredacademic.com/2011/09/khan-academy-competitor-mike-feerick-of-alison-com-talks-about-future-of-online-education/#sthash.bQYwAbYq.dpuf|work=Wired Academic|publisher=Wired Academic|accessdate=25 July 2013}}</ref><ref name="Information Week">{{cite news|last=Booker|first=Ellis|title=Early MOOC Takes A Different Path|url=http://www.informationweek.co.uk/education/online-learning/early-mooc-takes-a-different-path/240147364|accessdate=25 July 2013|newspaper=Information Week|date=30 January 2013}}</ref><ref name="NYTIMES">{{cite news|last=Bornstein|first=David|title=Open Education For A Global Economy|url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/07/11/open-education-for-a-global-economy/?_r=0|accessdate=25 July 2013|newspaper=New York Times|date=11 July 2012}}</ref> Ընկերության տեսլականն էր «հնարավորություն տալ մարդկաց ստանալ հիմնական կրթություն և աշխատանքային հմտություններ»<ref name=NYTIMES /><ref name=HARVARD>{{cite web|last=Emmons|first=Gary|title=Education Innovation — 5 Bright Ideas|url=http://www.alumni.hbs.edu/bulletin/2013/june/five_bright_ideas.html|work=Harvard Business School Alumni Bulletin|publisher=Harvard Business School|accessdate=25 July 2013}}</ref>: Ի տարբերություն մյուս զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցողների, որոնք կապված էին ամերիկյան երրորդ մակարդակի ինստիտուտների հետ, ALISON-ի ուսանողների մեծ մասը զարգացող երկրներից էին և օգտատերերի թիվը Հնդկաստանից շատ արագ աճում էր<ref name=NEWSDAY>{{cite news|last=Goldmark|first=Peter|title=A Website That Lifts People Up|url=http://www.newsday.com/opinion/oped/goldmark-a-website-that-lifts-people-up-1.3798996|accessdate=25 July 2013|newspaper=Newsday|date=22 June 2012}}</ref><ref name=IRISHTIMES>{{cite news|last=Holden|first=Louise|title=Special Report — Ashoka 'Change Nation'|accessdate=25 July 2013|newspaper=Irish Times|date=21 March 2012}}</ref>: Այն գրանցում է ամսական 1.2 միլիոն բացառիկ այցելուներ, որոնցից 250,000-ը 2013 հունվարի տվյալներով ավարտում են 500 և ավելի կուրսեր<ref name="Information Week" />: 2014 թվականի ձետրվարին ALISON-ում գրանցվել է 3 միլիոներորդ օգտատերը:

Հետագայում ստեղծվել են այլ զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցողներ: Մարի Վաշինգթոնի համալսարանից Ջիմ Գրումը և Մայքլ Բրենսոնը Նյու Յորքի քաղաքային համալսարանի Յորք քոլեջից, տեղակայել են զանգվածային բաց առցանց դասընթացները մի քանի համալսարաններում: Սկզբնական զանգվածային բաց առցանց դասընթացները հիմնված չէին տեղադրված նյութերի, ուսուցման կառավարման համակարգերի և այնպիսի համակարգերի վրա, որոնք համատեղում են ուսուցման կառավարման համակարգերը ավելի ազատ ինտերնետային ռեսուրսների հետ<ref name=Masters2011>{{cite journal|last=Masters|first=Ken|title=A brief guide to understanding MOOCs|journal=The Internet Journal of Medical Education|year=2011|volume= 1|issue=Num. 2|url=http://ispub.com/IJME/1/2/10995}}</ref>: Զանգվածային բաց առցանց դասընթացները, որպես մասնավոր և ոչ առևտրային ինստիտուտներ, կարևորում էին հանրահայտ ֆակուլտետների դասախոսներին և ընդլայնում առկա հեռահար ուսուցման առաջարկները (օրինակ՝ ձայնագրություններ) դաձնելով դրանք անվճար և ազատ առցանց<ref>The College of St. Scholastica, "[http://go.css.edu/learn Massive Open Online Courses]", (2012)</ref>:



=== Վերջին ձեռքբերումները ===
{{external media | width = 210px | align = right | headerimage=[[File:The Future of Higher Education Daphne Koller (8411917358).jpg|210px]] [[TED (conference)|TED talks]]<ref>[[TED (conference)|TED talks]]: <br/>{{youtube|id=iE7YRHxwoDs|title=Shimon Schocken}}<br/>{{TED|talks/daphne_koller_what_we_re_learning_from_online_education.html|Daphne Koller}}<br/>{{TED|talks/peter_norvig_the_100_000_student_classroom.html|Peter Norvig}}<br/>{{TED|talks/salman_khan_let_s_use_video_to_reinvent_education.html|Salman Khan}}<br/> accessed 6 March 2013.</ref>
| video1 ={{youtube|id=iE7YRHxwoDs|title=Shimon Schocken}}, ''The self-organizing computer course'', October 2012
| video2 ={{TED|talks/daphne_koller_what_we_re_learning_from_online_education.html|Daphne Koller}}, ''What we're learning from online education'', June 2012
| video3 ={{TED|talks/peter_norvig_the_100_000_student_classroom.html|Peter Norvig}}, ''The 100,000-student classroom'' February 2012
| video4 ={{TED|talks/salman_khan_let_s_use_video_to_reinvent_education.html|Salman Khan}}, ''Let's use video to reinvent education'', March 2011
| video5 = {{TED|talks/anant_agarwal_why_massively_open_online_courses_still_matter.html|Anant Agarwal}}, ''Why massive open online courses (still) matter,'' June 2013
| video6 = {{TED|talks/chris_anderson_how_web_video_powers_global_innovation.html|Chris Anderson}}, ''How web video powers global innovation,'' July 2010
}}

Ըստ [[The New York Times]] ամսիագրի, 2012 թվականը դարձել է զանգվածային բաց առցանց դասընթացների տարի, որովհետև ստեղծվեցին լավ ֆինանսավորված ընկերություններ, ինչպիսիք են [[Coursera]]-ն, [[Udacity]]-ն, և [[edX]]-ը, որոնք կապված էին համալսարանների հետ<ref name=pappano>{{cite web|last=Pappano|first=Laura|title=The Year of the MOOC|url=http://www.nytimes.com/2012/11/04/education/edlife/massive-open-online-courses-are-multiplying-at-a-rapid-pace.html?pagewanted=all&_r=0|publisher=The New York Times|accessdate=18 April 2014}}</ref><ref name="educationdive.com">Smith, Lindsey "[http://www.educationdive.com/news/5-mooc-providers/44506/ 5 education providers offering MOOCs now or in the future]". 31 July 2012.</ref>:

==== Հարավային Ամերիկա ====

Ստեղծվեցին մի քանի լավ ֆինանսավորվող ամերիկյան ընկերություններ, որոնք կապված էին լավագույն համալսարանների հետ, ինչպիսիք են [[Udacity]], [[Coursera]], [[edX]]<ref name="educationdive.com"/>

2011 թվականի աշնանը Ստենֆորդի համալսարանը սկսեց երեք դասընթացներ:<ref name=NYT71712>{{cite news |title=Top universities test the online appeal of free |url=http://www.nytimes.com/2012/07/18/education/top-universities-test-the-online-appeal-of-free.html |accessdate=18 July 2012|newspaper=The New York Times|date=17 July 2012|author=Richard Pérez-Peña}}</ref> Առաջին դասընթացի մասնակիցների քանակը արագորեն հասավ 160,000-ի: Այս ներկայացմանը հետևեցին ևս երկու դասընթացներ: Տեսնելով հասարակայնության և մասնակցության մեծ աստիճանը, նախագծի հեղինակներից մեկը՝ Ֆրունը, հիմնում է ընկերություն, որը նա անվանել է Udacity, իսկ Դաֆնե Քոլլերը և Էնդրյու Էնջին հիմնեցին Coursera-ն: Coursera-ն հետագայում հայտարարեց իր համագործակցության մասին Պենսիլվանիայի, Փրինստոնի, Ստենֆորդի և Միչիգանի համալսարանների հետ:

Առցանց կրթության առևտրականացման մասին մտահոգված՝ Մասաչուսեթսը ստեղծեց «ոչ եկամտի համար» MITx-ը: Առաջին դասընթացը՝ 6.002x, սկսվել է 2012 թվականի մարտին: Խմբին միացել է Հարվարդը, ապա դասընթացը վերանվանվել է [[edX]], ավելի ուշ՝ ամռանը, խմբին միացել է նաև Կալիֆորնիայի Բերկլի համալսարանը: Հետագայում միացան նաև Տեխասի համակարգը ({{lang-en|[[University of Texas System]]}}), Վելսլիի քոլեջը ({{lang-en|[[Wellesley College]]}}) և Ջորջթաուն համալսարանը ({{lang-en|[[Georgetown University]]}}):

2012 թվականի նոյեմբերիմ Մայամիի համալսարանը ({{lang-en|[[University of Miami]]}}) որպես իր գլոբալ ակադեմիայի մի մաս, ստեղծեց իր առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթացը՝ իր առցանց ավագ դպրոցը: Դասընթացը հասանելի դարձավ ավագ դպրոցի աշակերտներին, ովքեր նախապատրաստվում էին կենսաբանությունից առարկայական թեստ {{lang-en|[[SAT]] Subject Test in biology}} հանձնելու <ref>{{cite news |title=History of a revolution in e-learning |url=http://revistaeducacionvirtual.com/cronologia-de-la-revolucion-de-la-educacion-2012-desde-opencourseware-y-khan-hasta-coursera-wedubox-y-udacity/ |accessdate=10 August 2012|newspaper=Revista Educacion Virtual|author=Horacio Reyes}}</ref>

2013թ հունվարիին Udacity-ն, համագործակցելով [[San Jose State University]] հետ, սկսեց իր առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթացները կրեդիների համար: 2013 թվականին ընկերությունը հայտարարեց առաջին միանգամայն առցանց դասընթացների վրա հիմնված մագիստրոսական ծրագրի մասին, որը իրենից ներկայացնում էր համագործակցություն Udacity, AT&T ընկերությունների և Վրաստանի տեխնոլոգիաների ինստիտուտի համագործակցություն և արժեցավ $7,000 <ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/sites/troyonink/2013/05/15/georgia-tech-udacity-shock-higher-ed-with-7000-degree/ |title=Georgia Tech, Udacity Shock Higher Ed With $7,000 Degree |publisher=Forbes |date=2012-04-18 |accessdate=2013-05-30}}</ref>:

2012 թվականի նոյեմբերին սկիզբ է առել «Գենդերը երգիծական գրքերի միջոցով» դասընթացը, որը կազմակերպվել էր Բոլի պետական համալսարանի ({{lang-en|[[Ball State University]]}}) ներկայացուցիչ Քրիստինա Բլանչի կողմից<ref name=comicbook>{{cite web|last=Burlingame|first=Russ|title=Teaching Gender Through Comics With Christina Blanch, Part 1|url=http://comicbook.com/blog/2013/03/23/teaching-gender-through-comics-with-christina-blanch/|publisher=Comic Book}}</ref> The course used examples from [[comic books]] to teach academic concepts about gender and perceptions.<ref name=digitalspy>{{cite web|last=Armitage|first=Hugh|title=Christina Blanch (Gender Through Comic Books) on teaching with comics|url=http://www.digitalspy.com/comics/interviews/a454002/christina-blanch-gender-through-comic-books-on-teaching-with-comics.html|publisher=Digital Spy}}</ref>

2013 թվականի մարտին «գործարար մարտավարություն» դասընթացը Վիրջինիայի համալսարանի ({{lang-en|[[University of Virginia]]}}) կողմից առաջարկվեց 100 ընկերությունների<ref>{{cite web|author=Zafrin Nurmohamed, Nabeel Gillani, and Michael Lenox |url=http://blogs.hbr.org/cs/2013/07/a_new_use_for_moocs_real-world.html |title=A New Use for MOOCs: Real-World Problem Solving |publisher=Harvard Business Review blog |date=2013-07-04 |accessdate=2013-07-08}}</ref> A data science MOOC began in May 2013.<ref>{{cite web|url=http://trust.guidestar.org/2013/04/25/connect-with-students-to-mooc-source-your-data/ |title=Connect with students to "MOOC-source" your data |publisher=GuideStar Trust blog |date=2013-04-25 |accessdate=2013-07-08 |author=Amit Jain}}</ref>

2013 թվականի մայիսին Coursera-ն, համագործակցելով [[Chegg]] տեքստերի առցանց վարձույթի կազմակերպության հետ, հայտարարեց որոշ դասընթացների համար նախատեսված անվճար էլեկտրոնային գրքերի թողարկման մասին: Ուսանողները պետք է օգտագործեին Chegg-ի էլեկտրոնային գրքերը ({{lang-en|[[e-reader]]}}), ինչը սահմանափակում էր տպելու և բազմացնելու հնարավորությունը, ինչպես նաև ուսանողը կարող էր օգտագործել գիրքը այն ժամանակ, երբ ներգրավված էր դասընթացում:<ref name=etext>{{cite news|last=New|first=Jake|title=Partnership Gives Students Access to a High-Price Text on a MOOC Budget|url=http://chronicle.com/article/Partnership-Gives-Students/139109/|accessdate=14 May 2013|newspaper=Chronicle of Higher Education|date=8 May 2013}}</ref>

2013 թվականի հունիսին Հյուսիսային Կարոլինայի համալսարանը ստեղծեց Skynet համալսարանը, <ref>{{cite web|title=Skynet University|url=http://skynet.unc.edu/introastro/faqs}}</ref> որը առաջարկում էր զանգավածային բաց առցանց դասընթացներ ներածական աստղագիտության մասին: Մասնակիցները հնարավորություն էին ստանում միանալ համալսարանի [[robotic telescope]] գլոբալ ցանցին, ներառյալ Անդերում և Ավստրալիայում: Այն համագործակցում է [[YouTube]]-ի, <ref>{{cite web|title=Skynet University on YouTube|url={{youtube user|introastro|Introduction to Astronomy}}}}</ref> [[Facebook]]-ի<ref>{{cite web|title=Skynet on Facebook|url={{facebook page|SkynetRTN}}}}</ref> և [[Twitter]]-ի հետ<ref>{{cite web|title=Skynet on Twitter|url={{twitter.com|SkynetRTN}}}}</ref>

2013 թվականի սեպտեմբերին edX-ը հայտարարեց Google ընկերության հետ ազատ edX մշակելու համար համագործակցության մասին, ինչը իրենից ներկայացնում է բաց աղբյուրով ({{lang-en|[[open source]]}}) հարթակ և MOOC.org կայքը, որը թույլ է տալիս ստեղծել և սպասարկել դասընթացներ: Google-ը edX ընկերության գործընկերների հետ միասին պետք է զբաղվի հարթակի մշակմամբ: Բացի դրանից Google-ը և edX-ը պետք է համագործակցեն և ուսումնասիրեն, թե ինչպես են ուսանողները սովորում և ինչպես է տեխնոլոգիան վերափոխում սովորելն ու դասավանդումը: MOOC.org պետք է հարմարվի Google-ի ինֆրահամակարգին:<ref>{{cite web|url=https://www.edx.org/alert/edx-announces-partnership-google/1115 |title=Announces Partnership with Google to Expand Open Source Platform |publisher=edX |date=2013-09-10 |accessdate=2013-10-13}}</ref>

EdX-ը այժմ առաջարկում է աշխարհի տարբեր անկյունների 29 ուսումնական հաստատությունների 94 դասընթաց (նոյեմբեր 2013), Coursera-ն առաջարկում է 325 դասընթաց, որոնցից 30% գիտության, 28%-ը արվեստի և հումանիրտար, 23%-ը ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների, 13%-ը բիզնեսի և 6%-ը մաթեմատիկայի բնագավառներից:<ref name="SA31313" /> Udacity offered 26 courses. Udacity's CS101, with an enrollment of over 300,000 students, was the largest MOOC to date.

Որոշ կազմակերպություններ հենց իրենք են վարում իրենց զանգվածային բաց առցանց դասընթացները, օրինակ՝ Google's Power Search: 2013 թվականի փետրվարի տվյալներով մի շարք համալսարաններ, նաև միջազգային, հանդես են եկել զանգվածային բաց առցանց դասընթացներով:<ref name="NYT022013">{{cite news|title=Universities Abroad Join Partnerships on the Web|url=http://www.nytimes.com/2013/02/21/education/universities-abroad-join-mooc-course-projects.html|accessdate=21 February 2013|newspaper=The New York Times|date=20 February 2013|author=Tamar Lewin}}</ref><ref name=CHE022113>{{cite news|title=Competing MOOC Providers Expand into New Territory—and Each Other's|url=http://chronicle.com/blogs/wiredcampus/competing-mooc-providers-expand-into-new-territory-and-each-others/42463|accessdate=21 February 2013|newspaper=The Chronicle of Higher Education|date=21 February 2013|author=Steve Kolowich|format=blog by expert journalist}}</ref>
2014 թվականի մայիսի տվյալներով ավելի քան 900 զանգվածային բաց առցանց դասընթաց է առաջարկվել ԱՄՆ-ի համալսարանների և քոլեջների կողմից: [[List of MOOCs offered by US universities|Դասընթացների ցուցակ]]

==== Ասիա ====
Ճապոնիայի դպրոցները մատուցում են զանգավածային բաց առցանց դասընթացների ծառայություն:<ref>{{cite web|url=http://schoo.jp/ |title=schoo（スクー） WEB-campus |publisher=Schoo.jp |accessdate=2013-10-13}}</ref><ref name="CHE8513"/>

Առաջին զանգավածային բաց առցանց դասընթացը Մալազիայում մատուցվել է [[Taylor's University|Թեյլոր համալսարանի]] կողմից, 2013 թվականի մարտին: Այս դասընթացը կարելի է գտնել https://www.openlearning.com/courses/Entrepreneurship հասցեով: Դասընթացը անվանվել էր «Անհատ ձեռներեցություն» ({{lang-en|Entrepreneurship}}) և գրավել էր 115 տարբեր երկրների ուսանողների ուշադրությունը: Այս բարեհաջող դասընթացից հետո Թեյլոր համալսարանը 2013 թվականի հուլիսին սկսեց իր երկրորդ դասընթացը, անվանելով այն «Հասնել հաջողության էմոցիոնալ հետախուզության միջոցով» https://www.openlearning.com/courses/Success<ref>1. Al-Atabi, M.T. and DeBoer, J. 2014 "Teaching Entrepreneurship using Massive Open Online Course (MOOC)." Technovation. In Press.</ref>: 2013 թվականի օգոստոսին Universitas Ciputra Entrepreneurship Online (UCEO) սկսեց ինդոնեզերեն դասընթաց, որը աձաին դասընթացներ, որ ստացավ «Ձեռնարկատիրություն Ciputra-ի ոճով»<ref>{{cite web | title = Kuliah? Di UCEO saja|publisher=Bisnis.com |author=Inda Marlina|date = 2013-08-24 |accessdate=2013-10-23| url = http://news.bisnis.com/read/20130824/255/158567/kuliah-di-uceo-saja}}</ref><ref>{{cite web | title =
Mau Belajar Jadi Pengusaha Secara Gratis? Ini Caranya|publisher=detik.com|author=Wiji Nurhayat| date = 2013-08-25 |accessdate=2013-10-23| url = http://finance.detik.com/read/2013/08/25/103637/2339721/4/mau-belajar-jadi-pengusaha-secara-gratis-ini-caranya}}</ref> Ունենալով ավելի քան 20,000 գրանցված անդամ, դասընթացը առաջարկում էր խորը հայացք, թե ինչպես կարելի է սկսել ձեռնարկատիրություն, և դասավանդվում էր ինդոնեզերեն:

==== Եվրոպա ====

2012 թվականի հունվարին Հելսինկի համալսարանը սկսեց ֆիննական զանգավածային բաց առցանց դասընթաց ծրագրավորման վերաբերյալ: Դասընթացը ավագ դպրոցներին հնարավորություն տվեց ուսանողներին ուսուցանել ծրագրավորում, եթե անգամ այնտեղ չկա ծրագրովորման ֆակուլտետ, որը կարող է կազմակերպել նմանատիպ դասընթացներ<ref name="VihavainenMOOC2012">{{Cite doi|10.1145/2380552.2380603}}</ref>:

2012 փետրվարին Nokia-ի նախկին աշխատակիցները Ֆինլանդիայում գործող CBTec կազմակերպությունը ստեղծեց Eliademy.com կայքը,<ref>http://www.Eliademy.com</ref> որը հիմնված է ազատ ստանդարտնետի ([[Moodle]] [[Virtual learning environment]]) վրա<ref name="techcrunch1">{{cite web|author=Tuesday, 12 March 2013 |url=http://techcrunch.com/2013/03/12/eliademy/ |title=MeeGo To MOOCs, Ex-Nokians Launch Eliademy To Put Education In The Cloud |publisher=TechCrunch |date=2013-03-12 |accessdate=2013-10-13}}</ref> Կայքը թարգմանված է 19 լեզուներով (նաև լատիներեն), որը նախատեսված է բջջային օգտագործման համար<ref name="techcrunch1"/><ref>{{cite web|author=Sotiris says: |url=http://www.moodlenews.com/2013/another-look-at-eliademy-a-free-alternative-to-moodle/ |title=Another Look at Eliademy, a cloud-based alternative to Moodle &#124; Moodle News |publisher=Moodlenews.com |date=2013-08-02 |accessdate=2013-10-13}}</ref>:

2012 թվականի վերջերում Միացյալ թագավորության [[Open University|Բաց համալսարանը]] ստեղծեց բրիտանական զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցող [[Futurelearn]] կազմակերպությունը, որպես առանձին կազմակերպություն<ref>{{cite web|author=Claire Shaw |url=http://www.guardian.co.uk/higher-education-network/blog/2012/dec/20/futurelearn-uk-moocs-martin-bean |title=FutureLearn is UK's chance to 'fight back', says OU vice-chancellor &#124; Higher Education Network &#124; Guardian Professional |publisher=Guardian |date=2012-12-20|accessdate=2013-05-30}}</ref>:

2012 թվականի մարտի 15-ին Մադրիդի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի դոկտոր Ալֆոնսո Մունյոզը և դոկտոր Խորխե Ռամիոն ծտեղծեցին առաջին իսպանական զանգավածային բաց առցանց դասընթացը՝ Crypt4you:

[[iversity]]-ին Գերմանիայում զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցող կազմակերպություն է<ref name=NYT022013/>: Ավելի քան 82,000 ուսանողներով (2013 նոյեմբեր) iversity-ի "The Future of Storytelling" դասընթացը Եվրոպայի ամենամեծ դասընթացն է մինչև այսօր:

OpenupEd<ref>[http://www.openuped.eu/ OpenupEd]</ref>-ը Եվրոպական միության օգնությամբ հիմնված կազմակերպություն է:<ref name=CHE8513>{{cite news|title=American MOOC Providers Face International Competition|url=https://chronicle.com/blogs/wiredcampus/american-mooc-providers-face-international-competition/44637|accessdate=8 July 2013|newspaper=The Chronicle of Higher Education|date=5 July 2013|author=Sara Grossman}}</ref>

Իռլանդիայում [[ALISON (company)|ALISON]] կազմակերպությունը անվճար կերպով տրամադրում է սերտիֆիկատ/դիպլոմ առաջարկող դասընթացներ, որոնք ունեն ավելի քան 2 միլիոն ուսանողներ ամբողջ աշխարհում:<ref name="CHE8513"/>

Միացյալ թագավորությունում 2013 թվականի ամռանը Physiopedia կազմակերպությունը ստեղծեց իր առաջին զանգավածային բաց առցանց դասընթացը՝ համագործակցելով Արևմտյան Կաբոյի համալսարանի հետ:

2013 թվականի հոկտեմբերին Ֆրանսիայի կառավարությունը հայտարարեց [http://www.france-universite-numerique.fr/ France Universite Numerique] (FUN) նախագծի մասին, որը ֆրանսիական այլընտրանքային լուծում էր: Ֆրանսիական բիզնես դպրոցները սկսեցին առաջարկել իրենց սեփական բաց առցանց դասընթացները:

==== Ավստրալիա ====

2012 թվականի հոկտեմբերի 12-ին հարավային Նոր Ուելսի համալսարանը ստեղծեց առաջին ավստրալական բաց առցանց դասընթացը<ref>{{cite web|url=http://www.afr.com/p/national/education/brave_new_free_online_course_for_M7usoay0z7L30BKu3EhIWN |title=Brave new free online course for UNSW |publisher=Afr.com |accessdate=3 June 2013}}</ref>: Դասընթացը նախաձեռնել է OpenLearning պլատֆորման, որը մշակվել է Ավստրալիայում և առաջարկում է խմբային աշխատանքի հնարավորություններ, ավտոմատ գնահատում, համագործակցություն<ref>{{cite web|last=Bernhardt|first=Ingo|title=http://theconversation.com/openlearning-launches-into-competitive-moocs-market-10155|url=http://theconversation.com/openlearning-launches-into-competitive-moocs-market-10155|publisher=The Conversation|accessdate=3 December 2013}}</ref>:

2013 թվականի մարտին Ավստրալիայում ստեղծվեց Open2Study պլատֆորմը:<ref>{{cite web|url=http://www.prnewswire.co.uk/news-releases/australia-sets-the-scene-for-free-online-education-199244401.html |title=PR Newswire UK: Australia sets the scene for free online education - MELBOURNE, Australia, 20 March 2013 /PRNewswire/ |location=australia |publisher=Prnewswire.co.uk |accessdate=2013-05-30}}</ref><ref>{{cite web|url=http://theconversation.com/the-aussie-coursera-a-new-homegrown-mooc-platform-arrives-12949|title=The Aussie Coursera? A new homegrown MOOC platform arrives |publisher=Theconversation.com|accessdate=2013-05-30}}</ref>

2013 թվականի հուլիսին Տասմանիայի համալսարանի Wicking կենտրոնը մեկնարկել է "Հասկանալ մտագարությունը" դասընթացը, որը աշխարհում առաջինն էր, որ ուսումնասիրում է մտագարությունը: Որը աշխարհի ամենամեծ թվով ավարտողների (39%) ցուցանիշն է գրանցել<ref>{{cite web|url=http://www.katyjordan.com/MOOCproject.html |title=MOOC Completion Rates|publisher=katyjordan.com |accessdate=2014-03-19}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nature.com/nature/journal/v505/n7481/full/505026a.html |title=Online education: Targeted MOOC captivates students |publisher=Nature |accessdate=2014-03-19}}</ref>:

==== Լատինական Ամերիկա ====

In 18 June 2012, Ali Lemus from [[Galileo University]]<ref>{{cite web|url=http://www.galileo.edu/ |title=Universidad Galileo |publisher=Galileo.edu |accessdate=2013-10-13}}</ref> launched the first Latin American MOOC titled "Desarrollando Aplicaciones para iPhone y iPad"<ref>{{cite web|url=http://www.galileo.edu/fisicc/courseware/api-iphone/ |title=Desarrollando Aplicaciones para iPhone y iPad &#124; FISICC |publisher=Galileo.edu |accessdate=2013-10-13}}</ref> This MOOC is a Spanish remix of Stanford University's popular "CS 193P iPhone Application Development" and had 5,380 students enrolled. The technology used to host the MOOC was the Galileo Educational System platform (GES) which is based on the .LRN project.<ref>{{cite web|url=http://www.dotlrn.org/ |title=LRN Home |publisher=Dotlrn.org |accessdate=2013-10-13}}</ref>

Startup Veduca<ref>{{cite web|url=http://www.veduca.com.br/home/index |title=Educação de qualidade ao alcance de todos |publisher=Veduca |date=2013-08-11 |accessdate=2013-10-13}}</ref> launched the first MOOCs in Brazil, in partnership with the [[University of São Paulo]] in June 2013. The first two courses were Basic Physics, taught by Vanderlei Salvador Bagnato, and Probability and Statistics, taught by Melvin Cymbalista and André Leme Fleury.<ref>Latin America's First MOOC (17 June 2013). https://www.edsurge.com/n/2013-06-17-latin-america-s-first-mooc (Retrieved 2 July 2013).</ref> In the first two weeks following the launch at [[Polytechnic School of the University of São Paulo]], more than 10,000 students enrolled.<ref name="CHE8513"/><ref>Primeiro curso superior virtual da América Latina já soma 10 mil inscritos (28 June 2013). http://noticias.terra.com.br/educacao/primeiro-curso-superior-virtual-da-america-latina-ja-soma-10-mil-inscritos,2a26b78c2b28f310VgnCLD2000000ec6eb0aRCRD.html (Retrieved 2 July 2013).</ref>

Startup Wedubox (Finalist at MassChallenge 2013) <ref>{{cite web|url=http://masschallenge.org/blog/wedubox-and-masschallenge-0 |title=Wedubox first massive online platform in Latam and MassChallenge |publisher=MassChallenge |date=2013-08-11 |accessdate=2013-10-13}}</ref> launched the first MOOC in finance and third MOOC in Latam, the MOOC was created by Jorge Borrero (MBA Universidad de la Sabana) with the title "WACC and the cost of capital" it reached 2.500 students in Dec 2013 only 2 months after the launch.

=== Առնչվող կրթական փորձը և դասընթացները ===
Զանգվածային բաց առցանց դասընթացները կարող են տարբերվել իրենց չափանիշներով՝ լինելով առևտրային/ոչ առևտրային, որոնք դասավանդվում են համալսարանների և կազմակերպությունների դասախոսների կողմից: Khan ակադեմիան, [[Peer-to-Peer University|Peer-to-Peer ]]<nowiki/>համալսարանը (P2PU), Udemy և Course Hero կազմակերպությունները դիտվում են որպես զանգվածային բաց առցանց դասընթացների նման օրինակ, որոնք գործում են համալսարանական համակարգից դուրս և ստեղծել անհատական տեմպերով դասընթացները:<ref name="CETIS78">Yuan, Li, and Stephen Powell. [http://publications.cetis.ac.uk/2013/667 MOOCs and Open Education: Implications for Higher Education White Paper]. University of Bolton: CETIS, 2013. pp. 7–8.</ref><ref name=Chronicle>{{cite news|title=What You Need to Know About MOOCs|url=http://chronicle.com/article/What-You-Need-to-Know-About/133475/|accessdate=14 March 2013|newspaper=[[Chronicle of Higher Education]]}}</ref><ref name=DavidBornstein>{{cite news|title=Open Education for a global economy|url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2012/07/11/open-education-for-a-global-economy}}</ref> Udemy-ն թույլ է տալիս ուսուցիչներին վաճառել դասընթացները:<ref>{{cite web|url=https://www.udemy.com/teach |title=Teach Online - Join the 1000s of Instructors Teaching on Udemy! |publisher=Udemy.com |accessdate=2013-10-13}}</ref><ref>{{cite web|last=Carey |first=Kevin |url=http://chronicle.com/article/Revenge-of-the-Underpaid/131919/ |title=Revenge of the Underpaid Professors |work=The Chronicle of Higher Education |date=2012-05-20 |accessdate=2013-10-13}}</ref>

[[Կատեգորիա:Կրթություն]]
[[Կատեգորիա:Կրթություն]]

10:18, 27 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Պաստառը, որն անվանված է "MOOC, «Զանգվածային բաց առցանց դասընթաց»-ի անգլերեն անվանման հապավումն է, որի անգլերեն տարբերակն է "Massive Open Online Course" և անվանումն արդեն բացատրում է դասընթացի ողջ էությունը

Զանգվածային բաց առցանց դասընթաց (անգլ.՝ massive open online course, MOOC /muːk/), առցանց դասընթաց, որի նպատակն է ապահովել անսահմանափակ, ազատ և անվճար մուտք բոլոր ցանկացողներին՝ համացանցի միջոցով։ Ի հավելում ավանդական դասընթացներում առկա տեսահոլովակներին, կարդալու նյութերին, խնդիրներին` զանգվածային բաց առցանց դասընթացները առաջարկում են ինտերակտիվ ֆորումներ, ինչը օգնում է ուսանողների, պրոֆեսորների և ուսուցանող անձնակազմի համար ստեղծել համայնք։

Զանգվածային բաց առցանց դասընթացը հեռահար ուսուցման վերջերս մշակված նվաճումներից է, ինչը սկսել է տարածում գտնել 2012 թվականից[1]։

Սկզբանական շրջանի զանգվածային բաց առցանց դասընթացները հիմնական շեշտը դնում էին հասանելիության և նյութի ազատ (առանց արտոնագրի) տարածման, կառուցվածքի և ուսուցման նպատակների վրա, ինչը նախատեսված էր նաև նպաստելու ռեսուրսների վերօգտագործումը և միմյանց համակցումը։ Որոշ ավելի ուշ շրջանի զանգվածային բաց առցանց դասընթացը օգտագործում են փակ (արտոնագրված) դասընթացներ, միևնույն ժամանակ ուսանողներին առաջարկելով անվճար և ազատ մուտք[2][3][4]։

Պատմությունը

What is a MOOC? by Dave Cormier, December 2010
Success in a MOOC, by Dave Cormier, December 2010
Knowledge in a MOOC, by Dave Cormier, December 2010
Արտաքին տեսաֆայլեր
Welcome to the Brave New World of MOOCs ՅուԹյուբում from the New York Times, 2013

Սկզբնաղբյուրները

Մինչև թվային դարը, հեռահար ուսուցումը նամակագրական կապի, հեռուստացույցով կամ ռադիոյով հեռարձակման միջոցով էր, որոշ դեպքերում՝ էլեկտրոնային ուսուցման նախատիպերով[5]։

1890-ականներին նամակագրական կապի միջոցով մասնագիտացած դասընթացները, ինչպես օրինակ քաղաքացիական ծառայության թեստերը և սղագրությունները, գովազդվում էին տնից տուն՝ վաճառողների միջոցով[6]։ Ավելի քան 4 միլիոն ամերիկացի, շատ ավելին, քան ավանդական դպրոց հաճախածները, մինչև 1920-ական թվականները ներգրավվել է հեռահար դասընթացների, որոնք ընդգրկում էին հարյուրավոր աշխատանքով պայմանավորված պրակտիկ թեմաներ։ Ավարտողները կազմում էին 3%-ից քիչ[7]։

1920-ական թվականներից ի հայտ եկան ռադիոհեռարձակումները և ծրարգրերը, որոնք բոլոր հասանելի էին ցանկացած քանակի մարդկանց[8]։ Սկսած 1922 թվականից Նյու Յորքի համալսարանը վարում էր իր սեփական ռադիոալիքը, որը նպատակաուղղված էր հեռարձակելու համալսարանի բոլոր կուրսերը։ Հետագայում, հետևելով այս օրինակին, շատ համալսարաններ, այդ թվում Կոլումբիա, Հարվարդ, Կանզասի, Օհայոյի Յուտայի և շատ ուրիշ պետական համալսարաններ։ Ուսանողները կարդում էին գրքերը, լսում հեռարձակվող դասախոսությունները, փոստով ուղարկում թեստերի պատասխանները։

Լրագրող Բրյուս Բլիվենը հարցրել է. «արդյո՞ք ռադիոն դառնալու է կրթության հիմնական հենարանը, արդյո՞ք դասարանը կվերանա, իսկ ապագայի երեխան կսովորի տանը նստած, կամ նույնիսկ դրսում ռադիո լսելով քայլելիս»[9]։ Ավարտողների տոկոսը շատ փոքր էր, դժվար էր հայտնաբերել խաբեությունը և չկար կրթության վարձերը հավաքելու ճանապարհ։ 1940-ական թվականներից սկսած ռադիո հեռարձակումները ԱՄՆ-ում անհետացան[10]։ Սկսած 1951 թվականից ավստրալական School of the Air օգտագործում էր երկկողմանի կարճ ալիքային ռադիոն՝ ուսանողներին հեռվում գտնվող դասասենյակներում դասավանդելու համար, որտեղ ուսանողները կարող էին հարցեր տալ ուսուցչին։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ֆիլմերը օգտագործվում էին զորակոչիկներին ուսուցանելու համար, քանի որ ուսուցանողները հնարավորություն ունեին ցուցադրել գործի դրվող սպառազինությունը։ Համալսարանները առաջարկում էին հեռարձակվող դասընթացներ սկսած 1940-ական թվականներից Լուիվին համալսարանից[11]։

1980-ական թվականներին բոլոր համալսարանների դասարանները միացված էին հեռավոր համալսարանի՝ փակ շրջանացիկ վիդեո հասանելիություն ապահովելով ուսանողների համար։

1994 թվականին Պենսիլվանիայի համալսարանից Ջեյմս Օ'Դոննելը անցկացրեց սուրբ Օգուստինի կյանքին և աշխտանքներին նվիրված սեմինար ինտերնետի միջոցով՝ օգտագործելով ռազմավարական տեխնոլոգիաներ և էլեկտրոնային փոստ, ներգրավվելով ավելի քան 500 մասնակից ողջ աշխարհից[12]։ Կարճ դասախոսությունների ձևաչափը օգտագործվել է շատերի կողմից և զարգացել է Խան ակադեմիայի կարճ ուսուցողական հոլովակների անվճար արխիվների միջոցով[13]։ 2003 թվականին «Բարև Չինաստան»-ը սկսել է մի ծրագիր, որը, բրիտանական "The Guardian" թերթի, այդ տարվա սեպտեմբերի 24-ը ներկայացրել է որպես նոր մեդիա վտանգավոր ձեռնարկում, որը պետք է 4 միլիոն չինացիների, ովքեր պատրաստվում էին կոմերցիոն (գործարար) ոլորտում գիտական աստիճաններ ստանալ ռադիոյով, համացանցով կամ բջջային հեռախոսով։ Դասընթացը ազատ էր բոլոր նրանց համար, ովքեր ունեին հասանելիություն ռադիոյին և համացանցին։

Սկզբնական մոտեցումները

George Siemens interview
Պատկեր:Connectivism and Connective Knowledge (CCK08) course network.png
A network diagram showing the distributive nature of Stephen Downes' and George Siemens' CCK08 course, one of the first MOOCs and the course that inspired the term MOOC to become adopted.[14]
Պատկեր:Li Powell Olivier 2014 xMOOC cMOOC significant differences table.jpg
Tabulation of the significant differences between xMOOC and cMOOC.[15]

Առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթացները ստեղծվել են ազատ կրթական ռեսուրսներ (OER) շարժման նախաձեռնությամբ. MOOC տերմինը ստեծվել է 2008 թվականին, Իսլանդիայի արքայազն Էդուարդի համալսարանի Դեյվ Կորմիերի և հումանիտար կրթության տեխնոլոգիաների ազգային ինստիտուտի գիտաշխատող Բրայան Ալեքսանդրի կողմից՝ ի պատասխան «Կապակցող գիտելիքներ» անվամբ դասընթացին, որը ստեղծվել էր Ջորջ Սիմենսի և Ստեֆան Դաունսի կողմից և ընդգրկում էր ուսման վարձ վճարող 25 ուսանող և 2200 առցանց ուսանող, որոնք ոչինչ չէին վճարում[16]: Ամբողջ նյութը հասանելի էր RSS բովանդակության թարմացվող հոսքերի միջոցով և առցանց ուսանողները կարող էին համատեղ օգտագործել գործիքներ, նաև բլոգում գրառումներ կատարել, թեմատիկ քննարկումներ անցկացնել[14][17][18]: Ստեֆան Դաունզը համարում է այս դասընթացները ավելի ստեղծարար և դինամիկ, քան այժմյան դասընթացները, ինչը, նրա կարծիքով, «հավասարազոր է հեռուստատեսային շոուներին և թվային գրքերին»[16]:

Գալվեյում (անգլ.՝ Galway) տեղակայված առցանց կրթության մատուցող ALISON կազմակերպությունը հաճախ գրականության մեջ հիշատակվում է որպես առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթաց մատուցող, որը կամավորական հիմունքներով սիստեմատիկաբար աշխատանքներ էր տանում ինտերակտիվ ուսուցման ռեսուրսների` աշխարհով մեկ առցանց անվճար տարածման ուղղությամբ[19][20][21] Ընկերության տեսլականն էր «հնարավորություն տալ մարդկաց ստանալ հիմնական կրթություն և աշխատանքային հմտություններ»[21][22]: Ի տարբերություն մյուս զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցողների, որոնք կապված էին ամերիկյան երրորդ մակարդակի ինստիտուտների հետ, ALISON-ի ուսանողների մեծ մասը զարգացող երկրներից էին և օգտատերերի թիվը Հնդկաստանից շատ արագ աճում էր[23][24]: Այն գրանցում է ամսական 1.2 միլիոն բացառիկ այցելուներ, որոնցից 250,000-ը 2013 հունվարի տվյալներով ավարտում են 500 և ավելի կուրսեր[20]: 2014 թվականի ձետրվարին ALISON-ում գրանցվել է 3 միլիոներորդ օգտատերը:

Հետագայում ստեղծվել են այլ զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցողներ: Մարի Վաշինգթոնի համալսարանից Ջիմ Գրումը և Մայքլ Բրենսոնը Նյու Յորքի քաղաքային համալսարանի Յորք քոլեջից, տեղակայել են զանգվածային բաց առցանց դասընթացները մի քանի համալսարաններում: Սկզբնական զանգվածային բաց առցանց դասընթացները հիմնված չէին տեղադրված նյութերի, ուսուցման կառավարման համակարգերի և այնպիսի համակարգերի վրա, որոնք համատեղում են ուսուցման կառավարման համակարգերը ավելի ազատ ինտերնետային ռեսուրսների հետ[25]: Զանգվածային բաց առցանց դասընթացները, որպես մասնավոր և ոչ առևտրային ինստիտուտներ, կարևորում էին հանրահայտ ֆակուլտետների դասախոսներին և ընդլայնում առկա հեռահար ուսուցման առաջարկները (օրինակ՝ ձայնագրություններ) դաձնելով դրանք անվճար և ազատ առցանց[26]:


Վերջին ձեռքբերումները

Արտաքին տեսաֆայլեր
Shimon Schocken ՅուԹյուբում, The self-organizing computer course, October 2012
Daphne Koller TED-ում, What we're learning from online education, June 2012
Peter Norvig TED-ում, The 100,000-student classroom February 2012
Salman Khan TED-ում, Let's use video to reinvent education, March 2011
Anant Agarwal TED-ում, Why massive open online courses (still) matter, June 2013
Chris Anderson TED-ում, How web video powers global innovation, July 2010


Ըստ The New York Times ամսիագրի, 2012 թվականը դարձել է զանգվածային բաց առցանց դասընթացների տարի, որովհետև ստեղծվեցին լավ ֆինանսավորված ընկերություններ, ինչպիսիք են Coursera-ն, Udacity-ն, և edX-ը, որոնք կապված էին համալսարանների հետ[27][28]:

Հարավային Ամերիկա

Ստեղծվեցին մի քանի լավ ֆինանսավորվող ամերիկյան ընկերություններ, որոնք կապված էին լավագույն համալսարանների հետ, ինչպիսիք են Udacity, Coursera, edX[28]

2011 թվականի աշնանը Ստենֆորդի համալսարանը սկսեց երեք դասընթացներ:[29] Առաջին դասընթացի մասնակիցների քանակը արագորեն հասավ 160,000-ի: Այս ներկայացմանը հետևեցին ևս երկու դասընթացներ: Տեսնելով հասարակայնության և մասնակցության մեծ աստիճանը, նախագծի հեղինակներից մեկը՝ Ֆրունը, հիմնում է ընկերություն, որը նա անվանել է Udacity, իսկ Դաֆնե Քոլլերը և Էնդրյու Էնջին հիմնեցին Coursera-ն: Coursera-ն հետագայում հայտարարեց իր համագործակցության մասին Պենսիլվանիայի, Փրինստոնի, Ստենֆորդի և Միչիգանի համալսարանների հետ:

Առցանց կրթության առևտրականացման մասին մտահոգված՝ Մասաչուսեթսը ստեղծեց «ոչ եկամտի համար» MITx-ը: Առաջին դասընթացը՝ 6.002x, սկսվել է 2012 թվականի մարտին: Խմբին միացել է Հարվարդը, ապա դասընթացը վերանվանվել է edX, ավելի ուշ՝ ամռանը, խմբին միացել է նաև Կալիֆորնիայի Բերկլի համալսարանը: Հետագայում միացան նաև Տեխասի համակարգը (անգլ.՝ University of Texas System), Վելսլիի քոլեջը (անգլ.՝ Wellesley College) և Ջորջթաուն համալսարանը (անգլ.՝ Georgetown University):

2012 թվականի նոյեմբերիմ Մայամիի համալսարանը (անգլ.՝ University of Miami) որպես իր գլոբալ ակադեմիայի մի մաս, ստեղծեց իր առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթացը՝ իր առցանց ավագ դպրոցը: Դասընթացը հասանելի դարձավ ավագ դպրոցի աշակերտներին, ովքեր նախապատրաստվում էին կենսաբանությունից առարկայական թեստ անգլ.՝ SAT Subject Test in biology հանձնելու [30]

2013թ հունվարիին Udacity-ն, համագործակցելով San Jose State University հետ, սկսեց իր առաջին զանգվածային բաց առցանց դասընթացները կրեդիների համար: 2013 թվականին ընկերությունը հայտարարեց առաջին միանգամայն առցանց դասընթացների վրա հիմնված մագիստրոսական ծրագրի մասին, որը իրենից ներկայացնում էր համագործակցություն Udacity, AT&T ընկերությունների և Վրաստանի տեխնոլոգիաների ինստիտուտի համագործակցություն և արժեցավ $7,000 [31]:

2012 թվականի նոյեմբերին սկիզբ է առել «Գենդերը երգիծական գրքերի միջոցով» դասընթացը, որը կազմակերպվել էր Բոլի պետական համալսարանի (անգլ.՝ Ball State University) ներկայացուցիչ Քրիստինա Բլանչի կողմից[32] The course used examples from comic books to teach academic concepts about gender and perceptions.[33]

2013 թվականի մարտին «գործարար մարտավարություն» դասընթացը Վիրջինիայի համալսարանի (անգլ.՝ University of Virginia) կողմից առաջարկվեց 100 ընկերությունների[34] A data science MOOC began in May 2013.[35]

2013 թվականի մայիսին Coursera-ն, համագործակցելով Chegg տեքստերի առցանց վարձույթի կազմակերպության հետ, հայտարարեց որոշ դասընթացների համար նախատեսված անվճար էլեկտրոնային գրքերի թողարկման մասին: Ուսանողները պետք է օգտագործեին Chegg-ի էլեկտրոնային գրքերը (անգլ.՝ e-reader), ինչը սահմանափակում էր տպելու և բազմացնելու հնարավորությունը, ինչպես նաև ուսանողը կարող էր օգտագործել գիրքը այն ժամանակ, երբ ներգրավված էր դասընթացում:[36]

2013 թվականի հունիսին Հյուսիսային Կարոլինայի համալսարանը ստեղծեց Skynet համալսարանը, [37] որը առաջարկում էր զանգավածային բաց առցանց դասընթացներ ներածական աստղագիտության մասին: Մասնակիցները հնարավորություն էին ստանում միանալ համալսարանի robotic telescope գլոբալ ցանցին, ներառյալ Անդերում և Ավստրալիայում: Այն համագործակցում է YouTube-ի, [38] Facebook-ի[39] և Twitter-ի հետ[40]

2013 թվականի սեպտեմբերին edX-ը հայտարարեց Google ընկերության հետ ազատ edX մշակելու համար համագործակցության մասին, ինչը իրենից ներկայացնում է բաց աղբյուրով (անգլ.՝ open source) հարթակ և MOOC.org կայքը, որը թույլ է տալիս ստեղծել և սպասարկել դասընթացներ: Google-ը edX ընկերության գործընկերների հետ միասին պետք է զբաղվի հարթակի մշակմամբ: Բացի դրանից Google-ը և edX-ը պետք է համագործակցեն և ուսումնասիրեն, թե ինչպես են ուսանողները սովորում և ինչպես է տեխնոլոգիան վերափոխում սովորելն ու դասավանդումը: MOOC.org պետք է հարմարվի Google-ի ինֆրահամակարգին:[41]

EdX-ը այժմ առաջարկում է աշխարհի տարբեր անկյունների 29 ուսումնական հաստատությունների 94 դասընթաց (նոյեմբեր 2013), Coursera-ն առաջարկում է 325 դասընթաց, որոնցից 30% գիտության, 28%-ը արվեստի և հումանիրտար, 23%-ը ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաների, 13%-ը բիզնեսի և 6%-ը մաթեմատիկայի բնագավառներից:[42] Udacity offered 26 courses. Udacity's CS101, with an enrollment of over 300,000 students, was the largest MOOC to date.

Որոշ կազմակերպություններ հենց իրենք են վարում իրենց զանգվածային բաց առցանց դասընթացները, օրինակ՝ Google's Power Search: 2013 թվականի փետրվարի տվյալներով մի շարք համալսարաններ, նաև միջազգային, հանդես են եկել զանգվածային բաց առցանց դասընթացներով:[43][44] 2014 թվականի մայիսի տվյալներով ավելի քան 900 զանգվածային բաց առցանց դասընթաց է առաջարկվել ԱՄՆ-ի համալսարանների և քոլեջների կողմից: Դասընթացների ցուցակ

Ասիա

Ճապոնիայի դպրոցները մատուցում են զանգավածային բաց առցանց դասընթացների ծառայություն:[45][46]

Առաջին զանգավածային բաց առցանց դասընթացը Մալազիայում մատուցվել է Թեյլոր համալսարանի կողմից, 2013 թվականի մարտին: Այս դասընթացը կարելի է գտնել https://www.openlearning.com/courses/Entrepreneurship հասցեով: Դասընթացը անվանվել էր «Անհատ ձեռներեցություն» (անգլ.՝ Entrepreneurship) և գրավել էր 115 տարբեր երկրների ուսանողների ուշադրությունը: Այս բարեհաջող դասընթացից հետո Թեյլոր համալսարանը 2013 թվականի հուլիսին սկսեց իր երկրորդ դասընթացը, անվանելով այն «Հասնել հաջողության էմոցիոնալ հետախուզության միջոցով» https://www.openlearning.com/courses/Success[47]: 2013 թվականի օգոստոսին Universitas Ciputra Entrepreneurship Online (UCEO) սկսեց ինդոնեզերեն դասընթաց, որը աձաին դասընթացներ, որ ստացավ «Ձեռնարկատիրություն Ciputra-ի ոճով»[48][49] Ունենալով ավելի քան 20,000 գրանցված անդամ, դասընթացը առաջարկում էր խորը հայացք, թե ինչպես կարելի է սկսել ձեռնարկատիրություն, և դասավանդվում էր ինդոնեզերեն:

Եվրոպա

2012 թվականի հունվարին Հելսինկի համալսարանը սկսեց ֆիննական զանգավածային բաց առցանց դասընթաց ծրագրավորման վերաբերյալ: Դասընթացը ավագ դպրոցներին հնարավորություն տվեց ուսանողներին ուսուցանել ծրագրավորում, եթե անգամ այնտեղ չկա ծրագրովորման ֆակուլտետ, որը կարող է կազմակերպել նմանատիպ դասընթացներ[50]:

2012 փետրվարին Nokia-ի նախկին աշխատակիցները Ֆինլանդիայում գործող CBTec կազմակերպությունը ստեղծեց Eliademy.com կայքը,[51] որը հիմնված է ազատ ստանդարտնետի (Moodle Virtual learning environment) վրա[52] Կայքը թարգմանված է 19 լեզուներով (նաև լատիներեն), որը նախատեսված է բջջային օգտագործման համար[52][53]:

2012 թվականի վերջերում Միացյալ թագավորության Բաց համալսարանը ստեղծեց բրիտանական զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցող Futurelearn կազմակերպությունը, որպես առանձին կազմակերպություն[54]:

2012 թվականի մարտի 15-ին Մադրիդի պոլիտեխնիկական ինստիտուտի դոկտոր Ալֆոնսո Մունյոզը և դոկտոր Խորխե Ռամիոն ծտեղծեցին առաջին իսպանական զանգավածային բաց առցանց դասընթացը՝ Crypt4you:

iversity-ին Գերմանիայում զանգվածային բաց առցանց դասընթացներ մատուցող կազմակերպություն է[43]: Ավելի քան 82,000 ուսանողներով (2013 նոյեմբեր) iversity-ի "The Future of Storytelling" դասընթացը Եվրոպայի ամենամեծ դասընթացն է մինչև այսօր:

OpenupEd[55]-ը Եվրոպական միության օգնությամբ հիմնված կազմակերպություն է:[46]

Իռլանդիայում ALISON կազմակերպությունը անվճար կերպով տրամադրում է սերտիֆիկատ/դիպլոմ առաջարկող դասընթացներ, որոնք ունեն ավելի քան 2 միլիոն ուսանողներ ամբողջ աշխարհում:[46]

Միացյալ թագավորությունում 2013 թվականի ամռանը Physiopedia կազմակերպությունը ստեղծեց իր առաջին զանգավածային բաց առցանց դասընթացը՝ համագործակցելով Արևմտյան Կաբոյի համալսարանի հետ:

2013 թվականի հոկտեմբերին Ֆրանսիայի կառավարությունը հայտարարեց France Universite Numerique (FUN) նախագծի մասին, որը ֆրանսիական այլընտրանքային լուծում էր: Ֆրանսիական բիզնես դպրոցները սկսեցին առաջարկել իրենց սեփական բաց առցանց դասընթացները:

Ավստրալիա

2012 թվականի հոկտեմբերի 12-ին հարավային Նոր Ուելսի համալսարանը ստեղծեց առաջին ավստրալական բաց առցանց դասընթացը[56]: Դասընթացը նախաձեռնել է OpenLearning պլատֆորման, որը մշակվել է Ավստրալիայում և առաջարկում է խմբային աշխատանքի հնարավորություններ, ավտոմատ գնահատում, համագործակցություն[57]:

2013 թվականի մարտին Ավստրալիայում ստեղծվեց Open2Study պլատֆորմը:[58][59]

2013 թվականի հուլիսին Տասմանիայի համալսարանի Wicking կենտրոնը մեկնարկել է "Հասկանալ մտագարությունը" դասընթացը, որը աշխարհում առաջինն էր, որ ուսումնասիրում է մտագարությունը: Որը աշխարհի ամենամեծ թվով ավարտողների (39%) ցուցանիշն է գրանցել[60][61]:

Լատինական Ամերիկա

In 18 June 2012, Ali Lemus from Galileo University[62] launched the first Latin American MOOC titled "Desarrollando Aplicaciones para iPhone y iPad"[63] This MOOC is a Spanish remix of Stanford University's popular "CS 193P iPhone Application Development" and had 5,380 students enrolled. The technology used to host the MOOC was the Galileo Educational System platform (GES) which is based on the .LRN project.[64]

Startup Veduca[65] launched the first MOOCs in Brazil, in partnership with the University of São Paulo in June 2013. The first two courses were Basic Physics, taught by Vanderlei Salvador Bagnato, and Probability and Statistics, taught by Melvin Cymbalista and André Leme Fleury.[66] In the first two weeks following the launch at Polytechnic School of the University of São Paulo, more than 10,000 students enrolled.[46][67]

Startup Wedubox (Finalist at MassChallenge 2013) [68] launched the first MOOC in finance and third MOOC in Latam, the MOOC was created by Jorge Borrero (MBA Universidad de la Sabana) with the title "WACC and the cost of capital" it reached 2.500 students in Dec 2013 only 2 months after the launch.

Առնչվող կրթական փորձը և դասընթացները

Զանգվածային բաց առցանց դասընթացները կարող են տարբերվել իրենց չափանիշներով՝ լինելով առևտրային/ոչ առևտրային, որոնք դասավանդվում են համալսարանների և կազմակերպությունների դասախոսների կողմից: Khan ակադեմիան, Peer-to-Peer համալսարանը (P2PU), Udemy և Course Hero կազմակերպությունները դիտվում են որպես զանգվածային բաց առցանց դասընթացների նման օրինակ, որոնք գործում են համալսարանական համակարգից դուրս և ստեղծել անհատական տեմպերով դասընթացները:[69][70][71] Udemy-ն թույլ է տալիս ուսուցիչներին վաճառել դասընթացները:[72][73]

  1. ↑ Lewin, Tamar (20 February 2013). «Universities Abroad Join Partnerships on the Web». New York Times. Վերցված է 6 March 2013-ին.
  2. ↑ Wiley, David. "The MOOC Misnomer". Հուլիս 2012
  3. ↑ Cheverie, Joan. «MOOCs an Intellectual Property: Ownership and Use Rights». Վերցված է 18 April 2013-ին.
  4. ↑ David F Carr (20 August 2013). «Udacity hedges on open licensing for MOOCs». Information Week. Վերցված է 21 August 2013-ին.
  5. ↑ Saettler, L. Paul (1968). A History of Instructional Technology. New York: McGraw Hill. ISBN 0070544107.
  6. ↑ J.J. Clark, "The Correspondence School—Its Relation to Technical Education and Some of Its Results," Science (1906) 24#611 pp. 327–334 in JSTOR
  7. ↑ Joseph F. Kett, Pursuit of Knowledge Under Difficulties: From Self-Improvement to Adult Education in America (1996) pp 236–8
  8. ↑ Susan J. Douglas (2004). Listening in: Radio and the American Imagination. U of Minnesota Press. էջ 52.
  9. ↑ The Century Illustrated Monthly Magazine (1924) Volume 108, Page 148
  10. ↑ Matt, Susan; Fernandez, Luke (23 April 2013). «Before MOOCs, 'Colleges of the Air'». Chronicle of Higher Education.
  11. ↑ Dwayne D. Cox and William J. Morison, The University of Louisville (1999) pp 115–17
  12. ↑ For description, see: «Augustine on the Infobahn».; for O'Donnell's reflections on the current context, see «The Future Is Now and Always Has Been».
  13. ↑ Pappano, Laura. «The Year of the Mooc». The New York Times. The New York Times. Վերցված է 29 November 2012-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 Downes, Stephen (2008). «CCK08 - The Distributed Course». The MOOC Guide. Վերցված է 11 September 2013-ին.
  15. ↑ Yuan, Li; Powell, Stephen; Olivier, Bill (2014). «Beyond MOOCs: Sustainable Online Learning in Institutions». Cetis publications. Վերցված է 31 January 2014-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  16. ↑ 16,0 16,1 Parr, Chris (17 October 2013). «Mooc creators criticise courses' lack of creativity». Times Higher Education. Վերցված է 22 October 2013-ին.
  17. ↑ Dave Cormier (18 April 2013). [Տեսանյութը ՅուԹյուբում Attention les MOOC!?! Mois de la pédagogie universitaire]. University of Prince Edward Island. {{cite AV media}}: Check |url= value (օգնություն)
  18. ↑ Cormier, Dave (2 October 2008). «The CCK08 MOOC – Connectivism course, 1/4 way». Dave's Educational Blog. Վերցված է 10 September 2013-ին.
  19. ↑ Glader, Paul. «Khan Academy Competitor? Mike Feerick of ALISON.com Talks About The Future Of Online Education». Wired Academic. Wired Academic. Վերցված է 25 July 2013-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 Booker, Ellis (30 January 2013). «Early MOOC Takes A Different Path». Information Week. Վերցված է 25 July 2013-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 Bornstein, David (11 July 2012). «Open Education For A Global Economy». New York Times. Վերցված է 25 July 2013-ին.
  22. ↑ Emmons, Gary. «Education Innovation — 5 Bright Ideas». Harvard Business School Alumni Bulletin. Harvard Business School. Վերցված է 25 July 2013-ին.
  23. ↑ Goldmark, Peter (22 June 2012). «A Website That Lifts People Up». Newsday. Վերցված է 25 July 2013-ին.
  24. ↑ Holden, Louise (21 March 2012). «Special Report — Ashoka 'Change Nation'». Irish Times. {{cite news}}: |access-date= requires |url= (օգնություն)
  25. ↑ Masters, Ken (2011). «A brief guide to understanding MOOCs». The Internet Journal of Medical Education. 1 (Num. 2).
  26. ↑ The College of St. Scholastica, "Massive Open Online Courses", (2012)
  27. ↑ Pappano, Laura. «The Year of the MOOC». The New York Times. Վերցված է 18 April 2014-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 Smith, Lindsey "5 education providers offering MOOCs now or in the future". 31 July 2012.
  29. ↑ Richard Pérez-Peña (17 July 2012). «Top universities test the online appeal of free». The New York Times. Վերցված է 18 July 2012-ին.
  30. ↑ Horacio Reyes. «History of a revolution in e-learning». Revista Educacion Virtual. Վերցված է 10 August 2012-ին.
  31. ↑ «Georgia Tech, Udacity Shock Higher Ed With $7,000 Degree». Forbes. 2012-04-18. Վերցված է 2013-05-30-ին.
  32. ↑ Burlingame, Russ. «Teaching Gender Through Comics With Christina Blanch, Part 1». Comic Book.
  33. ↑ Armitage, Hugh. «Christina Blanch (Gender Through Comic Books) on teaching with comics». Digital Spy.
  34. ↑ Zafrin Nurmohamed, Nabeel Gillani, and Michael Lenox (2013-07-04). «A New Use for MOOCs: Real-World Problem Solving». Harvard Business Review blog. Վերցված է 2013-07-08-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  35. ↑ Amit Jain (2013-04-25). «Connect with students to "MOOC-source" your data». GuideStar Trust blog. Վերցված է 2013-07-08-ին.
  36. ↑ New, Jake (8 May 2013). «Partnership Gives Students Access to a High-Price Text on a MOOC Budget». Chronicle of Higher Education. Վերցված է 14 May 2013-ին.
  37. ↑ «Skynet University».
  38. ↑ [Introduction to Astronomy էջը Յություբ տեսահոսթինգում «Skynet University on YouTube»]. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  39. ↑ [[[:Կաղապար:Facebook page]] «Skynet on Facebook»]. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  40. ↑ [[[:Կաղապար:Twitter.com]] «Skynet on Twitter»]. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  41. ↑ «Announces Partnership with Google to Expand Open Source Platform». edX. 2013-09-10. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  42. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «SA31313» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  43. ↑ 43,0 43,1 Tamar Lewin (20 February 2013). «Universities Abroad Join Partnerships on the Web». The New York Times. Վերցված է 21 February 2013-ին.
  44. ↑ Steve Kolowich (21 February 2013). «Competing MOOC Providers Expand into New Territory—and Each Other's» (blog by expert journalist). The Chronicle of Higher Education. Վերցված է 21 February 2013-ին.
  45. ↑ «schoo（スクー） WEB-campus». Schoo.jp. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 46,3 Sara Grossman (5 July 2013). «American MOOC Providers Face International Competition». The Chronicle of Higher Education. Վերցված է 8 July 2013-ին.
  47. ↑ 1. Al-Atabi, M.T. and DeBoer, J. 2014 "Teaching Entrepreneurship using Massive Open Online Course (MOOC)." Technovation. In Press.
  48. ↑ Inda Marlina (2013-08-24). «Kuliah? Di UCEO saja». Bisnis.com. Վերցված է 2013-10-23-ին.
  49. ↑ Wiji Nurhayat (2013-08-25). «Mau Belajar Jadi Pengusaha Secara Gratis? Ini Caranya». detik.com. Վերցված է 2013-10-23-ին.
  50. ↑ doi:10.1145/2380552.2380603
    This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
  51. ↑ http://www.Eliademy.com
  52. ↑ 52,0 52,1 Tuesday, 12 March 2013 (2013-03-12). «MeeGo To MOOCs, Ex-Nokians Launch Eliademy To Put Education In The Cloud». TechCrunch. Վերցված է 2013-10-13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  53. ↑ Sotiris says: (2013-08-02). «Another Look at Eliademy, a cloud-based alternative to Moodle | Moodle News». Moodlenews.com. Վերցված է 2013-10-13-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
  54. ↑ Claire Shaw (2012-12-20). «FutureLearn is UK's chance to 'fight back', says OU vice-chancellor | Higher Education Network | Guardian Professional». Guardian. Վերցված է 2013-05-30-ին.
  55. ↑ OpenupEd
  56. ↑ «Brave new free online course for UNSW». Afr.com. Վերցված է 3 June 2013-ին.
  57. ↑ Bernhardt, Ingo. «http://theconversation.com/openlearning-launches-into-competitive-moocs-market-10155». The Conversation. Վերցված է 3 December 2013-ին. {{cite web}}: External link in |title= (օգնություն)
  58. ↑ «PR Newswire UK: Australia sets the scene for free online education - MELBOURNE, Australia, 20 March 2013 /PRNewswire/». australia: Prnewswire.co.uk. Վերցված է 2013-05-30-ին.
  59. ↑ «The Aussie Coursera? A new homegrown MOOC platform arrives». Theconversation.com. Վերցված է 2013-05-30-ին.
  60. ↑ «MOOC Completion Rates». katyjordan.com. Վերցված է 2014-03-19-ին.
  61. ↑ «Online education: Targeted MOOC captivates students». Nature. Վերցված է 2014-03-19-ին.
  62. ↑ «Universidad Galileo». Galileo.edu. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  63. ↑ «Desarrollando Aplicaciones para iPhone y iPad | FISICC». Galileo.edu. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  64. ↑ «LRN Home». Dotlrn.org. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  65. ↑ «Educação de qualidade ao alcance de todos». Veduca. 2013-08-11. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  66. ↑ Latin America's First MOOC (17 June 2013). https://www.edsurge.com/n/2013-06-17-latin-america-s-first-mooc (Retrieved 2 July 2013).
  67. ↑ Primeiro curso superior virtual da América Latina já soma 10 mil inscritos (28 June 2013). http://noticias.terra.com.br/educacao/primeiro-curso-superior-virtual-da-america-latina-ja-soma-10-mil-inscritos,2a26b78c2b28f310VgnCLD2000000ec6eb0aRCRD.html (Retrieved 2 July 2013).
  68. ↑ «Wedubox first massive online platform in Latam and MassChallenge». MassChallenge. 2013-08-11. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  69. ↑ Yuan, Li, and Stephen Powell. MOOCs and Open Education: Implications for Higher Education White Paper. University of Bolton: CETIS, 2013. pp. 7–8.
  70. ↑ «What You Need to Know About MOOCs». Chronicle of Higher Education. Վերցված է 14 March 2013-ին.
  71. ↑ «Open Education for a global economy».
  72. ↑ «Teach Online - Join the 1000s of Instructors Teaching on Udemy!». Udemy.com. Վերցված է 2013-10-13-ին.
  73. ↑ Carey, Kevin (2012-05-20). «Revenge of the Underpaid Professors». The Chronicle of Higher Education. Վերցված է 2013-10-13-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Զանգվածային_բաց_առցանց_դասընթացներ&oldid=2539990» էջից