Տաջիկական ռուբլի

Տաջիկական ռուբլի
Տեսակ	հնացած տարադրամ
ISO 4217 կոդ	TJR
Երկիր	Տաջիկստան
Ներդրման ամսաթիվը	մայիսի 10, 1995
Ավարտման ամսաթիվը	հոկտեմբերի 29, 2000
Պաշտ օգտագործողներ	Տաջիկստան
Թղթադրամ	1, 5, 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1,000, 5,000, 10,000 ռուբլիներ
Կենտրոնական բանկ	Տաջիկստանի ազգային բանկ
Փոխարինել է	ԽՍՀՄ ռուբլի
Փոխարված է	տաջիկական սոմոնի

Տաջիկական ռուբլի, Տաջիկստանի արժույթն էր 1995 թվականի մայիսի 10-ից մինչև 2000 թվականի հոկտեմբերի 29-ը^[1]:Այն իբր բաժանվել էր 100 տանգայի, թեև ոչ մի մետաղադրամ կամ թղթադրամ չի թողարկվել տանգայով։ Արժույթը թողարկվում էր միայն թղթային փողի տեսքով՝ մինչև 10000 ռուբլի անվանական արժեքով։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինչպես նախկին Խորհրդային Միության մի շարք այլ հանրապետություններում, Տաջիկստանը անկախությունից հետո մի քանի տարի շարունակ շարունակում էր օգտագործել խորհրդային և ռուսական ռուբլիները։ 1993 թվականի հուլիսի 26-ին, երբ շրջանառության մեջ դրվեց ռուսական նոր ռուբլին, հին խորհրդային ռուբլին դադարեց օրինական վճարամիջոց լինել Ռուսաստանում^[2]։ Տաջիկստանում խորհրդային ռուբլիները, որոնք գոյություն ունեին մինչև 1993 թվականը, դադարեցին օրինական վճարամիջոց լինել 1994 թվականի հունվարի 8-ից^[3]։ 1995 թվականի մայիսի 10-ին ռուսական ռուբլին փոխարինվեց տաջիկական ռուբլով՝ 100:1 փոխարժեքով։

Նախկին Խորհրդային Միության հանրապետություններից Տաջիկստանը վերջինն էր, ով շրջանառության մեջ դրեց սեփական արժույթը։ Չճանաչված պետություն Մերձդնեստրը սեփական ռուբլին թողարկել է ավելի շուտ, քան դա արել Է Տաջիկստանը։ Դրա պատճառը հիմնականում միջոցների և ռեսուրսների պակասն էր, քանի որ Տաջիկստանը նախկին խորհրդային հանրապետություններից ամենաաղքատն էր և կրեց նախկին Միության տնտեսական փլուզման հետևանքների իր բաժինը։ Սա էլ ավելի սրվեց Տաջիկստանի քաղաքացիական պատերազմի հետևանքով առաջացած անկազմակերպության պատճառով։

Տասնամյակի վերջում տնտեսական խնդիրների պատճառով անզուսպ գնաճը գործնականում ոչնչացրեց տաջիկական ռուբլին, իսկ 1999-ին մշակվեցին այն նոր արժույթով փոխարինելու ծրագրեր։

2000 թվականի հոկտեմբերի 30-ին ներդրվեց սոմոնի արժույթը, որը ռուբլին փոխարինեց 1000 ռուբլու հավասար 1 սոմոնիով։

Մետաղադրամ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տաջիկական ռուբլու համար թողարկվել է միայն մեկ մետաղադրամ։ Այն նախատեսված էր հավաքման համար։ Մետաղադրամը նախատեսված չէր շրջանառության մեջ օգտագործելու համար։

Տաջիկստանի ռուբլու մետաղադրամ
Արժեք	Տեխնիկական պարամետրեր			Նկարագրություն			Մետաղադրամ ամսաթիվը
Արժեք	Տրամագիծ	Զանգված	Կազմը	Տեսք	Առջեւի կողմ	Հակադարձ կողմ	Մետաղադրամ ամսաթիվը
20 ռուբլի	35.1 մմ	20 գ	900‰ արծաթ	Եղեգնաձև	Իսմայիլ Սամանի	Թագավորական սարք	1999
Ստանդարտ մետաղադրամների աղյուսակ

Թղթադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տաջիկական ռուբլու թղթադրամները ապշեցուցիչ նմանություններ ունեն 1961, 1991 և 1992 թվականների խորհրդային/ռուսական ռուբլու թղթադրամների շարքի հետ՝ նմանատիպ չափերով, գունային սխեմայով, առարկաների դասավորությամբ և տառատեսակով։ Գունային սխեման փոխառվել էր Ռուսական կայսրության ավելի ուշ թողարկումներից։ Հին տպագիր ձևանմուշներից շատերը, որոնք օգտագործվել են խորհրդային ռուբլու թղթադրամների արտադրության մեջ, կրկին օգտագործվել են Տաջիկստանի թղթադրամների վրա։ Դա բացատրվում է նրանով, որ տաջիկական ռուբլին տպագրվել է, թղթադրամների և մետաղադրամների արտադրության համար պատասխանատու, ռուսական պաշտոնական Գոզնակի գործակալության ղեկավարությամբ։

Թղթադրամների շարք
Պատկեր		Արժեք	Չափեր	Հիմնական գույն	Նկարագրություն			Ամսաթիվ
Դիմերես	Հակադարձ կողմ	Արժեք	Չափեր	Հիմնական գույն	Դիմերես	Հակադարձ կողմ	Նշագիծ	տիպ	հարց
		1 ռուբլի	102 × 55 մմ	Շագանակագույն	Տաջիկստանի զինանշան	Տաջիկստանի դրոշ՝ վերևում և Տաջիկստանի գերագույն ժողով՝ Մաջլիսի Օլի	Մի քանի օրինակ	1994	1995
		5 ռուբլի		Կապույտ
		10 ռուբլի		Կարմիր
		20 ռուբլի		Յասամանագույն
		50 ռուբլի		Կանաչ
		100 ռուբլի	121 × 60 մմ	Շագանակագույն
		200 ռուբլի		Խակի և թույլ մանուշակագույն
		500 ռուբլի		Մուգ վարդագույն
		1,000 ռուբլի	143 × 71 մմ	Շագանակագույն և մանուշակագույն					1999
		5,000 ռուբլի		Կապույտ					Երբեք
		10,000 ռուբլի		Նարնջագույն					Երբեք
Թղթադրամների ստանդարտ աղյուսակ