Պրուսերեն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պրուսերեն
Prūsiskan, Prūsiska Bila
Տեսակմեռած լեզու, կենդանի լեզու և մեռած լեզու
ԵնթադասWestern Baltic?
ԵրկրներԱրևելյան Պրուսիա
Խոսողների քանակ50 մարդ (անհայտ)
Լեզվակիրների թիվը50
ՌեյտինգՄեռած լեզու
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակ6 մեռած
ԴասակարգումՀնդեվրոպական լեզուներ
Բալթիկ-սլավոնական լեզուներ
Բալթյան լեզուներ
Գրերի համակարգլատինական այբուբեն
IETFprg
ISO 639-3prg
 Prussian language Վիքիպահեստում

Պրուսերեն, հին պրուսերեն, բալթիական պրուսներ ցեղի լեզուն։ Պատկանում է հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի բալթիական խմբի արմբալթիական ենթախմբին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

13-րդ դարի տևտոնական օրդենի կողմից պրուսական տարածքը նվաճելու և պրուսերեն կրողների գերմանացման հետևանքով 18-րդ դարի սկզբներին պրուսերենը մահացել է։

Պրուսական անձնանուններից և տեղանուններից բացի, պահպանվել են նաև պրուսերենի գրավոր հուշարձաններ՝ Էլբինգյան (գերմանական-պրուսական) բառարանը՝ կազմված 14-րդ դարի (պարունակում է 802 բառ, մեծ մասամբ գոյականներ), Սիմոն Գրունաուի ժամանակագրության (16-րդ դարի սկիզբ) մեջ ամփոփված պրուսական բառացանկը (100 բառ) են։

Kails rekyse Thoneaw labonache thewelyse
Eg koyte poyte Nykoyte pennega doyte.

Պրուսերեն հայերեն լիտվերեն
Kails բարև sveikas, labas
rekyse, rikīs պարոն ?
Tho ne aw դու ոչ այնքան tu ne tiek/taip
labonache սիրել, լավ labas, geras
thewelyse ընկեր tėvelis «батюшка, отец» (?)
eg եթե jej
koyte ուզել nori(-te)
poyte խմել gerti
Nykoyte չեք ուզում (չես ուզում) nenori(-te)
peningā դրամ pinigus
dōiti տալ duoti
պրուսերեն հայերեն լիտվերեն
saūli արև saulė
deinānakts օր (բառացիորեն օր ու գիշեր) para; diena-naktis, dieną-naktį (в выражениях)
Wakaraīna երեկոյան աստղ vakarinė «вечерняя»
deinā օր diena
nakts գիշեր naktis
zemē հող žemė
buttan տուն būtas «квартира» (как собственность); būstas «жилище, обустройство» (вообще)
stāgs տանիք stuogas
azzaran լիճ ežeras
undan ջուր vanduo
pīws գարեջուր alus
pints ճանապարհ (пѫть) (su-)pintas «(с-)плетённый» (?); pinta (мера объёма жидкости, ёмкость) (?)
as ես (азъ)
դու tu
tāns նա tas «тот»
sargs պահակախումբ sargas
prasīsenis հարց prašymas
plūgs հերկել plūgas
siksnā, sawinzli գոտի šikšna «выделанная кожа»; šikšnosparnis «летучая мышь»
widātun տեսնել matyti; vaidinti, vaidenti «играть, изображать, воображать»; vaiduoklis «привидение»; vaizdas «вид, изображение»; veidas «лицо»
sūisargs հովանոց lietsargis; skėtis
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 452
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պրուսերեն» հոդվածին։