Մինի շախմատ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մագնուս Կարլսենը խաղում է 5 × 6 շախմատային տարբերակը Chess Attack

Minic Chess- ը շախմատային տարբերակների ընտանիք է, որը խաղում են սովորական շախմատի խաղաքարերով և ստանդարտ կանոններով, բայց ավելի փոքր խաղատախտակի վրա[1]։ Այս տարբերակներով խաղը ավելի հեշտ է և կարճ, քան ստանդարտ շախմատի խաղերը։ Շախմատի առաջին համակարգչային խաղը « Լոս Ալամոս» շախմատի 6 × 6 տարբերակն էր։ Համակարգչի հիշողության ցածր հզորությունը պահանջում էր խաղատախտակի կրճատված չափ և փոքր քանակությամբ խաղաքարեր։

3 × 3 և 3 × 4 խաղատախտակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

3 × 3 խաղատախտակի շախմատը չունի հստակ սահմանված մեկնարկային դիրք։ Այնուամենայնիվ, դա լուծված խաղ է . Հայտնի է յուրաքանչյուր հնարավոր դիրքի արդյունքը։ Հայտնի է նաև յուրաքանչյուր կողմի համար լավագույն քայլը։ Խաղը ինքնուրույն լուծվեց 2001-ին Ալորիլի կողմից, իսկ 2004-ին `Կիրիլ Կրյուկովի կողմից։ Կրյուկովի լուծումը ավելի ամբողջական է, քանի որ այն թույլ է տալիս զինվորները տեղադրել ամենուր, և ոչ միայն երկրորդ շարքում, ինչպես Ալորիլի տարբերակը։ 3 × 3 տարբերակի ամենաերկար պարտիան 16 քայլ է կատարում։

2009 թվականին Կրյուկովի հայտնել է 3 × 4 շախմատ լուծելու մասին[2]։ Այս տախտակում կա 167,303,246.916 հնարավոր դիրքեր, իսկ ամենաերկար մատի համար 43 քայլ է պահանջվում։

4 × 4, 4 × 5 և 4 × 8 շախմատ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

a4 black rookb4 black queenc4 black kingd4 black rook
a3 black pawnb3 black pawnc3 black pawnd3 black pawn
a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawn
a1 white rookb1 white queenc1 white kingd1 white rook
Silverman 4×4
a5 black rookb5 black queenc5 black kingd5 black rook
a4 black pawnb4 black pawnc4 black pawnd4 black pawn
a3b3c3d3
a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawn
a1 white rookb1 white queenc1 white kingd1 white rook
Silverman 4×5
a5 black kingb5 black knightc5 black bishopd5 black rook
a4 black pawnb4c4d4
a3b3c3d3
a2b2c2d2 white pawn
a1 white rookb1 white bishopc1 white knightd1 white king
Microchess
abcd
8a8 black kingb8 black bishopc8 black knightd8 black rook8
7a7 black pawnb7 black pawnc7 black pawnd7 black pawn7
6a6b6c6d66
5a5b5c5d55
4a4b4c4d44
3a3b3c3d33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawn2
1a1 white kingb1 white bishopc1 white knightd1 white rook1
abcd
Demi-chess

1981 թվականին մաթեմատիկոս Դեյվիդ Սիլվերմանը առաջարկեց դիագրամում ներկայացված 4 × 4 շախմատային տարբերակը[3]։ Առաջին խաղացողը հեշտությամբ հաղթում է այս խաղում (1. axb3 + Qxb3 2. cxb3 + Kxb3 (կամ 2։ . . Kb4 3. bxc3 ստուգիչ) . bxa3 + Kc4 4: Qa2 checkmate): Սիլվերմանը առաջարկեց մի տարբերակ ևս, սևը կարող է ընտրել զինվոր, իսկ Սպիտակները պետք է առաջին քայլը կատարեն այս զինվորով։ Այնուամենայնիվ, այս դեպքում Սևն էլ ավելի հեշտ է հաղթում (ընտրեք գրավատուն b2, 1.bxa3 (կամ 1.bxc3) b2 + 2: Qxb2 Qxb2 չմուշկ)։ Որպեսզի տարբերակն ավելի դյուրին դարձնել, Սիլվերմանը վերջապես առաջարկեց մի շարք ավել օգտագործելով 4x5 տախտակը ։ Այս տարբերակով զինվորները կարող են կրկնակի քայլեր անել, եթե թիրախային վանդակն ազատ է։

4 × 5 տախտակի ՝ շախմատի մի այլ տարբերակ ՝ Միկրոշախամտն է,որզ Glimne- ն է ստեղծել 1997 թվականին[3]։ տեղափոխությունը թույլատրվում է այս տարբերակում։

4 × 8 տախտակի վրա կա նաև մի տարբերակ ՝ Demi-Chess, որը ստեղծել է Պիտեր Կրիստուֆեկը 1986 թվականին[4]։ տեղափոխությունը թույլատրվում է այս տարբերակում։

5 × 5 շախմատ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

a5 black rookb5 black knightc5 black bishopd5 black queene5 black king
a4 black pawnb4 black pawnc4 black pawnd4 black pawne4 black pawn
a3b3c3d3e3
a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawn
a1 white rookb1 white knightc1 white bishopd1 white queene1 white king
Gardner
a5 black kingb5 black queenc5 black bishopd5 black knighte5 black rook
a4 black pawnb4 black pawnc4 black pawnd4 black pawne4 black pawn
a3b3c3d3e3
a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawn
a1 white rookb1 white knightc1 white bishopd1 white queene1 white king
Baby chess
a5 black bishopb5 black knightc5 black rookd5 black queene5 black king
a4 black pawnb4 black pawnc4 black pawnd4 black pawne4 black pawn
a3b3c3d3e3
a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawn
a1 white kingb1 white queenc1 white rookd1 white knighte1 white bishop
Jacobs–Meirovitz
a5 black rookb5 black bishopc5 black kingd5 black queene5 black bishop
a4 black pawnb4 black pawnc4 black pawnd4 black pawne4 black pawn
a3b3c3d3e3
a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawn
a1 white rookb1 white knightc1 white kingd1 white queene1 white knight
Mallett

Առաջին շարքում բոլոր տեսակի շախմատային կտորներ պարունակելու համար տախտակը պետք է լինի հինգ քառակուսի։ 1969-ին Մարտին Գարդները առաջարկեց շախմատի տարբերակ 5x5 տախտակում, որում կարող են կատարվել շախմատի բոլոր տեղաշարժերը, ներառյալ ՝ զինվորի կրկնակի քայլը, շրջապատի գրավումը, ինչպես նաև տեղափոխությունը[5]։ Ավելի ուշ AISE- ն ( Associazione Italiana Scacchi Eterodossi, «Իտալական Heterodox Chess Association») հրաժարվեց զինվորի կրկնակի քայլից և տեղափոխությունից։ Խաղը հիմնականում խաղացվեց Իտալիայում և մշակվեց բացման տեսությունը։ Ավարտված խաղերի վիճակագրությունը հետևյալն է.[3]

  • Սպիտակը շահեց խաղերի 40% -ը։
  • Սևերը շահեցին 28%։
  • 32% -ը ոչ-ոքի։

1989-ին Մարտին Գարդները առաջարկեց ևս մեկ տարբերակ, որը նա անվանեց Baby Chess : Ի տարբերություն Գարդների մինի շախմատի սև խաղաքրերը հայելային են։ Փաուլ Յակոբսը և Մարկո Մեյրովիցը առաջարկեցին մեկ այլ մեկնարկային 5 × 5 տարբերակ։ Effեֆ Մալետը ( Zillions of Games- ի հիմնական ծրագրավորողը) առաջարկեց ստեղծել այն մի տարբերակ, որում սպիտակներն ունեն երկու ձի երկու սև փղերի դիմաց[6]։

5×6 շախմատ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:Chess diagram 5x6 Կաղապար:Chess diagram 5x6

5 × 6 տախտակի վրա կան մի քանի շախմատային տարբերակներ։ Հրապարակված ամենահին հրատարակությունը Փեթթի շախմատն է, որը հորինել է Բ. Ուոկեր Վաթսոնը 1930-ին[7]։ Speed chess հորինել է դեն Օոդը 1988-ին[8]։ Ելենա շախմատը հորինել է Սերգեյ Սիրոտկինը 1999 թվականին։

QuickChess- ը հորինել է Յոզեֆ Միչիոն 1991 թվականին[9]։ Զինվօրի կրկնակի քայլը և տեղափոխությունը այս տարբերակում չի թույլատրվում, զինվորները կարող են նպաստել միայն գրավված վանդակներին։ Խաղը վաճառվել է Amerigames International- ի կողմից և 1993-ին ստացել է Ազգային ծնողական հրատարակությունների մրցանակ։ 1993 թվականին Miccio– ն ստացավ ԱՄՆ արտոնագիր, որում նկարագրվում էր շախմատի ևս 3 տարբերակ ՝ 5 × 6 տախտակի վրա[10]։ Բացի Speed շախմատի և Elena Chess- ի նման երկու տարբերակներից, արտոնագիրը պահանջվեց ևս մեկ տարբերակի, որը անվանվեց Chess Attack : Միչիոն գովազդում էր այդ խաղերը, որպես կրթական գործիք, որպեսզի երեխաները սովորեն շախմատի կանոնները։ Փոքր տախտակն ու ավելի քիչ խաղաքարերը նվազեցնում են խաղի բարդությունը և թույլատրում ավելի արագ խաղեր։ The Speed շախմատը նախատեսված էր ուսանել կարճ տեղափոխության, իսկ Chess Attack- ում `երկար տեղափոխության համար։

Լասլո Պոլգարը 1994 թվականին հրատարաkec Minichess 777 + 1 Positions (Quickchess- ը արագ է սովորեցնում շախմատը արագորեն)[11], որն ամբողջովին նվիրված է 5x6 խաղատախտակով շախմատին։ Բացի նախնական կարգավորումից, ինչպես QuickChess- ում, Պոլգարը առաջարկեց օգտագործել խաղաքարերի ցանկացած այլ հնարավոր կարգավորումը, նույնիսկ ասիմետրիկ։ Գիրքը պարունակում էր խնդիրներ, կոմբինացիաներ և խաղեր 5 × 6 շախմատի համար։ Պոլգարը խորհուրդ է տալիս օգտագործել այս գիրքը որպես առաջին ուսուցողական գիրք երեխաների համար։

Chess Attack- ը, որն ունի նույն կարգավորումը, ինչ Gardner minichess- ը (բայց խաղացել է ավելի մեծ տախտակի վրա), վաճառվում է Նորվեգիայի Yes Games AS- ի կողմից 2008 թվականից։ Այս տարբերակով ՝ զինվորները կարող են կրկնակի քայլեր կատարել և կողմնակի զինվորի հարվածելը։ Խաղը հաստատեցին Մագնուս Կարլսենը և Ալեքսանդրա Կոստենյուկը ։

MinitChess- ը, որը հրապարակվել է 2010 թ.-ին հիմնվել է 2007 և 2009 թվականների ավելի վաղ տարբերակների վրա, խաղարկվում է Gardner տախտակի վրա` հայելային սև կտորներով։ Այս տարբերակում չկա տեղափոխություն, զինվորները կրկնակի քայլեր, զինվորները հակառակորդի առաջին շարքում վերակերպվում են միայն թագուհու։ Այս տարբերակը նպատակ ունի հեշտությամբ գրել համակարգչային ծրագրեր `խաղալու համար ավելի բարդ և ստանդարտ շախմատային փորձառու խաղացողների համար, միևնույն ժամանակ պահպանելով խաղի հիմնական բնույթը. Անցկացվել են համակարգչային մի շարք մրցաշարեր։

6 × 6 շախմատ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

abcdef
6a6 black rookb6 black bishopc6 black knightd6 black kinge6 black bishopf6 black rook6
5a5 black pawnb5 black pawnc5 black pawnd5 black pawne5 black pawnf5 black pawn5
4a4b4c4d4e4f44
3a3b3c3d3e3f33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawnf2 white pawn2
1a1 white rookb1 white bishopc1 white knightd1 white kinge1 white bishopf1 white rook1
abcdef
Diana chess
abcdef
6a6 black rookb6 black bishopc6 black kingd6 black knighte6 black bishopf6 black rook6
5a5 black pawnb5 black pawnc5 black pawnd5 black pawne5 black pawnf5 black pawn5
4a4b4c4d4e4f44
3a3b3c3d3e3f33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawnf2 white pawn2
1a1 white rookb1 white bishopc1 white knightd1 white kinge1 white bishopf1 white rook1
abcdef
L'Hermitte chess
abcdef
6a6 black rookb6 black knightc6 black queend6 black kinge6 black knightf6 black rook6
5a5 black pawnb5 black pawnc5 black pawnd5 black pawne5 black pawnf5 black pawn5
4a4b4c4d4e4f44
3a3b3c3d3e3f33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawnf2 white pawn2
1a1 white rookb1 white knightc1 white queend1 white kinge1 white knightf1 white rook1
abcdef
Los Alamos chess

Բացի « Los Alamos» շախմատից, կան նաև շախմատի այլ տարբերակներ, որոնք խաղում են 6 × 6 տախտակում։ Դիանա շախմատ (կամ տիկնայք շախմատ ) խաղը առաջարկվեց Հոփվուդի կողմից 1870 թվականին։ Նախնական դիրքը ցույց է տրված վերևում։ Տախտակի վրա թագուհիներ չկան, և զինվորները նույնպես չեն կարող դառնալ թագուհիներ։ Զինվորմերը առաջին քայլում չեն կարող առաջ շարժվել երկու խաղադաշտ։ Տեղափոխությունը կատարվում է թագավորի և նավակի դիրքերը փոխելով։ Նույն պայմանը, ինչ շախմատում է, կիրառվում է տեղափոխության համար (օրինակ ՝ թագավորը չպետք է շախի տակ լինի, ոչ էլ նավակը կամ թագավորը չպետք է տեղափոխվեին նախկինում և այլն)։ )

Սերժ Լ'Հերմիտը 1969-ին առաջարկել է խաղ գրեթե նույն կազմով, ինչ Դիանա շախմատը, բացառությամբ, որ «Սև արքայի» և ձիու դիրքերը փոխանակվում են «Դիանա» շախմատի իրենց դիրքերից։ Բացի այդ, ձիերը չեն կարող շարժվել առաջին երեք քայլերի ընթացքում, և թագավորը կարող է տեղափոխվել ձիու դիրքը ՝ առանց տեղափոխության իրավունքը կորցնելու։

abcdef
6a6 black knightb6 black bishopc6 black queend6 black kinge6 black bishopf6 black knight6
5a5 black pawnb5 black pawnc5 black pawnd5 black pawne5 black pawnf5 black pawn5
4a4b4c4d4e4f44
3a3b3c3d3e3f33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawnf2 white pawn2
1a1 white knightb1 white bishopc1 white queend1 white kinge1 white bishopf1 white knight1
abcdef
Simpler chess, without rooks
abcdef
6a6 black rookb6 black bishopc6 black queend6 black kinge6 black bishopf6 black rook6
5a5 black pawnb5 black pawnc5 black pawnd5 black pawne5 black pawnf5 black pawn5
4a4b4c4d4e4f44
3a3b3c3d3e3f33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawnf2 white pawn2
1a1 white rookb1 white bishopc1 white queend1 white kinge1 white bishopf1 white rook1
abcdef
Simpler chess, without knights
abcdef
6a6 black rookb6 black knightc6 black bishopd6 black bishope6 black knightf6 black rook6
5a5 black pawnb5 black pawnc5 black pawnd5 black pawne5 black pawnf5 black pawn5
4a4b4c4d4e4f44
3a3b3c3d3e3f33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawnf2 white pawn2
1a1 white rookb1 white knightc1 white bishopd1 white bishope1 white knightf1 white rook1
abcdef
Simpler chess, without king or queen
abcdef
6a6 black rookb6 black bishopc6 black queend6 black kinge6 black bishopf6 black rook6
5a5 black pawnb5 black pawnc5 black pawnd5 black pawne5 black pawnf5 black pawn5
4a4b4c4d4e4f44
3a3b3c3d3e3f33
2a2 white pawnb2 white pawnc2 white pawnd2 white pawne2 white pawnf2 white pawn2
1a1 white rookb1 white knightc1 white queend1 white kinge1 white knightf1 white rook1
abcdef
Mallett 6x6 chess

Ա․ Վարդլեյը 1977 թ-ին առաջարկել է Simpler շախմատ ՝ 6 × 6 տարբերակը, որում երկու կողմերից մի զույգ խաղաքար հանվում է ՝ նավակներ, ձիեր, փիղ կամ նույնիսկ թագավոր և թագուհի։ Փղերի հեռացումը հանգեցնում է « Los Alamos» շախմատի ; նավակների, ձիերի կամ արքա/թագուհի հեռացման արդյունքը ցույց է տրված վերը նշված դիագրամներում։

Տես նաեւ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Hexapawn - խաղում էր միայն ներդիրներով 3x3 տախտակի վրա
  • Microshogi - խաղաց 4 × 5 տախտակում
  • Մինիշոգի - խաղաց 5 × 5 տախտակում

Նոտաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Pritchard, D. (1994). The Encyclopedia of Chess Variants. Games & Puzzles Publications. ISBN 0-9524142-0-1.
  2. ↑ 3×4 Chess by Kirill Kryukov.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Pritchard (2007), p. 113
  4. ↑ Demi-chess (Jocly)(չաշխատող հղում)
  5. ↑ Martin Gardner (1991). The Unexpected Hanging and Other Mathematical Diversions (Reprint ed.). University Of Chicago Press. ISBN 0-226-28256-2.
  6. ↑ This game can be found in set of games shipped together with Zillions of Games. The history section says: A little experiment by Jeff Mallett.
  7. ↑ Petty Chess
  8. ↑ Chess - Speed Game by Hans Bodlaender
  9. ↑ Polgar (1994), p.3
  10. ↑ USA patent 5257787 Chess-like game
  11. ↑ Polgar (1994)

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մինի_շախմատ&oldid=8429524» էջից