Մասնակից:Makruhi/Ավազարկղ ԵՎ
Պիետաս,/լատիներեն՝ Pietas թարգմանաբար նշանակում է "պարտք", "կրոնակայացվածություն"/ կամ էլ "կրոնական վարքագիծ","հավատարմություն","նվիրվածություն" , "որդիական հարգանք": Այն համարվում էր Հռոմի հիմնադիր հերոս Էնեասի տարբերակող առաքինությունը, որին հաճախ տալիս էին pius ("կրոնական")անունը, այն գալիս էր կույսի Aeneid մականունից: Պիետաների սուրբ էությունը մարմնավորվում էին աստվածային անձնավորումներով, օրինակ աստվածուհին պատկերվում էր հռոմեական մետաղադրամների վրա: Հունաստանում դրանց կոչում էին eusebeia /էուսեբեիա/:[1]
Ցիցերոնն այն սահմանել է հետևյալ կերպ, պիետան մի առաքինություն է, որ հորդորում է մեզ կատարել մեր պարտքը հայրենիքի, ծնողների և այլ հարազատների նկատմամբ:"[2] Եվ այն մարդը , ով կրում է պիատաներ կատարել է իր բոլոր պարտականությունները և նա արժանի է հարգանքի, որի մասին արտահայտվել է 19-րդ դարի կլասիկ գիտնական Գեորգ Վիսովան:
Պիետասը որպես առաքինության խորհրդանիշ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Pietas erga parentes (պիետասը ուղղված ծնողներից մեկին) առաքինության ցուցադրման ամենակարևոր ասպեկտներից մեկն էր: Pius-ը որպես մականուն առաջացել է, երբ ցանկացել են նշել տվյալ անձի բարեպաշտ լինելը, որը և նշանակել է, որ այդ մարդը իր պարտքը կատարել է բոլորի և հայրենիքի նկատմամբ:
Pietas-ը որպես առաքինություն բնակվում էր մարդու մեջ կամ էլ այն պարգև էր տրված աստծո կողմից, թույլ էր տաիս մարդուն գիտակցելու շնորհված պարգևների աստվածային աղբյուրը: Պիետաերի օգտագործման առաջին արձանագրությունն անգլերենով հրատարակել է է Անսլեմ Բեյլիի ՞Երաժշտության, պոեզիայի և ճարտասանության միությունը ՞ գրքում 1789 թվականին:
Սրբապատկերների ստեղծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պիետաները մետաղադրամների վրա ներկայացված են պաշտամունքի առարկաների միջոցով, բայց նաև կանանց, որորնք զոհաբերություններ են մատուցում զոհասեղանների վրա: Զոհաբերության պատկերում ձոնը հիմնական գործողությունն էր, որ խորհրդանշում էր պիետան:
Պիետաներն առաջին անգամ պատկերված էին հռոմեական մետաղադրամների՝ դինարների վրա Մարկուս Հերեննիուսի կողմից մ.թ.ա. 108-107 թվականներին: Պիետաները դիտվում էին որպես աստվածային անձնավորում, կիսանդրու նման, պիետաների առանձնահատկությունը որդուն ներկայացնելն էր, որը իր մեջքին տանում էր հորը: Պիետան պատկանում էր այն առաքինությունների շարքը, որոնք հաճախակի են հայտնվում կայսերական մետաղադրամների վրա, ձուլված Հադրիանի ղեկավարությամբ:[3]
Պիետայի խորհրդանշաններից մեկը արագիլն էր, որը պատկերված էր Պետրոնիուսի կողմից, որպես pietaticultrix, որը թարգմանաբար նշանակում էր պիետաներ ստեղծող: Արագիլը ներկայացնում էր մասնավորապես որդիական բարեպաշտություն, քանի որ հռոմեացիները հավատում էին, որ այն խորհրդանշում էր ընտանեկան հավատարմություն, արագիլը ամեն տարի ետ է վերադառնում իր բույնը և որ որդին էլ միշտ պետք է վերադառնար տուն և հոգ տաներ ծեր ծնողներին:
Պիետան որպես աստվածուհի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պիետաները դրանք աստվածների ամենօրյա ներկայությունն էր, որն զգուշացնում էր մարդկանց չներխուժել աստվածների թագավորությունը:[4] Ոտնձգությունները պիետաների նկատմամբ պահանջում էին մեղքերի քավության ծեսեր /լատիներեն՝ piaculum թարգմանաբար քավություն/:
Ըստ լեգենդի [5] մի անմեղ կին սովամահ էր լինում բանտում, երբ նրա դուստրը իր կրծքի կաթով կերակրում է կրծքովու փրկում իր մորը: Երբ իմանում են նրա արարքի մասին, չեն պատժում նրան, այլ նրան ճանաչում են որպես պիետա: Մորն ու աղջկան ազատ են արձակում: Այն դիտվում էր որպես օրհնանք աստվածուհու կողմից ( լատիներեն՝ consecratus deae, թարգմանաբար աստվածուհին օրհնեց), որովհետև նա ընտրել էր ցուցադրելու իր ներկայությունն այնտեղ:[6] The story exemplified pietas erga parentes, the proper devotion one ought to show to one's parents.[7]
Կայսերական կանանց պատկերները որպես պիետաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պիետաները շատ հաճախ պատկերված էին որպես աստվածուհիներ կայսերական մետաղադրամների հակառակ երեսին , իսկ մյուս երեսին կայսերական ընտանիքին պատկանող պատկերներ, որպեսզի համապատասխան առաքինություն վերագրեին իրենց:[8] Կայսերական ընտանիքի կանայք կարող էին պատկերվել աստվածուհու անվան տակ:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ J. Rufus Fears, "The Cult of Virtues and Roman Imperial Ideology," Aufstieg und Niedergang der römischen Welt II.17.2 (1981), pp. 864–865.
- ↑ Cicero, De inventione 2.22.66 (pietatem, quae erga patriam aut parentes aut alios sanguine coniunctos officium conservare moneat), as quoted by Hendrik Wagenvoort, Pietas: Selected Studies in Roman Religion (Brill, 1980), p. 7.
- ↑ J. Rufus Fears, "The Theology of Victory at Rome: Approaches and Problem," Aufstieg und Niedergang der römischen Welt II.17.2 (1981), p. 813.
- ↑ As expressed by Cicero, De Legibus 2.22; Belayche, "Religious Actors in Daily Life," p. 286.
- ↑ Pliny the Elder, Natural History 7.121; Valerius Maximus 5.4.7, as cited by Fears, "The Theology of Victory," p. 742, note 10.
- ↑ Fears, "The Theology of Victory," p. 742; "The Cult of Virtues," p. 880.
- ↑ Fears, "The Cult of Virtues," p. 880.
- ↑ Roman Coins Issued During the Reign of Emperor Hadrian, Dig4Coins.com.