Jump to content

Մասնակից:Ida.av/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Տե՛ս նաև՝ Ֆեմինիզմի տեսություն

Ֆեմինիստական փիլիսոփայություն, փիլիսոփայական մոտեցում՝ ֆեմինիստական տեսանկյունից, ինչպես նաև փիլիսոփայական մեթոդների կիրառում ֆեմինիստական թեմաներում և հարցերում[1]։ Ֆեմինիստական փիլիսոփայությունը ընդգրկում է երկու՝ փիլիսոփայական տեքստերի և մեթոդների վերաիմաստավորում ֆեմինիստական շարժումը լրացնելու նպատակով և քննադատելու փորձ կամ դասական փիլիսոփայական մտքերի վերագնահատում ֆեմինիստական շրջանակներում[2]։

Գլխավոր հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեմինիստական փիլիսոփայությունը միավորված է սեռերի հետ կենտրոնական մտահոգությամբ։ Այն նաև ներառում է կանանց արդարադատության որոշակի պարտավորություն, ինչ ձև էլ որ լինի[3]։ Այս ամենից զատ այս միավորված հատկությունները, ֆեմինիստական փիլիսոփայությունը բազմազան ոլորտ է, որն ընդգրկում է թեմաների լայն շրջանակ տարբեր ոլորտներից` broadening further, ֆեմինիստական փիլիսոփայությունը հանգեցնում է սեռային, ռասսայական, սոցիալ-տնտեսական և այլ գործոնների, որոնք ազդում են գենդերային անհավասարության վրա[4]։ Ֆեմինիստ փիլիսոփաները, որպես փիլիսոփա, հանդիպում են թե վերլուծական, թե մայրցամաքային փիլիսոփայական ավանդույթներում և այդ ավանդույթների շրջանակներում փիլիսոփայական հարցերի վերաբերյալ բազմաթիվ տարբեր տեսակետներ են ընդունված։ Ֆեմինիստփիլիսոփաները որպես ֆեմինիստներ, կարող են պատկանել ֆեմինիզմի տարբեր ճյուղերին[2]։

Ֆեմինիստական փիլիսոփայությունը ունի երեք հիմանական գործառույթ՝

  1. Drawing on philosophical methodologies and theories to articulate and theorize about feminist concerns and perspectives. This can include providing a philosophical analysis of concepts regarding identity (such as race, socio-economic status, gender, sexuality, ability, and religion) and concepts that are very widely used and theorised within feminist theory more broadly. Feminist philosophy has also been an important source for arguments for gender equality.
  2. Investigating sexism and androcentrism within the philosophical tradition. This can involve critiquing texts and theories that are typically classified as part of the philosophical canon, especially by focusing on their presentation of women and women's experiences or the exclusion of women from the philosophical tradition. Another significant trend is the rediscovery of the work of many female philosophers whose contributions have not been recognised.
  3. Contributing to philosophy with new approaches to existing questions as well as new questions and fields of research in light of their critical inquiries into the philosophical tradition and reflecting their concern with gender.[3]

Ֆեմինիստական փիլիսոփայությունը գոյություն է ունեցել մինև քսաներորդ դարը, բայց ճանաչում է ստացել 1960-ական և 1970-ական թվականներին ֆեմինիզմի երկրորդ ալիք Feminist philosophy existed before the twentieth century but became labelled as such in relation to the discourse of second-wave feminism of the s. Ֆեմինիզմի երկրորդ ալիքի ընթացքում շատ տեսություններ հիմնականում կենտրոնացած էին աշխատավայրում գենդերային հավասարության և կրթության վրա[5]: Ֆեմինիստական փիլիսոփայության կարևոր նախագիծը, որն առաջացել է ֆեմինիզմի երրորդ ալիքի շարժումից, եղել է տարբեր ռասայական խմբերի և սոցիալ-տնտեսական դասերի կանանց, ինչպես նաև ամբողջ աշխարհի կանանց փորձառությունների բազմազանության ընդգրկումը:

Ենթաբաժիններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Feminist philosophers work within a broad range of subfields, including:

  • Feminist epistemology, which challenges traditional philosophical ideas of knowledge and rationality as objective, universal, or value-neutral. Feminist epistemologists often argue for the importance of perspective, social situation, and values in generating knowledge, including in the sciences.
  • Feminist ethics, often argues that the emphasis on objectivity, rationality, and universality in traditional moral thought excludes women's ethical realities.[3] One of the most notable developments is the ethics of care, which values empathy, responsibility, and non-violence in the development of moral systems. Care ethics also involve a greater recognition of interpersonal connections and relations of care and dependency, and feminist ethics uses this to critique how ethics of justice is often rooted in patriarchal understandings of morality.[6] Some feminist ethicists have shown concern about how values ascribed to an ethics of care are often associated with femaleness, and how such a connection can bolster ideas about moral development as essentially gendered.[7]
  • Feminist phenomenology investigates how both cognitive faculties (e.g., thinking, interpreting, remembering, knowing) and the construction of normativity within social orders combine to shape an individual's reality. Phenomenology in feminist philosophy is often applied to develop improved conceptions of gendered embodied experience, of intersubjectivity and relational life, and to the community, society, and political phenomena. Feminist phenomenology goes beyond other representation-focused discourses by centering personal and embodied experiences, as well as recognizing how experience often operates outside of language, so can be difficult to articulate.[8] Reflection upon time as a construct is a more recent development in feminist phenomenology; recent works have begun investigating temporality’s place in the field, and how a more complex understanding of temporality can further illuminate realities of gendered experience and existence.[9]
  • Feminist aesthetics, which concerns the role of gender and sexuality in art and aesthetic theorising, and deals with issues related to the subjectivity of creators, the reproduction of gendered norms in art, the role of art in enculturation, and representation of women in art, both as subjects and creators.[10] An understanding of “women” and “artists” as mutually exclusive identities has been reproduced since at least the era of romanticism, and this division has made interventions by feminist aesthetics necessary to challenge the patriarchal and masculine state of aesthetics.[11]
  • Feminist metaphysics, focuses largely on the ontology of gender and sex and the nature of social construction. Feminist historians of philosophy also examine sex biases inherent in traditional metaphysical theories. One of the main points at which this field diverges from classical metaphysics is in its attempts to ground social constructs into understandings of the “fundamental” and “natural”, around which metaphysics is built around.[12] Feminist metaphysics attempts to balance the relationship between social constructs and reality by recognizing how the distinction between what is perceived as “real” and what is “socially constructed” creates a binary that fails to acknowledge the interplay between the two concepts.[13] Similarly, this field works to challenge systems of classifications that are deemed natural, and therefore unbiased, by revealing how such systems are affected by political and moral ideologies and biases.[14] Some theorists have raised questions regarding whether certain fundamental aspects of metaphysics inherently oppose a feminist approach,[15] and so the relationship between feminism and metaphysics remains somewhat precarious.
  • Feminist philosophy of science, which is rooted in interdisciplinary academic feminism, works to challenge how the production of scientific knowledge as well as the methodologies employed in such productions are not free of bias. Contrary to other perceptions of science, the feminist philosophy of science recognizes the practice of science as value-rich instead of value-free,[16] suggesting that ideologies, such as those related to gender, are tied up within the models and practices that constitute what science is and what knowledge it produces.[17]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Feminist Philosophy». Internet Encyclopedia of Philosophy (անգլերեն). Վերցված է 14 September 2020-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 Gatens, M., Feminism and Philosophy: Perspectives on Difference and Equality (Indiana University Press, 1991). — 978-0-7456-0469-5
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Kittay, Eva Feder & Linda Martín Alcoff, "Introduction: Defining Feminist Philosophy" in The Blackwell Guide to Feminist Philosophy, Blackwell Publishing, 2007. – 978-0-470-69538-8
  4. ↑ «philosophical feminism | Britannica». www.britannica.com (անգլերեն). Վերցված է 2022-11-21-ին.
  5. ↑ McAfee, Noëlle (2018). «Feminist Philosophy». In Zalta, Edward N. (ed.). The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University. Վերցված է 2022-11-21-ին.
  6. ↑ Gilligan, Carol (1982). In a Different Voice: Psychological Theory and Women's Development. Harvard University Press. ISBN 978-0674970960.
  7. ↑ Bowdon, M., Pigg, S., & Pompos Mansfield, L. (2014). Feminine and Feminist Ethics and Service Learning Site Selection: The Role of Empathy. Feminist Teacher, 24(1/2), 57–82.
  8. ↑ Oksala, J. (2011). Sexual Experience: Foucault, Phenomenology, and Feminist Theory. Hypatia, 26(1), 207–223.
  9. ↑ Schües, C., Olkowski, D. E., & Fielding, H. A. (2011). Time in Feminist Phenomenology. Bloomington, UNITED STATES: Indiana University Press.
  10. ↑ Bulanova-Duvalko, L. F. (2015). Философские аспекты понимания направления феминистской эстетики [Philosophical aspects of understanding the trend of feminist aesthetics]. Studia Humanitatis (ռուսերեն) (3). ISSN 2308-8079.
  11. ↑ Felski, R. (1989). Beyond feminist aesthetics: Feminist literature and social change. Harvard University Press.
  12. ↑ Sider, T. (2017). Substantivity in feminist metaphysics. Philosophical Studies, 174(10), 2467–2478.
  13. ↑ Always/Already Podcast (November 23, 2014) Always/Already Podcast: Episode 12 – Living alterities: phenomenology, embodiment, and race [Audio Podcast].
  14. ↑ Mikkola, M. (2017). On the apparent antagonism between feminist and mainstream metaphysics. Philosophical Studies, 174(10), 2435–2448
  15. ↑ Barnes, E. (2014). XV-Going Beyond the Fundamental: Feminism in Contemporary Metaphysics. Proceedings of the Aristotelian Society (Paperback), 114 (3pt3), 335–351.
  16. ↑ Longino, H. E., & Hammonds, E. (1990). Conflicts and tensions in the feminist study of gender and science. In M. Hirsch & E. F. Keller (Eds.), Conflicts in feminism. New York: Routledge. – 978-0-415-90178-9
  17. ↑ Richardson, S. S. (2010). Feminist philosophy of science: history, contributions, and challenges. Synthese, 177(3), 337–362.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Fulfer, Katy & Ryman, Emma (2013). What is Feminist Phenomenology?
  • Gatens, M., Feminism and Philosophy: Perspectives on Difference and Equality (Indiana University Press, 1991)
  • Halsema, A. (2013). The Subject of Critique: Ricoeur in Dialogue with Feminist Philosophers. Études Ricoeuriennes, 4(1), 21–39. https://doi.org/10.5195/errs.2013.168
  • James, V. (2014). Musing: A Black Feminist Philosopher: Is That Possible? Hypatia, 29(1), 189–195. doi:10.1111/hypa.12067
  • Lee, Emily S. (2011). The Epistemology of the Question of Authenticity, in Place of Strategic Essentialism. Hypatia, 26(2), 258–279.
  • van Leeuwen, Anne. (2012). Beauvoir, Irigaray, and the Possibility of Feminist Phenomenology. The Journal of Speculative Philosophy, 26(2), 474–484.
  • Smith, David W. (2013) Phenomenology. In Stanford Encyclopedia of Philosophy.
  • Stone, Alison (2007). An Introduction to Feminist Philosophy. Cambridge, UK: Polity. pp. 2–3. 074563883X.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Ida.av/Ավազարկղ&oldid=8635761» էջից