Jump to content

Մասնակից:Gohar Piloyan/Ավազարկղ15

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գանայի ֆոնդային բորսա
ԵրկիրԳանա
ՀասցեԱքրայի Սեդի Տուն շենք
Հիմնադրված է1989 թվականի հուլիս
Սկսել է աշխատել1990 թվական
Պաշտոնական կայք

Գանայի ֆոնդային բորսա, Գանայի հիմնական ֆոնդային բորսան է: Գանայի ֆոնդային բորսան հիմնադրվել է 1989 թվականի հուլիսին, իսկ առևտուրը սկսվել է 1990 թվականին։  Ներկայումս գրանցված են 42 բաժնետոմսեր (37 ընկերություններից) և 2 կորպորատիվ պարտատոմսեր[1]: Բոլոր տեսակի արժեթղթերը ներառվում են գրանցման մեջ: Գրանցման չափանիշները ներառում են կապիտալի համարժեքությունը, շահութաբերությունը, բաժնետոմսերի բաշխումը, գոյության տարիները և կառավարման արդյունավետությունը[2]: Գանայի ֆոնդային բորսան գտնվում է Աքրայի Սեդի Տուն շենքում[3]:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստեղծման օրվանից Գանայի ֆոնդային բորսայի բաժնետոմսերը ներառվել են հիմնական ինդեքսում: 1993 թվականին Գանայի ֆոնդային բորսան խոշորագույն զարգացող ֆոնդային շուկաների շրջանում վեցերորդ էր՝ 116% կապիտալ շահույթով: 1994 թ- ին այն բոլոր զարգացող շուկաների շրջանում լավագույն ֆոնդային բորսան էր, որի ինդեքսն աճել է 124,3% - ով: 1995 թ - ին ինդեքսի աճը կազմել է 6,3%, մասամբ պայմանավորված բարձր գնաճով և տոկոսադրույքներով[4][5][6]:

1997 թվականի ինդեքսի աճը կազմել է 42%, իսկ 1998 թվականի վերջի դրությամբ այն կազմել է 868,35 (ավելի մանրամասն տեղեկությունների համար տես 1998 թվականի ակնարկը)[7]: 2006 թվականի հոկտեմբերի դրությամբ Գանայի ֆոնդային բորսայի շուկայական կապիտալը կազմում էր մոտ 111,500 միլիարդ սեդի (11,5 միլիարդ դոլար): 2007 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ շուկայական կապիտալը կազմել է 131,633,22 միլիարդ սեդի: 2007 թվականին այս ցուցանիշն աճել է 31,84%-ով[4]:

Ներկայումս ֆոնդային բորսայում գերակշռում են արտադրության և գարեջրի ոլորտները: Երրորդ տեղում բանկային հատվածն է, մինչդեռ գրանցված մյուս ընկերությունները պատկանում են ապահովագրության, հանքարդյունաբերության և նավթի ոլորտներին[8]: Գանայի ֆոնդային բորսայում գրանցված ընկերությունների մեծ մասը Գանայական են, բայց կան նաև մի քանի բազմազգ կորպորացիաներ:

Չնայած ոչ ռեզիդենտ ներդրողները կարող են գործարքներ կատարել գրանցված արժեթղթերի հետ՝ առանց արտարժույթի վերահսկողության նախնական թույլտվություն ստանալու, Գանայի ոչ ռեզիդենտ պորտֆելի ներդրողների համար կան որոշ սահմանափակումներ: Մեկ ներդրողի (այսինքն՝ մեկին, ով Գանայի քաղաքացի չէ և բնակվում է երկրի սահմաններից դուրս) թույլատրվում է ունենալ յուրաքանչյուր բաժնետիրական կապիտալի մինչև 10%-ը: Ոչ ռեզիդենտ ներդրողները կարող են ունենալ միայն 10% բաժնեմաս, եթե նրանք չունեն որևէ պետական սեփականություն: Երկրորդ, յուրաքանչյուր բաժնետիրական կապիտալի համար օտարերկրյա ներդրողները կարող են միասին կազմել մինչև 74% (հատուկ դեպքերում այս սահմանափակումը կարող է հանվել): Սահմանափակումները չեն տարածվում նաև Աշանտի Գոլդֆիլդս բաժնետոմսերի առևտրի վրա: Այս սահմանափակումները վերացվել են 2006 թվականի արտարժույթի մասին օրենքով (օրենք 723)[9]:

Բոլոր ներդրողների համար շահութաբաժիններից եկամտի 8% պահում կա[10]: Գանայի ֆոնդային բորսայում գրանցված արժեթղթերի կապիտալ շահույթներից ստացված եկամուտները հարկումից կազատվեն մինչև 2015 թվականը: Կապիտալի շահույթի հարկից ազատումը տարածվում է բորսայի բոլոր ներդրողների վրա: Արտարժույթի վերահսկման կանոններ չկան նախնական ներդրումային կապիտալի փոխանցման, կապիտալի շահույթի, շահաբաժինների, տոկոսների վճարումների, վերադարձների և հարակից այլ եկամուտների վերաբերյալ:

Գանայի ֆոնդային բորսայում հնարավոր փոփոխությունները ներառում են ավտոմատացված առևտրի իրականացում և որոշ պետական բանկերի ցուցակագրում: Գանայի բանկը նախատեսում է հետագայում զարգացնել փոխադարձ հիմնադրամներ, փոխադարձ հիմնադրամներ-հավատարմագրեր և քաղաքային պարտատոմսեր: Այս փոփոխություններն ուղղված են բորսան ավելի արդիական, արդյունավետ և արդյունավետ դարձնելուն: Բորսան մասնակցել է նաև կոլեկտիվ ներդրումների մեխանիզմների մասին օրինագծի նախապատրաստմանը:

Գանայի ֆոնդային բորսայում Ատլանտյան լիթիումի բաժնետոմսերի վաճառքը սկսվել է, ինչը նշանակում է Գանայում հանքանյութերի մշակման պրակտիկայի փոփոխություն: Ատլանտյան լիթիումը, որը վերահսկում է Էվոյա լիթիումի նախագիծը կենտրոնական շրջանում, պաշտոնապես մտավ Գանայի ֆոնդային բորսա երկուշաբթի, 2024 թվականի մայիսի 13-ին՝ առաջարկելով 649,669,053 արժողությամբ բաժնետոմսեր[1]:

Աշխատամքային ժամեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գանայի ֆոնդային բորսան անցկացնում է նախնական շուկայական նստաշրջաններ առավոտյան 9:30-ից 10:00-ը և շարունակական աճուրդային նստաշրջան՝ Գրինվիչի ժամանակով ժամը 10:00-ից 15: 00-ը, շաբաթվա բոլոր օրերին, բացառությամբ շաբաթ, կիրակի և տոնական օրերի, որոնք բորսայի կողմից հայտարարվում են նախապես[11]:

Լիցենզավորված բրոքերներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գանայի ֆոնդային բորսայի լիցենզավորված դիլերների կայքերը սովորաբար պարունակում են բորսայի մանրամասներ՝ ամենօրյա դասընթացներ, ընկերությունների վերաբերյալ վերլուծություններ և լրացուցիչ հղումներ: Լիցենզավորված բրոքերները ներառում են.


Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Ghana Stock Exchange (GSE) Live». afx.kwayisi.org.
  2. Bragg, Steven (2023-05-14). «How to list on a stock exchange». AccountingTools (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-09-29-ին.
  3. «The Ghana Stock Exchange- Investment & Capital» (ամերիկյան անգլերեն). 2022-10-13. Վերցված է 2023-09-29-ին.
  4. 4,0 4,1 «November 12, 1990: The Ghana Stock Exchange is established». Edward A. Ulzen Memorial Foundation (ամերիկյան անգլերեն). 2017-11-12. Վերցված է 2023-09-29-ին.
  5. Tetteh, Joseph Emmanuel; Amoah, Anthony; Ofori-Boateng, Kenneth; Hughes, George (2022-09-01). «Stock market response to COVID-19 pandemic: A comparative evidence from two emerging markets». Scientific African. 17: e01300. doi:10.1016/j.sciaf.2022.e01300. ISSN 2468-2276. PMC 9328840. PMID 35915599.
  6. Mlambo, C; Biekpe, N (January 2001). «Investment Basics XLIV. Review of African stock markets» (PDF). Investment Analysts Journal (անգլերեն). 30 (54): 61–65. doi:10.1080/10293523.2001.11082432. ISSN 1029-3523. S2CID 154931760.
  7. Kofi, Peter (2011-01-01). «Certified by». {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  8. PricewaterhouseCoopers. «Financial services». PwC (անգլերեն). Վերցված է 2023-09-29-ին.
  9. «Ghana Stock Exchange | Mbendi Website». mbendi.co.za (ամերիկյան անգլերեն). 2019-01-23. Վերցված է 2023-09-29-ին.
  10. «Ghana - Corporate - Income determination». taxsummaries.pwc.com (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023-09-29-ին.
  11. «List of Stock Exchanges». Wikinvest. Վերցված է 2017-08-17-ին.(չաշխատող հղում)