Մասնակից:Ashot.Hambarcumyan/Ավազարկղ4

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Սեռական կողմնորոշման խտրականությունը (նաև հայտնի է որպես սեքսուալիզմ) խտրականություն է՝ հիմնված անձի սեռի, սեռական կողմնորոշման, գենդերային ինքնության վրա[1]:

Սեռական կողմնակալություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեռական կողմնորոշման խտրականությունը հաճախ ի հայտ է գալիս աշխատանքի տեղավորման գործողությունների համատեքստում[2]: Դա վերաբերում է սեռական նախապաշարմունքին, բացասական վերաբերմունքին մեկի նկատմամբ, որը պայմանավորված է նրա սեռական կողմնորոշմամբ[3]: Այս կողմնակալության օրինակ է հոմոֆոբիան, որը վերաբերում է միասեռական անձի նկատմամբ խտրականությանը: Հաճախ աշխատանքային միջավայրում դա նկատվում է հետերոսեքսուալ անհատների մոտ, ովքեր նախապաշարմունքներ ունեն լեսբուհիների, գեյերի և բիսեքսուալ մարդկանց նկատմամբ (ի թիվս այլոց): Սա ավելի հստակ կոչվում է հետերոսեքսիզմ:

Այս տերմինի ավելի վաղ սահմանումը հետևյալն է. Սեռական կողմնորոշման խտրականությունը համոզմունք կամ փաստարկ է առ այն, որ մեկ սեռական կողմնորոշումը կամ սեռական վարքագիծը էապես գերազանցում է որոշ կամ բոլոր մյուսներին: Սովորաբար այն գալիս է հետերոսեքսուալության ձևով, որը համարվում է սեռական վարքի միակ բնական, նորմալ կամ բարոյական ձևը և օգտագործվում է նաև այդ բնազդի հետևանքներին անդրադառնալու համար: Հետերոսեքսիզմ բառը ըստ էության, նշանակում է նույն բանը, ինչ սեռական կողմնորոշման խտրականության այս ձևը։ Այս բառն առաջարկվել է որպես հոմոֆոբիայի[4] այլընտրանք, մասամբ այն պատճառով, որ այն օգտագործում է սեքսիզմին կամ ռասիզմին զուգահեռ: Հետերոսեքսիզմի հայեցակարգի նպատակն է ուսումնասիրել ոչ հետերոսեքսուալների նկատմամբ մշակութային կողմնակալությունը, այլ ոչ թե անհատական ​​կողմնակալությունը, որը գտնվում է հոմոֆոբիայի ուշադրության կենտրոնում, ինչպես նաև նորմատիվ հետերոսեքսուալության բացասական ազդեցությունները հետերոսեքսուալ նույնականացնող մարդկանց վրա[5]:

Խտրականության ձևեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքային գործողություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքային գործողությունները (կամ վերջնական զբաղվածության գործողություններ) վերաբերում են աշխատանքի ընդունմանը, աշխատանքից ազատմանը, պաշտոնի իջեցմանը, առաջխաղացմանը և փոխհատուցմանը[6]: Աշխատանքային անբարենպաստ գործողությունները ներառում են աշխատանքից ազատում, պաշտոնի իջեցում, կասեցում և պայմանների, պարտականությունների և վարձատրության փոփոխություններ[7]: 1964 թվականի Քաղաքացիական իրավունքների մասին օրենքի VII վերնագիրն արգելում է աշխատանքի խտրականությունը սեռի հիման վրա: Բոստոկը ընդդեմ Քլեյթոն շրջանի 590 ԱՄՆ ___ 2020 գործով Գերագույն դատարանը գտել է, որ աշխատակցի սեռական կողմնորոշման կամ գենդերային ինքնության պատճառով կատարված աշխատանքի հետ կապված անբարենպաստ գործողությունները խախտում են VII վերնագիրը[8]:

Ծառայությունների մատուցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեռական կողմնորոշման խտրականությունը տեղի է ունենում նաև բիզնեսից կամ պետական ​​գործակալությունից անհատին կամ խմբին ծառայությունների մատուցման ժամանակ: Նման ծառայությունները կարող են ներառել ռեստորանում ճաշելը, հիվանդանոցում զուգընկերոջը այցելելը, բուժօգնություն ստանալը կամ ամուսնության լիցենզիա ստանալը:

Սեքսուալություն կամ սեռական բնույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պանսեքսուալիզմ տերմինը, որը դիտվում էր հատկապես 20-րդ դարի սկզբի հոգեվերլուծության ոլորտում[9], հիմնված էր «սեքսուալիզմ» տերմինի օգտագործման վրա՝ նկատի ունենալով մարդկության սեռական բնույթը: «Համասեռամոլություն» և «բիսեքսուալիզմ» տերմինները նույնպես հիմնված էին այս օգտագործման վրա և սովորաբար օգտագործվում էին մինչև համասեռամոլություն և բիսեքսուալություն տերմինների ընդունումը[10][11]։

Դատարանի հիմնական որոշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լատա ընդդեմ Օթերի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լատա ընդդեմ Օթերի, 771 F.3d 456 (9th Cir. 2014) դատական գործ է, որը բխում է Դաշնային հայցից չորս զույգերի կողմից Բոյսից, Այդահո, որտեղ միասեռ ամուսնությունները մնացին անօրինական մինչև 2014[12] թվականին զույգերի հաղթանակը: Մինչ Լատտան ընդդեմ Օթերի դատական գործը, ԱՄՆ-ի միայն 16 նահանգներ օրինականացրել էին միասեռ ամուսնությունները[13], և Այդահոն հրաժարվում էր ճանաչել նման նահանգներում կատարվող միասեռ ամուսնությունները: 2014 թվականի սեպտեմբերի 8-ին Իններորդ շրջանը որոշեց, որ Այդահոյի արգելքը միասեռ ամուսնությունների նկատմամբ ԱՄՆ Սահմանադրության՝ հավասար պաշտպանության երաշխիքի խախտում է[14]:

Օբերգեֆել ընդդեմ Հոջեսի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օբերգեֆելն ըննդեմ Հոջեսի, 135 S. Ct. 2584 (2015) քաղաքացիական իրավունքների կարևորագույն գործն է, որը հանգեցրեց միասեռ ամուսնությունների դաշնային օրինականացմանը Միացյալ Նահանգներում:2013 թվականի հուլիսին Ջեյմս Օբերգեֆելը և Ջոն Արթուր Ջեյմսը հայց են ներկայացրել Օհայո նահանգի դատարան ՝ մահվան վկայականներում միասեռ ամուսնությունները ճանաչելուց հրաժարվելու պատճառով։2013 թվականի սեպտեմբերին հայցը փոփոխվեց՝ ներառելով երկրորդ միասեռական զույգին և թաղման բյուրոյի տնօրենին, ովքեր վախենում էին քրեական հետապնդումից՝ մահվան վկայականները կեղծելու համար,գեյ հաճախորդների փաստաթղթերում նշելով միասեռական ամուսնության մասին։

Հիվլին ընդդեմ Ինդիանայի քոլեջի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիվլինը ընդդեմ տեխնիկական համայնքի քոլեջի, __ F.3d __, 2017 WL 1230393 (7th Cir. Apr. 4, 2017) Յոթերորդ շրջանի վերաքննիչ դատարանի 8-3 որոշմամբ որոշել է, որ սեռի խտրականությունը ներառում է հոմոֆոբիա և, հետևաբար, խախտում է քաղաքացիական իրավունքների դաշնային օրենքը[15]։ Կես դրույքով պրոֆեսոր և բաց լեսբուհի Քիմբերլի Հիվլին մի քանի անգամ դիմել է լրիվ դրույքով աշխատանքի համար, սակայն նրան չեն հաստատել, և նրա պայմանագիրը չի երկարաձգվել: Նա պնդել է, որ դա պայմանավորված է իր սեքսուալությամբ, և դիմել է Աշխատանքի հավասար հնարավորությունների հանձնաժողով: Յոթերորդ շրջանային դատարանը վճիռ է կայացրել հօգուտ նրա[16]:

Բոստոկ ընդդեմ Քլեյթոն շրջանի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախքան Բոստոկն ընդդեմ Քլեյթոն շրջանի գործը, 1964թ. Քաղաքացիական իրավունքների ակտում VII վերնագրի լեզուն մեկնաբանության համար թողեց «սեռի հիման վրա» արտահայտությունը: ԱՄՆ զբաղվածության հավասար հնարավորությունների հանձնաժողովը (EEOC) 2013 թվականից ճանաչել է ԼԳԲՏ համայնքի անդամներին որպես պաշտպանված դաս՝ VII վերնագրի ներքո, սակայն նույնիսկ 2020 թվականին միայն 21 նահանգներ ընդլայնել են աշխատանքի խտրականության պաշտպանությունը ԼԳԲՏ համայնքի անդամների նկատմամբ[17]: Բոստոկի որոշումը պարզեց, որ սեռական կողմնորոշման կամ գենդերային ինքնության հիման վրա խտրականությունը, ըստ էության, կհամարվի խտրականություն սեռի հիման վրա:

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Sex-Based Discrimination». US EEOC (անգլերեն). Վերցված է 2023-09-17-ին.
  2. Berry, John, "Sexual Orientation Discrimination in the Current State of the Law (2017)" Արխիվացված 2018-07-15 Wayback Machine
  3. Matlin, Margaret W., Ph.D., "The Psychology of Women", (2004)
  4. Herek, Gregory M., Ph.D., "Beyond 'Homophobia': Thinking About Sexual Prejudice and Stigma in the Twenty-First Century." Sexuality Research & Social Policy (April, 2004)
  5. Jackson, S. (2006) Gender, sexuality and heterosexuality: the complexity (and limits) of heteronormativity. Feminist Theory, 7 ( 1). pp. 105-121. ISSN 1464-7001
  6. Rusie, Michael (January 2002). «The Meaning of Adverse Employment Actions in the Context of Title VII Retaliation Claims». Washington University Journal of Law and Policy. 9 (1): 385. Վերցված է 6 January 2022-ին.
  7. Bachman, Eric. «What Counts as an "Adverse Employment Action" in Discrimination and Retaliation Cases?». Forbes. Վերցված է 6 January 2022-ին.
  8. Wolf, Richard. «Supreme Court grants federal job protections to gay, lesbian, transgender workers». USA Today. USA Today. Վերցված է 7 January 2022-ին.
  9. Malinowski, Bronislaw, Sex and Repression in Savage Society (1927)
  10. Kodaigaku - 'Bi-sexualism in Buddhist Literature', by Kodaigaku Kyōkai (Japan)
  11. 'For Sex Education, See Librarian: A Guide to Issues and Resources,' by Martha Cornog, Timothy Perper (1996)
  12. «Latta v. Otter». National Center for Lesbian Rights. Վերցված է 10 January 2022-ին.
  13. «Same-Sex Marriage, State by State». Pew Research Center. 26 June 2015. Վերցված է 10 January 2022-ին.
  14. «Latta v. Otter». National Center for Lesbian Rights. Վերցված է 10 January 2022-ին.
  15. «Hively v. Ivy Tech Community College». Lambda Legal. Վերցված է 24 January 2022-ին.
  16. «Hively v. Ivy Tech Community College». Harvard Law Review. 9 March 2018. Վերցված է 25 January 2022-ին.
  17. Bynum, Russ; Kastanis, Angeliki (20 April 2021). «AP analysis: Most states lack laws protecting LGBT workers». Associated Press News. Associated Press. Վերցված է 7 January 2022-ին.

Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • White, Chris, 'Nineteenth-century Writings on Homosexuality: a sourcebook' -0-415-15305-0
  • Wolman, Benjamin B., 'International Encyclopedia of Psychiatry, Psychology, Psychoanalysis & Neurology' (1977)
  • Fish, J. Heterosexism in Health & Social Care. Basingstoke: Palgrave. (2006)
  • Jackson, S. (2006) Gender, sexuality and heterosexuality: the complexity (and limits) of heteronormativity. Feminist Theory, 7 ( 1). pp. 105–121. ISSN 1464-7001
  • Michael Rusie, The Meaning of Adverse Employment Actions in the Context of Title VII Retaliation Claims,

9 WASH. U. J. L. & POL'Y 379 (2002), https://openscholarship.wustl.edu/law_journal_law_policy/vol9/iss1/11

Կաղապար:Discrimination Կատեգորիա:Խտրականություն Կատեգորիա:Համասեռականություն Կատեգորիա:Իրավունք