Մասնակից:Գոհար Ավագյան 85/Ավազարկղ

Գոհար Ավագյան 85/Ավազարկղ

Շնչառական անբավարարություն (ՇԱ), պաթոլոգիական վիճակ, որի դեպքում արյան նորմալ գազային կազմի պահպանում չի ապահովվում, կամ դա ձեռք է բերվում արտաքին շնչառական ապարատի և սրտի ավելի ինտենսիվ աշխատանքի շնորհիվ, ինչը հանգեցնում է օրգանիզմի ֆունկցիոնալ հնարավորությունների նվազմանը: Պետք է հաշվի առնել, որ արտաքին շնչառության ապարատի գործառույթը շատ սերտորեն կապված է արյան շրջանառության համակարգի գործառույթի հետ՝ արտաքին շնչառության անբավարարության դեպքում սրտի բարձրացումը նրա փոխհատուցման կարևոր տարրերից է:

Դասակարգում

Շնչառական անբավարարությունը ըստ տեսակի բաժանվում է՝

• խանգարող տեսակ
• սահմանափակող տեսակ
• ցրված (խառը) տեսակ

Կախված հիվանդության ընթացքի բնույթից` առանձնանում են ՇԱ-ի հետևյալ տեսակները՝

• սուր շնչառական անբավարարություն,
• քրոնիկ շնչառական անբավարարություն:

Կախված էթիոպատալոգենետիկական գործոններից (հաշվի առնելով շնչառական խանգարումների պատճառը), առանձնանում են ՇԱ-ի հետևյալ տեսակները.

• բրոնխաթոքային ՇԱ, որը բաժանված է օբստրուկտիվ, սահմանափակող և դիֆուզիոն ՇԱ-ի:
• ցենտրոգենիկ ՇԱ,
• թորակոդիաֆրագմատիկ ՇԱ,
• անոթային ՇԱ։

Կախված պաթոգենեզից տարբերակում են նաև ՇԱ-ի հետևյալ տեսակները.

• օդափոխության ՇԱ,
• դիֆուզիոն ՇԱ,
• Թոքերի օդափոխության-պերֆուզիոն հարաբերությունների խախտման արդյունքում առաջացած ՇԱ:

Կախված ծանրությունից, առանձնանում են քրոնիկ ՇԱ- ի հետևյալ տեսակները՝

• I աստիճան - ավելորդ ծանրաբեռնվածության ժամանակ առաջացած հևոց,
• II աստիճան - նորմալ ծանրաբեռնվածության ժամանակ առաջացած հևոց,
• III աստիճան - հանգստ վիճակում առաջացած հևոց։

Գազափոխանակման խանգարումների բնույթով՝

• հիպոքսեմիկ
• հիպերկապնիկ։

Պաթոգենեզ

ՇԱ-ի դեպքերի մեծ մասի պաթոգենեզի հիմքում հիմնականում ընկած է ալվեոլային հիպովենտիլացիան:

ՇԱ-ի բոլոր տեսակների դեպքում արյան մեջ թթվածնի պակասի և հիպոքսիայի պատճառով զարգանում են օրգանների և հյուսվածքների փոխհատուցող ռեակցիաներ: Ամենից հաճախ զարգանում են էրիթրոցիտոզը, հիպերհեմոգլոբինեմիան և արյան շրջանառության րոպեական ծավալի աճը: Հիվանդության սկզբնական փուլում այս ռեակցիաները փոխհատուցում են հիպոքսիայի ախտանիշները: Գազի փոխանակման զգալի խախտումներով, այս ռեակցիաներն այլևս չեն կարող փոխհատուցել հիպոքսիան և իրենք են դառնում թոքային սրտի զարգացման պատճառները:

Օբստրուկտիվ շնչառական անբավարարություն

Օբստրուկտիվ ՇԱ-ն կապված է բրոնխի խոռոչի խանգարման հետ: Խոչընդոտող ՇԱ-ի պաթոգենեզի հիմքում ընկած է բրոնխների նեղացումը:

Բրոնխի նեղացման պատճառները՝

• բրոնխոսպազմ,
• ալերգիկ այտուց,
• բորբոքային այտուց,
• բրոնխի լորձաթաղանթի ներթափանցում,
• բրոնխի խցանում խորխով,
• բրոնխի պատերի սկլերոզ,
• բրոնխի պատերի շրջանակի ոչնչացում:

Բրոնխի նեղացումը հանդիսանում է բրոնխներում օդի հոսքի նկատմամբ դիմադրության բարձրացման պատճառ: Օդի հոսքի նկատմամբ դիմադրության բարձրացումը հանգեցնում է դրա արագության երկրաչափական նվազմանը: Օդի հոսքի մակարդակի իջեցման փոխհատուցումը տեղի է ունենում շնչառական մկանների զգալի լրացուցիչ ջանքերի շնորհիվ: Բրոնխի լյումենի անկումը լրացվում է արտաշնչման ժամանակ բնական նեղացմամբ, հետևաբար, խանգարող ՇԱ-ի դեպքում արտաշնչումը միշտ էլ դժվար է:

Արտաշնչման ժամանակ բրոնխային դիմադրության բարձրացման պատճառով շնչառական դադարից ակամա տեղաշարժ է տեղի ունենում ինգալացիայի փուլում: Այս տեղաշարժը տեղի է ունենում ստորին թաղանթ] և շնչառական մկանների ներշնչող լարվածության միջոցով: Այս դեպքում ինհալացիա սկսվում է ալվեոլների ներշնչող ձգումից, իսկ մնացորդային օդի ծավալը մեծանում է:

Հիվանդության զարգացման սկզբնական փուլում շնչառական դադարի տեղաշարժը ունի ֆունկցիոնալ բնույթ: Դրանից հետո ալվեոլային պատերի ատրոֆիան տեղի է ունենում արտաշնչման ժամանակ բարձր ճնշմամբ մազանոթների սեղմման պատճառով: Ալվեոլային պատերի ատրոֆիայի արդյունքում զարգանում է երկրորդային թոքային էմֆիզեմա, իսկ շնչառական դադարի տեղաշարժը դառնում է անշրջելի:

Բրոնխային դիմադրության բարձրացման պատճառով շնչառական մկանների բեռի զգալի աճ կա և արտաշնչման տևողության աճ: Արտաշնչման տևողության հետ կապված շնչման տևողությունը կարող է աճել մինչև 3:1 կամ ավելի: Այսպիսով, ժամանակի 3/4-ը շնչառական մկանները քրտնաջան աշխատանք են կատարում բրոնխային դիմադրությունը հաղթահարելու համար: Խիստ արտահայտված խոչընդոտման դեպքում շնչառական մկաններն այլեւս չեն կարող ամբողջությամբ փոխհատուցել օդի հոսքի արագության նվազումը: Բացի այդ, ժամանակի 3/4-ի ընթացքում բարձր ներթորասրային ճնշումը սեղմում է թոքերի մազանոթներն ու երակները: Մազանոթների և երակների սեղմումը հանգեցնում է թոքերի արյան հոսքի դիմադրության զգալի աճի: Արյան հոսքին դիմադրողականության բարձրացումը առաջացնում է երկրորդային հիպերտոնիա թոքային շրջանառություն: Հետագայում հիպերտոնիան հանգեցնում է Թոքային սիրտի զարգացմանը:

Ախտորոշում

ՇԱ հիմնական կլինիկական դրսևորումներն են հևոցը և ցրված ցիանոզը, հիպոքսիայի պատճառով տարբեր օրգանների գործունեության տարբեր խանգարումներ են նկատվում:

Քրոնիկ շնչառական անբավարարություն

Քրոնիկ ՇԱ-ն սովորաբար զարգանում է երկար տարիներ: Երկար ժամանակ քրոնիկ ՇԱ- ն արտահայտվում է միայն I և II աստիճանի հևոցով (ավելացված և նորմալ ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությամբ) և արյան մեջ թթվածնի պակասով (հիպոքսեմիա) `բրոնխ-թոքային հիվանդությունների սրացումներով: Հիպոքսեմիան հայտնաբերվում է ցիանոզի տեսքի կամ արյան մեջ օքսիհեմոգլոբինի կոնցենտրացիայի միջոցով:

Քրոնիկ ՇԱ զարգացման տեմպը կախված է հիմնական հիվանդության ընթացքից:

Սկզբնապես, ՇԱ- ն բարդանում է թոքային շրջանառության հիպերտոնիկայով` II աստիճանի հևոցով: Դրանից հետո տեղի է ունենում հիպոքսեմիայի կայունացում և թոքային սրտի առաջացում:

Օբստրուկտիվ շնչառական անբավարարություն

Խոչընդոտող ՇԱ-ն բնորոշ է քրոնիկական բրոնխիտին։ Այն բնութագրվում է շնչառության պակասով `արտաշնչման դժվարությամբ։

Հիվանդին զննելիս նշվում են օբստրուկտիվ ՇԱ-ի հետևյալ նշանները՝

• մաշկի գունատություն կամ դրա գորշ երանգ (ցրված ցիանոզի պատճառով),
• արտաշնչման երկարացում,
• օժանդակ մկանների մասնակցությունը շնչառությանը,
• ներկրծքային ճնշման զգալի տատանումների նշաններ։

Ռեստրիկտիվ (կամ սահմանափակող)

Սահմանափակող (սահմանափակող) տիպի շնչառական անբավարարությունը բնութագրվում է թոքային հյուսվածքի ընդլայնման և փլուզման ունակության սահմանափակմամբ և տեղի է ունենում արտամղիչ պլեվրիզում, պնևմոթորաքսում, պնևմոսկլերոզում, պլեվրա խոռոչում կպչումներով, կողոսկրի սահմանափակ շարժունակությամբ, կիֆոսկոլիոզով և այլն: Այս պայմաններում զարգանում է շնչառական անբավարարություն ներշնչման առավելագույն հնարավոր խորության սահմանափակման պատճառով:

Սուր շնչառական անբավարարություն

Հիմնական հոդված՝ Սուր շնչառական անբավարարություն

Սուր շնչառական անբավարարություն' (ՍՇԱ), իրավիճակ, երբ արտաքին շնչառական ապարատի և փոխհատուցման մեխանիզմների գործառույթի նույնիսկ առավելագույն լարվածությունը չի ապահովում մարմնին բավարար քանակությամբ թթվածին և ի վիճակի չէ հեռացնել անհրաժեշտ քանակությամբ ածխաթթու գազ:

ՍՇԱ զարգացման պատճառները

Բրոնխո-թոքային համակարգի տարբեր սուր և քրոնիկ հիվանդությունները կարող են հանգեցնել թոքային օդափոխության խանգարման և շնչառական անբավարարության զարգացման (բրոնխէեկտազներ, թոքաբորբ, աթելեկտազներ, փորոտային խոռոչներ, թոքերի տարածված պրոցեսներ, թարախակույտեր և այլն), կենտրոնական նյարդային համակարգի վնասվածքներ, սակավարյունություն, հիպերտոնիա թոքային շրջանառության մեջ, թոքերի և սրտի անոթային պաթոլոգիա, թոքերի ու միջերեսային ուռուցքներ և այլն։

Առաջնային ՍՇԱ

Արտաքին շնչառական ապարատի և դրա կարգավորող համակարգերի ֆունկցիայի խանգարում

• 1. ցավային համախտանիշ արտաքին շնչառության դեպրեսիայի հետ (կողերի կոտրվածք, թորակոտոմիա)
• 2. վերին շնչուղիների խանգարում
  • բրոնխիտ և բրոնխիոլիտ `լորձի հիպերսեկրեցմամբ և օբստրուկտիվ աթելեկտազի զարգացումով
  • կոկորդի այտուց
  • օտար մարմին
  • ասպիրացիա
• 3. թոքային հյուսվածքի անբավարար գործունեություն
  • զանգվածային բրոնխոպնեմանիա
  • աթելեկտազ
• 4. շնչառության կենտրոնական կարգավորման խախտում
  • գանգուղեղային վնասվածք
  • էլեկտրական վնասվածք
  • թմրանյութերի, անալեպտիկների գերդոզավորում
• 5. շնչառական մկանների անբավարար գործառույթ
  • պոլիոմիելիտ, տետանուս, բոտուլիզմ
  • մկանային հանգստացողների մնացորդային գործողություն

Երկրորդական ՍՇԱ

Վնասվածքներ, որոնք շնչառական ապարատի անատոմիական համալիրի մաս չեն կազմում

• զանգվածային անփոխհատուցված արյան կորուստ, սակավարյունություն
• սրտի սուր անբավարարություն թոքային այտուցով
• թոքային զարկերակի ճյուղերի էմբոլիա և թրոմբոզ
• թոքերի ներհյուսվածքային և արտամարմնային սեղմում
  • աղիքային կաթվածահար խանգարում
  • պնեւմոթորաքս
  • հիդրոթորաքս

Դասակարգում ըստ ձևավորման մեխանիզմի

• Խոչընդոտող ՍՇԱ
• Սահմանափակող ՍՇԱ
• հիպոօդափոխություն ՍՇԱ
• Շունտո-դիֆուզային ՍՇԱ

Քրոնիկ շնչառական անբավարարություն

Քրոնիկ ՇԱ-ի պատճառները (էթիոլոգիա)՝

• բրոնխո-թոքային հիվանդություններ.,
• թոքային վասկուլիտ,
• թոքային շրջանառության առաջնային հիպերտոնիա,
• կենտրոնական նյարդային համակարգի հիվանդություններ,
• ծայրամասային նյարդերի և մկանների հիվանդություններ,
• որոշ հազվագյուտ հիվանդություններ, ինչպիսիք են հիպոֆոսֆատազը։

Բուժում

Շնչառական անբավարարության բուժման հիմնական նպատակն է գտնել և վերացնել շնչառության անբավարարության հիմնական պատճառը, ինչպես նաև անհրաժեշտության դեպքում [[[մեխանիկական օդափոխություն]] օգտագործելը:

Սուր շնչառական անբավարարության բուժման սկզբունքները

Սուր շնչառական անբավարարության բուժումը հիմնված է հիվանդի արտաքին շնչառության պարամետրերի, արյան գազի կազմի և թթու-բազային վիճակի դինամիկ դիտարկման վրա: Ստացված տվյալները պետք է համադրվեն թթվածնի տեղափոխման պարամետրերի, սրտանոթային համակարգի և այլ օրգանների գործառույթների հետ:

Ընդհանուր գործունեություն:

• Հիվանդի մարմնին ճիշտ դիրքը տալը,
• Գլխի և կրծքավանդակի դիրքի ամրացում,
• Ֆիզիոթերապիա կրծքավանդակի տարածքում,
• անզգայացման անցկացում,
• Աջակցություն թոքերի մեխանիկական օդափոխություն:

Թոքերի արհեստական ​​օդափոխություն ցուցման ժամանակ՝

• Տարբեր փոփոխության շնչառական միջոցների օգտագործում;
• Թոքերի օպտիմալ առաձգականության պահպանում;
• Նվազագույն FiO2- ի ստեղծում համարժեք PaO2 (առնվազն 60 մմ Hg) և SaO2 (առնվազն 90%) պահպանելու համար;
• Շնչելու ընթացքում շնչուղիների նվազագույն ճնշման ապահովում;

• Շնչառական խառնուրդների համարժեք խոնավացում;
• Արտաշնչման ճնշման դրական ավարտի կիրառում, երբ FiO2- ը մեծ է կամ հավասար է 0,5-ի և չի շտկում հիպոքսիան:

Հնարավոր վարակ

Բավականին հաճախ, որպես սուր շնչառական անբավարարության բարդություն, հատկապես եթե հիվանդը երկար ժամանակ պառկած վիճակում է, կարող է միանալ ինֆեկցիա, օրինակ թոքաբորբ, ուստի արժե հաշվի առնել վարակի կանխարգելումն ու բուժումը.

• Հեղուկի համարժեք հավասարակշռություն ՝ հյուսվածքների պերֆուզիայի պահպանմամբ
• Բրոնխոդիլացնող դեղամիջոցների նշանակում շնչուղիների դիմադրության բարձրացման համար;
• Գլյուկոկորտիկոստերոիդների օգտագործումը, եթե սուր շնչառական անբավարարությունը պայմանավորված է բրոնխոսպաստիկ բաղադրիչով.
• Հակամանրէային և հակավիրուսային թերապիա;
• Լավ օդափոխվող և տաքացվող տարածք;
• Ստերիլություն:

Կանխատեսում

Կախված է շնչառության անբավարարության ծանրությունից, աճի տեմպից և պատճառներից, ինչպես նաև ձեռնարկված միջոցառումների համարժեքությունից `խիստ զարգացումով` առանց [[[ԱՕ]] պայմանականորեն անբարենպաստ, [[[ԱՕ]]] պայմանականորեն բարենպաստ:

Գրականություն

• Дыхательная недостаточность // Малая медицинская энциклопедия (том 2, стр. 150).

Արտաքին հղումներ

• Շնչառության անբավարարություն Փոքր բժշկական հանրագիտարան -ից
• ՍՇԱ և ԱՕՕ

Убо́рка (также чи́стка) — это комплекс действий, необходимый для обеспечения чистоты в промышленных, коммерческих и бытовых помещениях. Помимо технического обслуживания и аспектов гигиены, она также включает в себя контроль безопасности и порядка, а также улучшения с эстетической точки зрения.

Уборка промышленная и домашняя

мини|Швабра с ведром для уборки пола Промышленная уборка подразумевает под собой уборку помещений и территорий организаций. Уборка в организациях может проводится как нанятым персоналом, так и персоналом сторонних клининговых или рекрутинговых компаний. Такой вид уборки должен соответствовать требованиям санитарных норм, внутренних регламентов организации и утвержденному графику.

Домашняя уборка проводится в частных жилых помещениях или на частной территории. Её цель обеспечения уровня гигиены, удобства и комфорта жизни частного лица.

Частные лица проводят уборку и поддерживают хозяйство в чистоте силами семьи, домашнего персонала или обращаются за услугами клининговых компаний.

Основные виды промышленной уборки

Три основных вида промышленной уборки — ежедневная и генеральная уборка, дезинфекция. Промышленная уборка проводится по утвержденным графикам в соответствии с санитарными нормами.

Нормы проведения уборки, требования к качеству и другие регламентирующие аспекты описаны в ГОСТ Р 51870-2014.

• Ежедневная уборка включает в себя уборку в санузлах, очистку корзин для мусора, проветривание и удаление грубых, видимых загрязнений, мытье полов в наиболее используемых помещениях организации.
• Генеральная уборка проводится по графику. Во время генеральной уборки проводят мытье окон, чистку радиаторов, дверей, мытье стен, светильников, очистку мягкой мебели и других текстильных поверхностей.
• В организациях, где характер оказываемых услуг требует дезинфекции — таких как больницы, поликлиники, санатории, дома престарелых, места общественного питания, продовольственные магазины и склады — проводят дезинфекцию в соответствии с графиком, которая может включать в себя меры по дезинсекции и дератизации.

Основные виды домашней уборки

Домашняя уборка является одним из видов домашних дел, которые включают в себя: уход за одеждой, приготовление пищи, организацию домашних событий, досуга семьи. Сама по себе уборка в доме включает несколько разных видов деятельности: очистка помещений от пыли и загрязнений, наведение порядка в вещах, разбор и избавление от лишних вещей. В связи с кризисом перепотребления, ускоряющимся ритмом жизни, профессиональной занятостью женщин, и большому количеству домашних дел, домашняя уборка становится все более сложным по выполнению процессом.

Это ведет к росту объема рынка клининговых услуг в секторе B2C и C2C. Во всех крупных городах России работают многочисленные клининговые компании, предлагающие услуги домашней уборки от пыли и загрязнений. Одной из самых популярных услуг сервиса Youdo является домашняя уборка.

Кроме того, начиная с 1999 года, в мире появляются авторские методы уборки, которые ставят задачу стандартизовать домашнюю уборку, чтобы облегчить жизнь хозяйкам и дать эффективные решения:

• Реактивные хозяйки (англ. Flylady, распространенное русское название — флайледи) — система, разработанная американской домохозяйкой Марлой Силли (англ. Marla Cilley) на основе собственного опыта управления домом.
• Метод наведения порядка Конмари, разработанный японским организатором пространства, бывшей храмовой служанкой, Мари Кондо (англ. Marie Kondo, яп. 近藤 麻理恵 Kondō Marie) на основе синтоиского мировозренния и личного опыта работы в храме.

Инструменты и средства

Уборка может осуществляться как в ручную, так и при помощи механизмов.

Выбор оборудования, техники и моющих средств зависит от типа загрязнений и характеристик загрязнённого объекта. Основным моющим средством является вода. Бытовые моющие средства содержат в качестве основного моющего агента щелочь или кислоту, кроме того могут содержать дезинфецирующие ингредиенты.

Для нерастворимых в воде загрязнений, таких как жир или жевательная резинка, применяют чистящие средства, содержащие растворитель. Специальные моющие средства есть для любых материалов и поверхностей.

После уборки применяют меры ухода, такие как полировка деревянных поверхностей или обработка паркета мастикой.

• Полы могут быть очищены сухим способом или помыты (влажная уборка или мытьё). В качестве инструмента применяют веник, совок и щётку с ручкой, пылесос, ведро, швабру, поломой или механизмы с функцией влажной (паровой) мойки пола.
• Специальными шампунями удаляют грязь с коврового покрытия, свободно лежащие ковры чистят выбивалкой для ковров, пылесосом или проводят глубокую очистку в специальных условиях химчистки.
• Для мытья окон используют специальный инструмент (моп и склиз), гладкие салфетки для полировки стекла. В высотных зданиях внешнюю мойку окон осуществялют альпинисты со специальным оборудованием и страховкой.
• Посуду моют руками или в посудомоечной машине. Насухо посуду вытирают специальной тряпкой. Вытирание посуды после посудомоечной машины не требуется. Использование машинной мойки позволяет сэкономить до 100 литров воды в день в обычном домашнем хозяйстве в семье из трех человек.
• У мебели, бытовой техники и других предметов интерьера главным объектом уборки является поверхность. Деревянную мебель полируют и обтирают. Электроприборы чистят согласно их инструкции.
• Ванные комнаты и туалеты должны подвергаться влажной уборке из соображений гигиены. Моющие средства, используемые в этих помещениях должны содержать антибактериальные, антигрибковые компоненты.
• Для экологичной уборки в частных помещениях применяют пароочиститель, в промышленных помещениях также используются мойки высокого давления.

В ходе уборки очень важно правильно подобрать моющее средство, ведь в зависимости от загрязнений стоит использовать следующие чистящие средства:

• щелочные,
• кислотные,
• нейтральные.

В зависимости от типа загрязнения следует подобрать особый тип моющего средства.

• Если есть минеральные отложения (например, на керамической плитке, унитазах, трубах) то их удаляют слабо-кислотными средствами.
• Щелочными средствами очищают поверхности от масляных и жировых загрязнений.
• Нейтральными средствами называют поверхностно-активные вещества, эмульгаторов, загустителей. Обычно они слабо воздействуют на жировые пятна, поэтому их пробуют использовать в первую очередь. Являясь самыми безопасными для людей, нейтральные средства повсеместно применяются в уборке, потому что исключают вероятность получения химических ожогов и коррозию поверхности.

Охрана труда

От агрессивных моющих средств защищают перчатки и кремы для рук.

Следует соблюдать указания по технике безопасности при очистке электрических приборов. Они даны в инструкции к соответствующим приборам.

При выполнении высотных работ правила безопасности, применяемые на производстве, должны соответствовать Приказу Минтруда России.

При выполнении работ специалистами клининговых компаний нормы труда и подъема тяжестей должны соответствовать установленным для лиц разного пола и возраста нормативам

Литература

• Cornelia A. Schlieper: Lernfeld Hauswirtschaft. Dr. Felix Büchner, Hamburg 2005. ISBN 3-582-04800-4.
• Walter Lutz: Lehrbuch der Reinigungs- und Hygienetechnik, FIGR, Metzingen 1989. ISBN 978-3-934939-02-8.

Ссылки

• http://www.figr.de/ FIGR Forschungs- und Prüfinstitut für Facility Management, Metzingen