Կիտրոնի հյութ
| Կիտրոնի հյութ | |
|---|---|
| Ենթատեսակ | fruit juice? |
| Բաղադրամասեր | Կիտրոնաթթու |
 Lemon juice Վիքիպահեստում | |
Կիտրոնի հյութը լիմոնադի հիմնական բաղադրիչն է՝ թթու, շաքարով քաղցր ըմպելիք, որն իր թարմացնող ազդեցության շնորհիվ ունի լայն կիրառություն, կիտրոնի հյութը կարող է օգտագործվել նաև որպես բուժիչ միջոց։ Հաճախ, հատկապես գործարանային լիմոնադ պատրաստելիս, կիտրոնի հյութը փոխարինվում է կիտրոնաթթուով։ Փրփրացող (գազավորված) լիմոնադը շաքարի, կիտրոնի հյութի կամ կիտրոնաթթվի ջրային լուծույթ է, որը հագեցած է ածխաթթու գազով։ Երբեմն համի համար ավելացվում են տարբեր էսենցիաներ՝ կիտրոնի կամ թուրինջի։ Չոր լիմոնադը ստացվում է չոր կիտրոնի հյութը շաքարով գոլորշիացնելով և ստացված զանգվածը դարձնելով մանր փոշի։ Օգտագործման համար նման փոշին պարզապես լուծվում է ջրի մեջ։ Եթե լեմոնադ պատրաստելիս ջրի մի մասը (ոչ ավելի, քան կեսը) փոխարինվում է գինով, ապա ստացվում է գինու լիմոնադ՝ այդպիսի լիմոնադն օգտագործվում է որպես գրգռիչ և ուժեղացնող միջոց ծանր հիվանդությունների դեպքում։ Լիմոնադի մեջ պարունակվող թթուների շնորհիվ այն թարմացնում և հագեցնում է ծարավը, փրփրացող լիմոնադներում կարևոր դեր է խաղում դրանցում պարունակվող ածխաթթու գազը, վերջինս արտադրում է ստամոքսահյութի ավելացված արտազատում՝ բարձրացնելով դրա թթվայնությունը, բարելավում է ախորժակը[1]։
Մաքուր կիտրոնաթթու, և ավելի հաճախ թարմ քամած կիտրոնի հյութի տեսքով, ներսից նշանակվել է կարմրախտի համար։ Տենդային հիվանդներին կիտրոնաթթուն նշանակվել է որպես ծարավը հագեցնող ըմպելիք՝ լիմոնադի, փրփրացող փոշիների և այլնի տեսքով։ Ալկալիներով (սոդա, պոտաշ) թունավորման դեպքում կիտրոնաթթուն օգտագործվել է որպես հակաթույն։ Կիտրոնաթթու երկաթը և կիտրոնաթթու քինին օգտագործվել են որպես դառը միջոցներ և որպես երկաթի պատրաստուկներ[2]։
Ներկայումս կիտրոնի հյութ և կիտրոնի յուղ (լատ. Oleum Citri), որը ստացվում է թարմ կեղևից, օգտագործվում է դեղերի համն ու հոտը բարելավելու համար։ Փորձեր են եղել օգտագործել կիտրոնի հյութ՝ միզաթթվային դիաթեզի և այտուցների բուժման համար. կիտրոնի կեղևի կամ կեղևի թուրմ՝ որպես դառը կծու ստամոքսային միջոց, որը մեծացնում է ախորժակը, հանգստացնող և հակաէմետիկ։ Սինթետիկ ցիտրալը օգտագործվում է հիպերտոնիայի և ակնաբուժության մեջ[3]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Лимонад». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ «Лимонная кислота». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ Блинова К. Ф. и др. Ботанико-фармакогностический словарь : Справ. пособие / Под(չաշխատող հղում) ред. К. Ф. Блиновой, Г. П. Яковлева. — М.: Высш. шк., 1990. — С. 205—206. — ISBN 5-06-000085-0