Գորա

Գորա
Բնակավայր
	Գորա
Երկիր	Կաղապար:Դրոշավորում/Կոսովո, Ալբանիա
	Գորա (Աշխարհ)
	Գորա (Աշխարհ)
	Գորա Վիքիպահեստում

Գորա (կյուրեղագիր՝ Гора), աշխարհագրական տարածաշրջան հարավային Կոսովոյում, հյուսիսարևելյան Ալբանիայում և հյուսիսարևմտյան Մակեդոնիայում, որտեղ բնակվում են ալբանացիներ, էթնիկ մակեդոնացիներ, բոսնիացիներ, բուլղարացիներ^[1], գորաններ և թուրքեր։ «Գորա» անունը սլավոնական բառ է, որը նշանակում է «լեռ» կամ «անտառ»։

1999-ից մինչև 1992 թվականը Գորայի՝ Կոսովոյի տարածքում գտնվող հատվածը եղել է մունիցիպալիտետ. 1991 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ նրա բնակչությունը կազմել է 17574 մարդ։ Ներկայում այդ տարածաշրջանն ընդգրկված է Կոսովոյի Դրագաշ մունիցիպալիտետի կազմում։ Գորայի ալբանական հատվածն ընդգրկված է Շիշտևաց և Զապոդ մունիցիպալիտետների կազմում, իսկ Մակեդոնիային պատկանող հատվածը գտնվում է Բոգովինե մունիցիպալիտետի հյուսիսարևելյան մասում։

Գորայի արևմուտքում գտնվում է Լումե շրջանը, որ տարածվում է ինչպես Կոսովոյում, այնպես էլ Ալբանիայում^[2]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1591 թվականին Օսմանյան գրանցման համաձայն՝ Գորայում բնակվում էին բացառապես սերբեր, իսկ հյուսիսում գտնվող Օպոլյեում՝ ալբանացիներ^[3]։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալբանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գորայի՝ Ալբանիային պատկանող տարածքում տեղակայված են գորաններով բնակեցված տասը գյուղեր՝ Զապոդ, Պակիշտ, Օրսիքել, Կոշարիշտ, Չերնալևե, Օրգյոստ, Օրշեկե, Բորյե, Նովոսեյ և Շիշտևաց^[4]։

Համաձայն 2011 թվականին անցկացված մարդահամարի վիճելի տվյալների՝ Շիշտևացի բնակչության 2/3-ից քիչ ավելին ճանաչվել են ալբանացիներ, 7,7% -ը՝ մակեդոնացիներ։ Զապոդ մունիցիպալիտետի բնակչության 79%-ը ճանաչվել են ալբանացիներ, 11,7%-ը՝ մակեդոնացիներ^[5]։

Կոսովո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գորայի՝ Կոսովոյին պատկանող տարածքում տեղակայված են 19 գյուղեր` Բաչկա, Բրոդ, Վրանիշտե, Գլոբոչնիցա, Գորնյա Ռապչա, Գորնյի Կրստակ, Դիկանս, Դոնյա Ռապչա, Դոնյի Կրստակ, Դրագաշ, Զլի Պոտոկ, Կրուշևո, Կուկուլյանե, Լյեշտանե, Լյուբոշտե, Մլիկե, Օրչուշա, Ռադեշա և Ռեստելիկա^[6]։

1991 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ Գորայի մունիցիպալիտետի բնակչության կազմում ընդգրկված են՝

ալբանացիներ՝ 22,785^[7],
գորաններ՝ 16,129^[8]։

Կոսովոյի գորանները հայտարարել են, որ ցանկանում են կազմել Գորայի մունիցիպալիտետը (որը միացվել է ալբանացիներով բնակեցված Օպոլիեի հետ և կազմել Դրագաշ մունիցիպալիտետը, որտեղ մեծամասնություն են կազմում ալբանացիները) միացվի Սերբական մունիցիպալիտետների միությանը։ 2013 թվականի նոյեմբերի 3-ին բնակչության 70%-ը քվեարկել է հօգուտ Գորանի մունիցիպալիտետի ստեղծման Սերբական մունիցիպալիտետների միության կազմում՝ ըստ գորանների քաղաքական առաջնորդ Սաֆեթ Քուշիի^[9]։

Մակեդոնիայի Հանրապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մակեդոնիայի Հանրապետությունում կան գորաններով բնակեցված երկու գյուղեր՝ Ելովյանե և Ուրվիչ, որոնք գտնվում են Պոլո շրջանում, որ տեղակայված է Գորայի հարևանությամբ^[10]^[11]։ 2001 թվականին անցկաված Մակեդոնիայի մարդահամարի ժամանակ Ելովյանեի բնակչության մեծ մասն իրենց հայտարարել են թուրքեր 90%, իսկ Ուրվիչի բնակիչները՝ թուրքեր (85%) և ալբանացիներ (15%)^[12]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Albania's Gora Minority Takes Bulgarian Route to EU :: Balkan Insight». www.balkaninsight.com. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
↑ Fejzulla Gjabri (Department of Culture of Albania), Information about the Heroic Epos in the Province of Luma
↑ Knaus, Warrander, Verena, Gail (2010). Kosovo. Kosovo: Brad Travel Guides. էջ 41.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
↑ Steinke, Klaus; Ylli, Xhelal (2010). Die slavischen Minderheiten in Albanien (SMA). 3. Gora. Munich: Verlag Otto Sagner. էջ 11. ISBN 978-3-86688-112-9. "In den 17 Dörfern des Kosovo wird Našinski/Goranče gesprochen, und sie gehören zu einer Gemeinde mit dem Verwaltungszentrum in Dragaš. Die 19 Dörfer in Albanien sind hingegen auf drei Gemeinden des Bezirks Kukës aufgeteilt, und zwar auf Shishtavec, Zapod und Topojan. Slavophone findet man freilich nur in den ersten beiden Gemeinden. Zur Gemeinde Shishtavec gehören sieben Dörfer und in den folgenden vier wird Našinski/Goranče gesprochen: Shishtavec (Šištaec/Šišteec), Borja (Borje), Cërnaleva (Cărnolevo/Cărneleve) und Oreshka (Orešek). Zur Gemeinde Zapod gehören ebenfalls sieben Dörfer, und in den folgenden fünf wird Našinski/Goranče gesprochen: Orgjost (Orgosta), Kosharisht (Košarišta), Pakisht (Pakiša/Pakišča) Zapod (Zapod) und Orçikla (Orčikl’e/Očikl’e)’. In der Gemeinde Topojan gibt es inzwischen keine slavophone Bevölkerung mehr. Die Einwohner selbst bezeichnen sich gewöhnlich als Goranen ‘Einwohner von Gora oder Našinci Unsrige, und ihre Sprache wird von ihnen als Našinski und von den Albanern als Gorançe bezeichnet."
↑ http://www.teksteshqip.com/kida/biografia
↑ Vlašković, Zoran (2013 թ․ փետրվարի 7). «Goranci u obruču brane Srbiju» (սերբերեն). Press Online. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 5-ին.
↑ OSCE
↑ «municipal profile of Dragaš» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 7-ին., June 2006. Retrieved on 21 February 2008.
↑ «Goranci: Ne želimo u Dragaš već u Zajednicu srpskih opština» (սերբերեն). Blic. 2013 թ․ նոյեմբերի 8.
↑ Гласник Српског географског друштва (1947). Volumes 27-30. Srpsko geografsko društvo. էջ 107. "Данашњи становници Урвича и Јеловјана на супротној, полошкој страни Шар-Планине, пореклом су Горани."
↑ Vidoeski, Božidar (1998). Dijalektite na makedonskiot jazik. Vol. 1. Makedonska akademija na naukite i umetnostite. ISBN 9789989649509. p. 309. "Во западна Македонија исламизирано македонско население живее во неколку географски региони на македонско-албанската пограничје:... во Полог (Јеловјане, Урвич)."; p. 315. "Автентичниот горански говор добро го чуваат и жителите во муслиманските оази Урвич и Јеловјане во Тетовско иако тие подолго време живеат во друго дијалектно окружување."
↑ Macedonian census, language and religion, pp. 110-111.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Գորա կատեգորիայում։

[1] «Albania's Gora Minority Takes Bulgarian Route to EU :: Balkan Insight». www.balkaninsight.com. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.

[Gjabri-2] Fejzulla Gjabri (Department of Culture of Albania), Information about the Heroic Epos in the Province of Luma

[3] Knaus, Warrander, Verena, Gail (2010). Kosovo. Kosovo: Brad Travel Guides. էջ 41.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)

[Steinke11-4] Steinke, Klaus; Ylli, Xhelal (2010). Die slavischen Minderheiten in Albanien (SMA). 3. Gora. Munich: Verlag Otto Sagner. էջ 11. ISBN 978-3-86688-112-9. "In den 17 Dörfern des Kosovo wird Našinski/Goranče gesprochen, und sie gehören zu einer Gemeinde mit dem Verwaltungszentrum in Dragaš. Die 19 Dörfer in Albanien sind hingegen auf drei Gemeinden des Bezirks Kukës aufgeteilt, und zwar auf Shishtavec, Zapod und Topojan. Slavophone findet man freilich nur in den ersten beiden Gemeinden. Zur Gemeinde Shishtavec gehören sieben Dörfer und in den folgenden vier wird Našinski/Goranče gesprochen: Shishtavec (Šištaec/Šišteec), Borja (Borje), Cërnaleva (Cărnolevo/Cărneleve) und Oreshka (Orešek). Zur Gemeinde Zapod gehören ebenfalls sieben Dörfer, und in den folgenden fünf wird Našinski/Goranče gesprochen: Orgjost (Orgosta), Kosharisht (Košarišta), Pakisht (Pakiša/Pakišča) Zapod (Zapod) und Orçikla (Orčikl’e/Očikl’e)’. In der Gemeinde Topojan gibt es inzwischen keine slavophone Bevölkerung mehr. Die Einwohner selbst bezeichnen sich gewöhnlich als Goranen ‘Einwohner von Gora oder Našinci Unsrige, und ihre Sprache wird von ihnen als Našinski und von den Albanern als Gorançe bezeichnet."

[5] ttp://www.teksteshqip.com/kida/biografia

[Vlaskovic-6] Vlašković, Zoran (2013 թ․ փետրվարի 7). «Goranci u obruču brane Srbiju» (սերբերեն). Press Online. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ մայիսի 5-ին.

[OSCE_profile-7] OSCE

[8] «municipal profile of Dragaš» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 7-ին., June 2006. Retrieved on 21 February 2008.

[9] «Goranci: Ne želimo u Dragaš već u Zajednicu srpskih opština» (սերբերեն). Blic. 2013 թ․ նոյեմբերի 8.

[Srpskogeografsko107-10] Гласник Српског географског друштва (1947). Volumes 27-30. Srpsko geografsko društvo. էջ 107. "Данашњи становници Урвича и Јеловјана на супротној, полошкој страни Шар-Планине, пореклом су Горани."

[Vidoeski309315-11] Vidoeski, Božidar (1998). Dijalektite na makedonskiot jazik. Vol. 1. Makedonska akademija na naukite i umetnostite. ISBN 9789989649509. p. 309. "Во западна Македонија исламизирано македонско население живее во неколку географски региони на македонско-албанската пограничје:... во Полог (Јеловјане, Урвич)."; p. 315. "Автентичниот горански говор добро го чуваат и жителите во муслиманските оази Урвич и Јеловјане во Тетовско иако тие подолго време живеат во друго дијалектно окружување."

[Statistical_Office-12] Macedonian census, language and religion, pp. 110-111.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]