Անահիտ (հեքիաթ)

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Անահիտ (այլ կիրառումներ)

Անահիտ
2011 թվականի հրատարակություն
Հեղինակ	Ղազարոս Աղայան
Տեսակ	Հեքիաթ Մանկական գրականություն
Ստեղծման տարեթիվ	1881
Վիքիդարան	Անահիտ

«Անահիտ», Ղազարոս Աղայանի հայտնի հեքիաթներից։ Գրվել է 1881 թվականին։

Սյուժե

Վաչե թագավորը ուներ մի որդի` անունը Վաչագան։ Վաչագանի ծնողները ուզում էին Վաչագանին ամուսնացնել հարուստի աղջկա հետ, բայց Վաչագանը չէր ուզում ամուսնանալ այնպիսի աղջկա հետ ում, որ չէր սիրում։ Վաչագանը, հոգնելով ծնողների խոսքերից, սկսում է որսով զբաղվել իր հավատարիմ ծառայի` Վաղինակի և իր շան լակոտի հետ, որը շատ փոքր էր, բայց արդեն մի հսկա շան նման էր։ Այդպես Վաչագանը նաև տեղեկություն է ստանում իր քաղաքից։ Մի անգամ նրանք երկուսով հոգնած կանգ են առնում Հացիկ գյուղի աղբյուրի մոտ, որտեղից գյուղի աղջիկները ջուր էին տանում իրենց գյուղ։ Վաչագանի լեզուն չորացել էր, նա աղջիկիներից ջուր է խնդրում։ Մի աղջիկ լցնում է իր սափորը և ուզում էր ջուրը տալ տղաներին, բայց մի ուրիշ աղջիկ վերցնում է նրա սափորը և դատարկում։ Հետո այդ աղջիկը լցնում է իր սափորը, նորից դատարկում. այդպես մի քանի անգամ։ Վաչագանը հարցնում է աղջկան, թե ինչո՞ւ էր ինքը սափորը լցնում և հետո դատարկում, աղջիկը պատասխանում է, որ նրանք շատ հոգնած և քրտնած էին, և եթե խմեին այդքան սառը ջուր, կհիվանդանային։ Վաչագանին դուր է գալիս այդ իմաստուն աղջկը և հետաքրքրվում է նրանով։ Վաչագանը պարզում է, որ նրա անունը Անահիտ է, նա նախրչու աղջիկ է, գորգագործ է և շատ իմաստուն։ Վաչագանը այնքան է սիրում Անահիտին, որ հայտարարում է` նա Անահիտից բացի ոչ մի աղջկա հետ չի ամուսնանա։ Թագավորն ու թագուհին տեսնում են, որ իրենց տղան իր ասածից հետ չի կանգնում, իշխաններ է ուղարկում Անահիտի ձեռքը խնդրելու, բայց Անահիտը իշխաններին ասում է, որ տղան իրեն շատ է դուր եկել, բայց նա արհեստ գիտի, իշխանները ասում են, որ նա թագավոր է և նրան արհեստը պետք չի գա, բայց Անահիտը ասում է, որ եթե տղան արհեստ չսովորի, նա չի ամուսնանա Վաչագանի հետ։ Վաչագանը մի դիպակագործ է վարձում և դիպակ գործել է սովորում, հետո մի դիպակ է գործում ուղարկում Անահիտին։ Անահիտը համաձայնվում է և ամուսնանում Վաչագանի հետ։ Մի քանի տարի հետո Վաչագանի ծնողները մահանում են, իսկ Վաչագանը թագավոր է դառնում։ Վաղինակն անհետացած է լինում, և Անահիտը Վաչագանին ուղարկում է նրան փնտրելու։ Վաչագանը ճանապարհ է ընկնում։ Հետ վերադառնալիս, Պերոժ քաղաքում նա փորձանքի մեջ է ընկնում ու բանտարկվում։ Վաչագանին տանում են սպանդանոց, որտեղ անարհեստ մարդկանց սպանում էին և եփում, հետո լինում է մի սրահում, որտեղ մարդիկ նստած արհեստով են զբաղվում։ Վաչագանը ևս սկսում է աշխատել։ Նա մի դիպակ է պատրասում, որտեղ թալիսմաններով Անահիտին հայտնում է իր տեղը և պատվիրում է մշակներին դիպակը վաճառել թագուհուն։ Ագահ մշակը այդ դիպակը տանում է Անահիտի մոտ Անահիտը ուշադիր զննում է դիպակը և հրամայում, որ բռնեն մշակին, հետո զորք է հավաքում և գնում Պերոժ քաղաք։ Զորքը կոտրում է դարպասի դռները, և այնտեղից դուրս են գալիս հոգնած ու սոված մարդիկ։ Անահիտը գտնում է նաև Վաչագանին ու Վաղինակին։

Քրմապետին տալիս են Վաղինակին, որ նրանից վրեժ լուծի։ Վաղինակը նրան տանում է Զանգիի մոտ, որն էլ ուտում է նրան։

Կերպարներ

• Անահիտ
• Վաչագան, արքայազն
• Վաղինակ, նրա ծառան
• Գյուղացիներ
• Առան, Անահիտի հայրը
• Վաչե թագավոր
• Աշխեն թագուհի
• Քրմապետ
• Քրմեր
• Զանգի
• Վաչագանի ընկերներ

Բարոյախոսություն

Հեքիաթը գովերգում է արհեստի ուժը, ցույց է տալիս, որ երբեմն մարդու կյանքը փրկում է ոչ թե հարստությունը, այլ հենց արհեստի իմացությունը։

Աղայանը էդ նյութն առել է մեր ժողովրդական հեքիաթից, որ ջատագովում է արհեստը։ Մի հեքիաթ, որ ունեն բոլոր ժողովուրդները, ըստ էության նույնը, մանրամասնությունների մեջ իրենց առանձնահատուկ երանգով ու կյանքով։ Ինչպես գրեթե բոլոր հեքիաթները։ Հովհաննես Թումանյան

Տես նաև

• Անահիտ (մուլտֆիլմ)
• Անահիտ (ֆիլմ)

Արտաքին հղումներ

• «Անահիտ». միֆական չարիքն ու գորգագործությունը
• Ղազարոս Աղայան. «Անահիտ» Արխիվացված 2017-10-26 Wayback Machine
• «Անահիտ»
• Անահիտ. մուլտֆիլմ