«Մագնիս»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 3. | Տող 3. | ||
'''Մագնիս''' ({{lang-el|μαγνήτις, Μαγνητις λίβος}}-բառացիորեն ՝ [[Մագնեսիա]]յի (հնագույն քաղաք [[Փոքր Ասիա]]յում) քար), մագնիսացվածությամբ օժտված, այսինքն ՝ մագնիսական դաշտ ստեղծող մարմին, որն ընդունակ է ձգելու [[երկաթ]]ը, [[նիկել]]ը և այլն։ Պատրաստում են [[մագնիսական երկաթաքար]]ից, մագնիսակարծր նյութերից ՝ [[պայտ]]ի, ձողի ձևով։ Ազատ շարժվող մագնիսի (օրինակ՝ [[կողմնացույց]]ի մագնիսական սլաքի) բևեռները միացնող գիծը [[Երկիր|Երկր]]ի մագնիսական դաշտում ուղղվում է [[միջօրեական]]ով։ Կիրառվում է տեխնիկայում ՝ իբրև [[մագնիսական դաշտ|հաստատուն մագնիսական դաշտ]]ի աղբյուր։ Օգտագործվում է նաև [[էլեկտրամագնիս]]ներ։ |
'''Մագնիս''' ({{lang-el|μαγνήτις, Μαγνητις λίβος}}-բառացիորեն ՝ [[Մագնեսիա]]յի (հնագույն քաղաք [[Փոքր Ասիա]]յում) քար), մագնիսացվածությամբ օժտված, այսինքն ՝ մագնիսական դաշտ ստեղծող մարմին, որն ընդունակ է ձգելու [[երկաթ]]ը, [[նիկել]]ը և այլն։ Պատրաստում են [[մագնիսական երկաթաքար]]ից, մագնիսակարծր նյութերից ՝ [[պայտ]]ի, ձողի ձևով։ Ազատ շարժվող մագնիսի (օրինակ՝ [[կողմնացույց]]ի մագնիսական սլաքի) բևեռները միացնող գիծը [[Երկիր|Երկր]]ի մագնիսական դաշտում ուղղվում է [[միջօրեական]]ով։ Կիրառվում է տեխնիկայում ՝ իբրև [[մագնիսական դաշտ|հաստատուն մագնիսական դաշտ]]ի աղբյուր։ Օգտագործվում է նաև [[էլեկտրամագնիս]]ներ։ |
||
Ամենապարզ |
Ամենապարզ և ամենափոքր մագնիսը կարելի է համարել էլեկտրոնը: Բոլոր մյուս մագնիսների մագնիսական հատկությունները պայմանավորված են դրանց մեջ էլեկտրոնների [[Մագնիսական մոմենտ|մագնիսական մոմենտով]]: Քվանտային դաշտի տեսության տեսանկյունից, էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունը փոխանցվում է առանց զանգվածի [[Բոզոն|բոզոնով]]՝ֆոտոնի միջոցով։ |
||
'''<u>Հաստատուն մագնիս</u>'''-մագնիսական աղբյուրը վերացնելիս մագնիսը աստճանաբար կորցնում է իր մագնիսական հատկությունները։Մագնիսական հատկությունների անհետանալը կարող ենք արագացնել մուրճով հարվածելիս կամ տաքացնելիս։Սակայն կան մագնիսներ, որոնք իրենց հատկությունները երկար ժամանակ պահպանում են այդպիսի մագնիսներին անվանում ենք հաստատուն մագնիսներ։Օրինակ՝ [[Երկաթ|երկաթը]], [[Նիկել|նիկելը]], [[Կոբալտ|կոբալտը]] և որոշ հազվագյուտ մետաղական համաձուլվածքներ (օրինակ, նեոդիմի մագնիսներ), ինչպես |
'''<u>Հաստատուն մագնիս</u>'''-մագնիսական աղբյուրը վերացնելիս մագնիսը աստճանաբար կորցնում է իր մագնիսական հատկությունները։Մագնիսական հատկությունների անհետանալը կարող ենք արագացնել մուրճով հարվածելիս կամ տաքացնելիս։Սակայն կան մագնիսներ, որոնք իրենց հատկությունները երկար ժամանակ պահպանում են այդպիսի մագնիսներին անվանում ենք հաստատուն մագնիսներ։Օրինակ՝ [[Երկաթ|երկաթը]], [[Նիկել|նիկելը]], [[Կոբալտ|կոբալտը]] և որոշ հազվագյուտ մետաղական համաձուլվածքներ (օրինակ, նեոդիմի մագնիսներ), ինչպես նաև որոշ բնական հանքանյութեր, օրինակ՝ մագնետիտները: Հաստատուն մագնիսները օգտագործվում են որպես առանձին (ոչ էներգիա սպառող) մագնիսական դաշտի աղբյուրներ: Մագնիսի հատկությունները որոշվում են մագնիսական նյութի մագնիսական հիստերեսիզի հանգույցի դեմագնետիսի բաժնի բնութագրերով. Որքան բարձր է մնացորդային ինդուկցիան Br- ը և հալածող ուժը Hc- ն, այնքան բարձր է մագնիսացմանը և կայունությունը: Փորձը ցույց է տալիս, որ առավել ուժեղ մագնիսական հատկություն է հայտնաբերվում մագնիսի ծայրերին, իսկ կենտրոնում մագնիսը գրեթե չի ձգում երկաթե իրերը:Օրինակ՝ եթե մագնիսը հպենք երկաթի հատույթին և հեռացնենք, ապա կնկատենք, որ նա հիմնականում կպչում է մագնիսի ծայրերին:Այսպիսով կարող ենք ասել որ մագնիսի այն տեղամասերը որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավելագույնն է անվանում ենք մագնիսական բևեռներ։Մագնիսը ունի երկու բևեռ՝ հյուսիսային և հարավային։ Փորձերը ցույց են տալիս, որ մագնիսները փոխազդում են միմյանց հետ, ընդ որում մագնիսի տարանուն բևեռները իրար ձգում են, իսկ նույնանուն բևեռները վանում: |
||
14:08, 8 Ապրիլի 2019-ի տարբերակ
Մագնիս (հուն․՝ μαγνήτις, Μαγνητις λίβος-բառացիորեն ՝ Մագնեսիայի (հնագույն քաղաք Փոքր Ասիայում) քար), մագնիսացվածությամբ օժտված, այսինքն ՝ մագնիսական դաշտ ստեղծող մարմին, որն ընդունակ է ձգելու երկաթը, նիկելը և այլն։ Պատրաստում են մագնիսական երկաթաքարից, մագնիսակարծր նյութերից ՝ պայտի, ձողի ձևով։ Ազատ շարժվող մագնիսի (օրինակ՝ կողմնացույցի մագնիսական սլաքի) բևեռները միացնող գիծը Երկրի մագնիսական դաշտում ուղղվում է միջօրեականով։ Կիրառվում է տեխնիկայում ՝ իբրև հաստատուն մագնիսական դաշտի աղբյուր։ Օգտագործվում է նաև էլեկտրամագնիսներ։
Ամենապարզ և ամենափոքր մագնիսը կարելի է համարել էլեկտրոնը: Բոլոր մյուս մագնիսների մագնիսական հատկությունները պայմանավորված են դրանց մեջ էլեկտրոնների մագնիսական մոմենտով: Քվանտային դաշտի տեսության տեսանկյունից, էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությունը փոխանցվում է առանց զանգվածի բոզոնով՝ֆոտոնի միջոցով։
Հաստատուն մագնիս-մագնիսական աղբյուրը վերացնելիս մագնիսը աստճանաբար կորցնում է իր մագնիսական հատկությունները։Մագնիսական հատկությունների անհետանալը կարող ենք արագացնել մուրճով հարվածելիս կամ տաքացնելիս։Սակայն կան մագնիսներ, որոնք իրենց հատկությունները երկար ժամանակ պահպանում են այդպիսի մագնիսներին անվանում ենք հաստատուն մագնիսներ։Օրինակ՝ երկաթը, նիկելը, կոբալտը և որոշ հազվագյուտ մետաղական համաձուլվածքներ (օրինակ, նեոդիմի մագնիսներ), ինչպես նաև որոշ բնական հանքանյութեր, օրինակ՝ մագնետիտները: Հաստատուն մագնիսները օգտագործվում են որպես առանձին (ոչ էներգիա սպառող) մագնիսական դաշտի աղբյուրներ: Մագնիսի հատկությունները որոշվում են մագնիսական նյութի մագնիսական հիստերեսիզի հանգույցի դեմագնետիսի բաժնի բնութագրերով. Որքան բարձր է մնացորդային ինդուկցիան Br- ը և հալածող ուժը Hc- ն, այնքան բարձր է մագնիսացմանը և կայունությունը: Փորձը ցույց է տալիս, որ առավել ուժեղ մագնիսական հատկություն է հայտնաբերվում մագնիսի ծայրերին, իսկ կենտրոնում մագնիսը գրեթե չի ձգում երկաթե իրերը:Օրինակ՝ եթե մագնիսը հպենք երկաթի հատույթին և հեռացնենք, ապա կնկատենք, որ նա հիմնականում կպչում է մագնիսի ծայրերին:Այսպիսով կարող ենք ասել որ մագնիսի այն տեղամասերը որտեղ մագնիսական ազդեցությունն առավելագույնն է անվանում ենք մագնիսական բևեռներ։Մագնիսը ունի երկու բևեռ՝ հյուսիսային և հարավային։ Փորձերը ցույց են տալիս, որ մագնիսները փոխազդում են միմյանց հետ, ընդ որում մագնիսի տարանուն բևեռները իրար ձգում են, իսկ նույնանուն բևեռները վանում:
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 114)։ 
|