«Եգիպտական գիր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

11:32, 6 Սեպտեմբերի 2014-ի տարբերակ

Եգիպտական գիր, աշխարհի հնագույն գրային համակարգերից մեկը։ Գործածել են հին եգիպտացիները։ Ունեցել է զարգացման երեք հիմնական փուլ՝ հիերոգլիֆային, հիերատական, դեմոտական (անվանումները փոխառնված են հին հույներից)։ Հիմնականը և հնագույնը հերոգլիֆներն են, որ նշանակել են «սրբազան գիր»։ Գրության սկզբնական շրջանում օգտագործվել են մի քանի հազար հիերոգլիֆներ, որոնցից առավել գործածականները հասել են 700-ի։ Յուրաքանչյուր հիերոգլիֆ նշանագրել է որևէ առարկա (կամ նրա մի մասը)։ Հիերոգլիֆների մեծ մասը եղել է հնչյունագիր (ֆոնոգրամմա), դրանք իրենցից նեկայացրել են երբեմն երկու կամ երեք բաղաձայնների զուգորդում (օրինակ pr, mո, dd, sdm, shm), երբեմն էլ առանձին բաղաձայն (օրինակ к, г, f, b․ ընդամենը 24)։ Ձայնավորները չեն գրվել։ Հնչյունագրերից բացի հիերոգլիֆների մեջ եղել են նան գաղափարագրեր (իդեոգրամմա), այսինքն առանձին բառեր ու հասկացություններ արտահայտող նշաններ։ Բառի գրությունը ներկայացել է իբրև գաղափարագրի և հևչյունագրի զուգակցում։ Հիերոգլիֆները գրվել են և վերից վար, և հորիզոնական (աջից ձախ, մասամբ՝ ձախից աջ) ուղղությամբ։ Գրավոր վկայություններն ընդգրկում են մ․ թ․ ա․ 32-րդ դարից-մ․ թ․ 3-րդ դար։ Հիերոգլիֆային գիրը առաջին անգամ վերծանել է ժ․ Ֆ․ Շամպոլյոնը։ Հիերոգլիֆային գրից առաջացել է շղագիրը՝ հիերատիկան, որը շատ, դարեր օգտագործվել է պապիրուսի վրա գրելու համար։ Մ․ թ․ ա․ 8-7-րդ դարերում, երևան է գալիս նոր շղագիր՝ դեմոտիկան։ Հնագույն տեքստերը մեզ են հասել մ․ թ․ ա․ 30-րդ դարից։

Գրի տեսակները Հին Եգիպտոսում
Հիերոգլիֆներ	Հիերատիկ գիր
Դեմոտական գիր	Ղպտիական գիր

Գրականություն

Коростовцев М․А․, Египет–ский язык, М․, 1961;
И с трин В․ А․, Возникновение и развитие письма, М․,
1965; Լ а с a u Р,, Sur le systeme hieroglyphique, Le Caire, 1954․

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

@@ Տող 2. / Տող 2. @@
 {| rules="all" style="border: 1px solid DarkGray"
  |- style = "text-align:center"
- ! class="bright" colspan="2" | Виды письма в Древнем Египте
+ ! class="bright" colspan="2" | Գրի տեսակները Հին Եգիպտոսում
  |- style = "text-align:center"
- | [[Պատկեր:Egypte louvre 225 hieroglyphes.jpg|150 px]]<br /><small>Иероглифика.</small>
+ | [[Պատկեր:Egypte louvre 225 hieroglyphes.jpg|150 px]]<br /><small>Հիերոգլիֆներ</small>
- | [[Պատկեր:Prisse papyrus.svg|140 px]]<br /><small>Иератика.</small>
+ | [[Պատկեր:Prisse papyrus.svg|140 px]]<br /><small>Հիերատիկ գիր</small>
  |- style = "text-align:center"
- | [[պատկեր:DemoticScriptsRosettaStoneReplica.jpg|150 px]]<br /><small>Демотика.</small>
+ | [[պատկեր:DemoticScriptsRosettaStoneReplica.jpg|150 px]]<br /><small>Դեմոտական գիր</small>
- | [[պատկեր:Coptic.jpg|105 px]]<br /><small>Коптское письмо.</small>
+ | [[պատկեր:Coptic.jpg|105 px]]<br /><small>Ղպտիական գիր</small>
 |}
 == Գրականություն ==