Դիտել Հոսանքի խտություն էջի աղբյուրը

{{Ֆիզիկական մեծություն
| անվանում = Հոսանքի խտություն
| սիմվոլներ = <math>\vec j</math>
| չափում  = L<sup>−2</sup>I
| ՍԻ    = [[Ամպեր|Ա]]/[[մետր|մ]]<sup>2</sup>
| Հավելված = Վեկտորական մեծություն
 }}
[[Պատկեր:Densité de courant.png|մինի|աջից|Հոսանքի ուժի և հոսանքի խտության կապը]]

'''Հոսանքի խտությունը''', [[վեկտոր]]ական [[ֆիզիկական մեծություն]], որն ունի մակերևույթի միավոր մակերեսով տարրով անցնող [[հոսանքի ուժ]]ի իմաստ<ref>Тур А. В., Яновский В. В. Плотность электрического тока, [http://www.femto.com.ua/articles/part_2/2892.html Физическая энциклопедия], 1992, isbn=5-85270-019-3</ref>։
Օրինակ, երբ հոսանքի խտությունը բաշխված է հավասարաչափ և ամենուր ուղղահայաց է մակերևույթի հատույթին, որով անցնում է հոսանքը, հոսանքի խտության վեկտորի մեծությունը՝
: <math>j = |\vec j| = \frac{I}{S}, </math>
որտեղ ''I''-ն հաղորդչի ''S'' լայնական հատույթի մակերեսով անցնող հոսանքի ուժն է։

Երբեմն, երբ խոսքը սկալյար հոսանքի խտության մասին է (պարզապես անտեսվում է նրա վեկտորական բնույթը), նշվում է հենց բանաձևում բերված ''j'' մեծությունը։

Ընդհանուր դեպքում 
: <math>I = |\iint\limits_S (\vec j, \vec{dS})| = |\iint\limits_S j_n dS|</math>, 
որտեղ <math>j_n</math>-ն հոսանքի խտության վեկտորի նորմալ (ուղղահայաց) բաղադրիչն է մակերևույթի <math>dS</math> մակերեսով տարրի նկատմամբ։

Ինչպես տեսնում ենք այս սահմանումից, հոսանքի ուժը հոսանքի խտության վեկտորի հոսքն է տրված ֆիքսված մակերևույթով։

Պարզագույն դեպքում, ենթադրելով, որ բոլոր հոսանքակիրները (լիցքավորված մասնիկները) շարժվում են միևնույն \vec v արագությամբ և ունեն միևնույն q լիցքը (այս ենթադրությունը երբեմն կարող է մոտավորապես ճիշտ լինել. այն պարզապես թույլ է տալիս լավ հասկանալ հոսանքի խտության ֆիզիկական իմաստը), իսկ հոսանքնակիրների կոնցենտրացիան <math>n</math> է, կունենանք

: <math> \vec j = n q \vec v</math>
կամ
: <math> \vec j = \rho \vec v, </math>
որտեղ <math>\rho</math>-ն հոսանքակիր մասնիկների լիցքի խտությունն է։

Եթե ''q'' լիցքը դրական է, <math> \vec j </math> վեկտորի ուղղությունը համընկնում է [[էլեկտրական լիցք]]երի <math> \vec v </math> արագության վեկտորի ուղղության հետ։

Իրականում նույնիսկ միևնույն տիպի լիցքակիրները որպես կանոն շարժվում են տարբեր արագություններով։ Այդ դեպքում <math>\vec v</math> ասելով պետք է հասկանանք [[արագություն|միջին արագություն]]։

Բարդ համակարգերում (տարբեր տիպի լիցքակիրներով, օրինակ, Էլեկտրոլիտներում կամ պլազմայում)
: <math>\vec j = \sum_i n_i q_i \vec v_i, </math>
Այսինքն, հոսանքի խտության վեկտորը բոլոր տիպի լիցքակիրների հոսանքի խտությունների վեկտորների գումարն է, <math>n_i\, \!</math>-ն յուրաքանչյուր տիպի [[մասնիկների կոնցենտրացիա|կոնցենտրացիան]] է, <math>q_i\, \!</math>-ն՝ տվյալ տիպի մասնիկի լիցքը, <math>\vec v_i</math>-ն՝ այդ տիպի մասնիկի միջին արագության վեկտորը։

Ընդհանուր դեպքում այս արտահայտությունը կարելի է գրել առանձին մասնիկների գումարի տեսքով՝ 
: <math>\vec j = \sum_i q_i \vec v_i</math>։

Այս բանաձևը գրեթե նույնն է, ինչ վերևում գրվածը, բայց այստեղ գումարման ''i'' ինդեքսը ցույց է տալիս ոչ թե մասնիկի տիպի համարը, այլ՝ յուրաքանչյուր առանձին մասնիկի համարը. կարևոր չէ՝ լիցքերը նույն են թե տարբեր են, կոնցենտրացիան արդեն անհրաժեշտ չի։

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ՀՍՀ|հատոր=4|էջ=15}}

[[Կատեգորիա:Ֆիզիկական մեծություններ]]
[[Կատեգորիա:Ֆիզիկայի հասկացություններ]]