Դիտել Հայաստանի Ազգային ժողով էջի աղբյուրը

{{Տեղեկաքարտ Օրենսդիր
|background_color={{հիմնական գույն}}
|text_color=
|name=Ազգային Ժողով
|native_name=Հայաստանի Հանրապետության Ազգային Ժողով|native_name_lang=
|transcription_name=
|legislature=
|coa_res=260px
|coa_alt=Մեկպալատանի
|logo_pic=
|logo_res=
|logo_alt=
|foundation=<!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} -->
|house_type=
|body=
|houses=
|term_limits=
|disbanded=
|preceded_by=|
succeeded_by=
|new_session=
|leader1_type=
|leader1= [[Ալեն Սիմոնյան]]
|party1= [[Քաղաքացիական պայմանագիր]]
|election1=[[2021]] թվականի [[օգոստոսի 2]]-ից
|leader2_type=
|leader2=
|party2=
|election2=
|leader3_type=
|leader3=
|party3=
|election3=
|leader4_type=
|leader4=
|party4=
|election4=
|leader5_type=
|leader5=
|party5=
|election5=
|leader6_type=
|leader6=
|party6=
|election6=
|seats=107
|house1=
|house2=
|structure1= Arménie Assemblée nationale 2021.svg
|structure1_res=260px
|structure1_alt=8-րդ գումարման Ազգային Ժողովի կազմը
|structure2=
|structure2_res=
|structure2_alt=
|political_groups1='''[[Կառավարություն]] (71)'''
*{{լեգենդ|#5169B1}} [[Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցություն]] (71)
'''Ընդդիմություն (36)'''
*{{լեգենդ|#1D2E69}} [[Հայաստան դաշինք]] (29)
*{{լեգենդ|#D9222A}} [[Պատիվ ունեմ դաշինք]] (6)
*{{լեգենդ|#808080}} [[Անկուսակցական]] (1)
|
|committees1=
|committees2=
|joint_committees=
|voting_system1= 4 տեղեր՝ ազգային փոքրամասնություններին
|voting_system2=
|last_election1=[[Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություններ (2021)]]
|last_election2=
|previous_election1=
|previous_election2=
|session_room=2014 Erywań, Budynek Zgromadzenia Narodowego Republiki Armenii.jpg
|session_res=
|session_alt=Հայաստանի Ազգային ժողովի շենքը Երևանում|meeting_place=[[Հայաստան]], [[Երևան]] 0095, Բաղրամյան 19|website=[http://www.parliament.am/ Հայաստանի Ազգային ժողովի կայք]|footnotes=|motto=|պատկեր=[[Պատկեր:Building of National Assmebly of Armenia, facade of main building shot from drone.jpg|300px]]|պատկերանիշ=[[Պատկեր:Հայաստանի Ազգային ժողով.svg|270px]] }}

{{Հայաստանի քաղաքականություն}}
'''Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով''', [[Հայաստան]]ի բարձրագույն օրենսդիր մարմին։

== Համառոտ պատմություն ==
* [[1918]] թվականի մայիսի 28-ին [[Հայաստան]]ն իրեն հռչակեց անկախ պետություն։ Ձևավորվեց երկրի բարձրագույն իշխանության մարմինը՝ Հայաստանի խորհրդարանը։
* [[1919]] թվականի մայիսի 27-ի համար 1427 գրությամբ Հայաստանի Հանրապետության Մինիստր-Նախագահ Ա․Խատիսյանը  արևմտահայությանն է հատկացնում 12 տեղ խորհրդարանում։ Այսպիսով  երկրի բարձրագույն իշխանության մարմինը՝ Հայաստանի խորհրդարանը պաշտոնապես կազմված էր արևելայության և արևմտահայության ներկայացուցիչներից<ref>Ժողովածու Արևմտհան Հայաստանի արխիվային փաստաթղթերի 2011-2017 թ․թ․ Երևան 2017թ․,«Շուշի» հիմնադրամ հրատարակություն, ISBN 978-9939-9084-8-9</ref>։
* [[1990]] թվականին [[Հայաստանի Գերագույն խորհուրդ]]ը (260 պատգամավոր) ձևավորվեց մեծամասնական ընտրակարգով՝ 2 փուլով՝ մայիսի 20-ին և հունիսի 3-ին։ Նոր խորհրդարանում ներկայացվեցին երկու քաղաքական ուժեր՝ [[Հայոց համազգային շարժում|ՀՀՇ]]-ն և [[Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն (ՀՀ)|Հայաստանի կոմունիստական կուսակցությունը]]։ Պատգամավորական խմբերն էին՝ «Հանրապետություն» (38 պատգամավոր), «[[Արցախ]]» (11 պատգամավոր), «Լիբերալ-դեմոկրատներ» (10 պատգամավոր), «Ազգային առաջադիմություն» (10 պատգամավոր), [[ՀՅԴ]]-ն վերակազմակերպվեց պատգամավորական խմբի (12 պատգամավոր)։
* [[1990]] թվականի օգոստոսի 4-ին Հայկական ԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահ ընտրվեց [[Լևոն Տեր-Պետրոսյան]]ը։
* [[1991]] թվականի սեպտեմբերի 21-ին Հայաստանի հռչակվեց անկախ հանրապետություն։
* [[1991]] թվականի հոկտեմբերի 16-ին [[Լևոն Տեր-Պետրոսյան]]ն ընտրվեց նախագահ, իսկ ԳԽ նախագահ դարձավ [[Բաբկեն Արարքցյան]]ը։
* 1995 թվականի հուլիսի 5-ին ընդուննվեց Հայաստանի Սահմանադրությունը։ Նույն օրն անցկացվեցին նաև Հայաստանի Ազգային ժողովի առաջին գումարման ընտրությունները։

== Ազգային ժողովն ըստ գումարումների ==
=== Առաջին գումարման խորհրդարան ([[1995]]) ===
190 պատգամավոր, որոնցից 150-ը ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, իսկ 40-ը՝ կուսակցական ցուցակներով<ref name=":0">{{Cite web |title=National Assembly of Armenia {{!}} Official Web Site {{!}} parliament.am |url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm&enc=utf8 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 25 |website=www.parliament.am}}</ref>։
{| class="wikitable"
! Կուսակցություն, խմբակցություն
! Քվեներ
|-
| «Հանրապետություն» միավորում ([[Հայոց համազգային շարժում|ՀՀՇ]], [[Հայաստանի քրիստոնեա-դեմոկրատական միություն|ՀՔԴԿ]], [[Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն|ՀՀԿ]], [[Սոցիալ դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցություն|ՍԴՀԿ]], Մտավորական Հայաստան, [[Ռամկավար ազատական կուսակցություն|ՌԱԿ]])
| 43.9% (88 պատգամավոր)
|-
|Շամիրամ
| 17․4% (8 պատգամավոր)
|-
| [[Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն (ՀՀ)|ՀԿԿ]]
| 12.4% (6 պատգամավոր)
|-
| ԱԺՄ
| (7,7% (3 պատգամավոր)
|-
| ԱԻՄ
| 5.7% (3 պատգամավոր)
|-
| [[Հայաստանի լիբերալ դեմոկրատական կուսակցություն|ՀԼԴՄ]]
| 2․6% (1 պատգամավոր)
|-
|[[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն|ՀՅԴ]]
|1 պատգամավոր
|-
|Անկախներ
|72 պատգամավոր
|}

=== Երկրորդ գումարման խորհրդարան ([[1999]]) ===
131 պատգամավոր, որոնցից 75-ն ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 56-ը՝ կուսակցական ցուցակներով<ref name=":0" />։
{| class="wikitable"
! Կուսակցություն, խմբակցություն
! Քվեներ
|-
| «Միասնություն» դաշինք ([[Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն|ՀՀԿ]], [[Հայաստանի ժողովրդական կուսակցություն|ՀԺԿ]])
| (41,3%, 62 պատգամավոր)
|-
| [[Հայաստանի կոմունիստական կուսակցություն (ՀՀ)|ՀԿԿ]]
| (12%, 10 պատգամավոր)
|-
| «Իրավունք և միաբանություն» խմբակցություն («Ազգային միասնություն», «[[Սահմանադրական իրավունք միություն|ՍԻՄ]]», «[[Գիտաարդյունաբերական և քաղաքական միություն|ԳիԱրՔՄ]]», «Արցախ-Հայաստան»)
| (7,96 %, 7 պատգամավոր)
|-
| [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|ՀՅԴ]]
| (7,84 %, 8 պատգամավոր)
|-
| [[Օրինաց Երկիր կուսակցություն|Օրինաց Երկիր]]
| (5,28 %, 6 պատգամավոր)
|-
| [[Ազգային ժողովրդավարական միություն|ԱԺՄ]]
| (5,17 %, 6 պատգամավոր)
|-
| Անկուսակցականներ
| (32 պատգամավոր)
|}

=== Երրորդ գումարման խորհրդարան ([[2003]]) ===
131 պատգամավոր, որոնցից 56 ընտրվել են մեծամասնական համակարգով, 75-ը՝ կուսակցական ցուցակներով։
{| class="wikitable"
! Կուսակցություն, խմբակցություն
! Քվեներ
|-
| [[Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն]]
| (23,66 %, 23 պատգամավոր)
|-
| [[Օրինաց Երկիր կուսակցություն|Օրինաց Երկիր]]
| (12,60 %, 12 պատգամավոր)
|-
| [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|ՀՅԴ]]
| (11,45 %, 11 պատգամավոր)
|-
| «Արդարություն» խմբակցություն (Հայաստանի Ժողովրդական Կուսակցություն, «Հանրապետություն» կուսակցություն, ՍԻՄ, ԱԺՄ, «Ազգային ժողովրդավարների դաշինք» կուսակցություն, Հայաստանի դեմոկրատական կուսակցություն, Ազգային ժողովրդավարական կուսակցություն<ref>{{Cite web |title=National Assembly of Armenia |url=http://www.parliament.am/archive/deputies.php?sel=groups&lang=arm |accessdate=2016 թ․ հունվարի 29 |website=www.parliament.am}}</ref>)
| (13,71 %, 14 պատգամավոր)
|-
| [[Ազգային միաբանություն|«Ազգային միաբանություն»]] կուսակցություն
| (8,91 %, 9 պատգամավոր)
|-
| Միավորված աշխատանքային կուսակցություն
| (5,67 %, 6 պատգամավոր)
|-
| «Ժողովրդական պատգամավոր»
|(պատգամավորական խումբ)
|}

=== Չորրորդ գումարման խորհրդարան ([[2007]]) ===
131 պատգամավոր, որոնցից 41֊ն ընտրվել է մեծամասնական համակարգով, 90-ը՝ կուսակցական ցուցակներով։ Ընտրությունների արդյուքնով 131 պատգամավորական մանդատներից 65 տեղ ստացավ Հայաստանի հանրապետական կուսակցությունը, «Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցությունը՝ 25 տեղ, ՀՅԴ-ն՝ 16 տեղ, «Օրինաց երկիր» կուսակցությունը՝ 8 տեղ, «Ժառանգություն» կուսակցությունը՝ 7 տեղ, «Դաշինք» կուսակցությունը՝ 1 տեղ (մեծամասնական ընտրակարգով ընտրված), անկախ պատգամավորները՝ 10 տեղ<ref>{{Cite web |title=Trend - новости Азербайджана, Грузии, Казахстана, Туркменистана, Узбекистана, Ирана, Турции. |url=http://news.trendaz.com/cgi-bin/readnews2.pl?newsId=928339&lang=RU |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071014145850/http://news.trendaz.com/cgi-bin/readnews2.pl?newsId=928339&lang=RU |archive-date=2007 թ․ հոկտեմբերի 14 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 22 |website=news.trendaz.com}}</ref>։

2011 թվականի հունիսի 10-ի տվյալներով խորհրդարանում գործում էին հետևյալ խմբակցությունները՝
{| class="wikitable"
! Կուսակցություն
! Քվեներ
|-
| [[Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն]]
| 63 պատգամավոր
|-
| [[Բարգավաճ Հայաստան|«Բարգավաճ Հայաստան» կուսակցություն]]
| 26 պատգամավոր
|-
| «[[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|ՀՅԴ]]»
| 16 պատգամավոր
|-
| [[Օրինաց Երկիր կուսակցություն|«Օրինաց երկիր» կուսակցություն]]
| 8 պատգամավոր
|-
| [[«Ժառանգություն» կուսակցություն]]
| 7 պատգամավոր
|-
|Բոլոր խմբակցություններն ու խմբերը
| 11 պատգամավոր
|}

=== Հինգերորդ գումարման խորհրդարան ([[2012]]) ===
[[ՀՀ Ազգային ժողովի 5-րդ գումարման ընտրություններ|2012 թվականի մայիսի 6-ի խորհրդարանական ընտրություններին]] մասնակցում էր 8 կուսակցություն և կուսակցական խմբակցություն, որոնք պայքարում էին Ազգային ժողովում համամասնական ընտրակարգով բաշխվող 90 մանդատների համար։ Մեծամասնական ընտրակարգով բաշխվող 41 մանդատների համար պայքարում էր 137 թեկնածու<ref name=":0" />։

Խորհրդարանական ընտրություններում քվեարկությանը մասնակցեց 1 572 858 ընտրող կամ ընտրելու իրավունք ունեցողների 62,33 %-ը։ Համապետական խորհրդարանական ընտրություններին կարող էր մասնակցել 2,594 միլիոն ընտրող<ref>{{Cite web |title=Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով |url=http://www.elections.am/proportional/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160119121522/http://www.elections.am/proportional/ |archive-date=2016 թ․ հունվարի 19 |accessdate=2016 թ․ հունվարի 31 |website=Elections.am}}</ref>։
{| class="wikitable"
! Կուսակցություն
! Քվեներ
|-
| [[Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն]]
| 69
|-
| [[Բարգավաճ Հայաստան|«Բարգավաճ Հայաստան»]] կուսակցություն
| 37
|-
| [[Հայ ազգային կոնգրես|«Հայ ազգային կոնգրես»]] կուսակցությունների դաշինք 
| 7
|-
| «[[Օրինաց Երկիր կուսակցություն|Օրինաց Երկիր]]» կուսակցություն
| 6
|-
| [[Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն|ՀՅԴ]]
| 5
|-
| [[«Ժառանգություն» կուսակցություն]]
| 5
|-
| Անկախ պատգամավորներ
| 2
|}

=== Վեցերորդ գումարման խորհրդարան ([[2017]]) ===
[[ՀՀ Ազգային ժողովի 6-րդ գումարման ընտրություններ|2017 թվականի ապրիլի 2-ի խորհրդարանական ընտրություններին]] մասնակցում էր 9 քաղաքական ուժ՝ 4 դաշինք և 5 կուսակցություն<ref name="Դաշինքների ու կուսակցությունների կարգախոսները">{{Cite news |title=Դաշինքների ու կուսակցությունների կարգախոսները |url=http://www.lragir.am/index/arm/0/country/view/148247 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170319215647/http://www.lragir.am/index/arm/0/country/view/148247 |archive-date=2017 թ․ մարտի 19 |access-date=2017 թ․ մարտի 29 |newspaper=Lragir.am}}</ref><ref>{{Cite news |title=Yerevan.Today {{!}} Ընտրապայքարի հայտ է ներկայացնում 9 քաղաքական ուժ |url=http://yerevan.today/all/politics/11705/yntrapayqari-hayt-e-nerkayacnum-9-qaghaqakan-uzh |access-date=2017 թ․ մարտի 29}}</ref>։

Համաձայն ՀՀ Ընտրական օրենսգրքի, վեցերորդ գումարման Ազգային Ժողովի պատգամավորների 50 %-ը անցել են համամասնական ցուցակով, իսկ մյուս 50%՝ վարկանիշային ընտրակարգով<ref>[https://armlur.am/686598/ 105 պատգամավոր՝ մեկ վայրում. վաղը նրանք կստանան մանդատները]</ref>։

Ըստ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի՝ Հայաստանի Ազգային Ժողովի վեցերորդ գումարման Ազգային Ժողովը կունենա հետևյալ տեսքը՝

{| class="wikitable"
! Կուսակցություն
!  Մանդատներ
!Մանդատներ
29.05.2018-ից
|-
| [[Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն]]
| 58
|11
|-
| [[«Ծառուկյան» դաշինք]]
| 31
|31
|-
| [[«Ելք» դաշինք]]
| 9
|9
|-
| [[ՀՅԴ]]
| 7
|7
|-
|Ֆրակցիայից դուրս եկած
|0
|47
|}

== Վերջին ընտրություններ ==
<onlyinclude>
{| class="wikitable" style="text-align:right"
|-
| colspan="6" |[[Պատկեր:Arménie Assemblée nationale 2021.svg|կենտրոն|frameless|314x314փքս]]
|-
! colspan="2" |Կուսակցություն / դաշինք
!Ձայներ
!%
!Մանդատներ
!+/–
|-
| bgcolor="#5169B1" |
| align="left" |[[Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցություն]]
| 688,761
|53.95
|71
| -17
|-
| bgcolor="#1D2E69" |
| align="left" |[[Հայաստան դաշինք]]
|269,481
|21.11
|29
|Նոր
|-
| bgcolor="#D9222A" |
| align="left" |[[Պատիվ ունեմ դաշինք]]
|66,650
|5.22
|7
| Նոր
|-	
| colspan="6" style="background: #F4F4F4" |
|-
| colspan="6" style="text-align:left;" |Աղբյուր [https://www.elections.am/flash/web/default.aspx ՀԸՀ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181210063230/https://www.elections.am/flash/web/default.aspx |date=2018-12-10 }}
|}
</onlyinclude>

== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}

== Աղբյուրներ ==
* [http://www.parliament.am/parliament.php?id=parliament&lang=arm «Հայոց Խորհրդարանների պատմություն»]

== Արտաքին հղումներ ==
* [https://parliamentmonitoring.am Ազգային ժողովի մոնիթորինգ]
* [http://parliament.am Պաշտոնական կայք]

{{ՀՀ ԱԺ}}
{{Հայկական ԽՍՀ Գերագույն Խորհրուրդ}}
{{ՀՀ խորհրդարան (1918-1920)}}
{{Հայաստանի թեմաներ}}

{{ՎՊԵ|Parliament of Armenia}}

[[Կատեգորիա:1995 հիմնադրումներ Հայաստանում]]
[[Կատեգորիա:ՀՀ Ազգային ժողով]]