Դիտել Կանադայի հայոց թեմ էջի աղբյուրը

[[Պատկեր:Saint Gregory the Illuminator church, Montreal.jpg|մինի|[[Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (Մոնրեալ)|սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ]] եկեղեցի, [[Մոնրեալ]]]]
{{Չշփոթել|Կանադայի թեմ}}
'''Կանադայի հայոց թեմ'''<ref>{{Cite web |author=Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն |date=2007 թվականի նոյեմբերի 23-ի N 1390-Ն որոշում |title=Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստանալու, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիությունը դադարեցնելու համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը և դրանք ներկայացնելու կարգը սահմանելու մասին (N 4 հավելված՝ Եկեղեցական այն կառույցների ցանկ, որոնց կողմից տրված մկրտության մասին փաստաթուղթը (հաստատված օտարերկրյա պետություններում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչության կամ հյուպատոսական հիմնարկի կողմից, մկրտվածի կամ նրա ծնողի ազգությամբ հայ լինելու մասին նշումով) համարվում է ազգությամբ հայ լինելը հաստատող փաստաթուղթ) |url=https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=190930 |website=arlis.am}}</ref> [[Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի|Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցու]]՝ [[Հյուսիսային Ամերիկա]]յի տարածքում գտնվող, [[Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին|Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնին]] պատկանող երեք թեմերից ([[ԱՄՆ-ի հայոց արևելյան թեմ|ԱՄՆ-ի հայոց արևելյան]] և [[ԱՄՆ-ի հայոց արևմտյան թեմ|ԱՄՆ-ի հայոց արևմտյան]] թեմերի հետ միասին) մեկը, որը ներկայացնում է [[Կանադա]]յում բնակվող առաքելական [[Հայերը Կանադայում|հայության]] մի մասի հոգևոր կյանքը։ Մյուս մասը ներկայացնում է [[Մեծի Տանն Կիլիկիո Կաթողիկոսություն|Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսությանը]] պատկանող [[Կանադայի թեմ]]ը<ref name="mfa.am">{{Cite web |title=Համայնքի մասին |url=https://canada.mfa.am/hy/contacts |website=canada.mfa.am |publisher=ԿանադայումՀայաստանի Հանրապետության դեսպանություն}}</ref>։

Առաջնորդանիստը՝ [[Մոնրեալ]]ի [[Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (Մոնրեալ)|սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ]] եկեղեցի։ Թեմի առաջնորդն է [[Աբգար Հովակիմյան|Աբգար եպիսկոպոս Հովակիմյանը]] (2014 թվականից)։

== Պատմություն ==
Թեմը կազմավորվել է 1984 թվականին՝ Ամենայն հայոց կաթողիկոս Վազգեն Ա Պալճյանի կոնդակով։ Թեմի կազմավորումից առաջ Կանադայի հայ համայնքի հոգևոր կարիքները հոգացել է [[ԱՄՆ-ի հայոց արևելյան թեմ|Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հայոց արևելյան թեմ]]ի առաջնորդարանը։ Սկզբնական շրջանում կրոնական արարողությունները կատարել են այցելու հովիվները բնակարաններում կամ վարձված տաճարներում։ Առաջին ազգական հոգաբարձությունը կազմակերպվել է 1918 թվականին, Սենտ Քեթրինզում։

== Եկեղեցիներ ==
[[Պատկեր:Holy Trinity church, Toronto.jpg|մինի|[[Սուրբ Երրորդություն եկեղեցի (Տորոնտո)|սուրբ Երրորդություն]] եկեղեցի, [[Տորոնտո]]]]
1930 թվականին կառուցվել է Կանադայի առաջին հայկական եկեղեցին՝ [[Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի (Սենթ Քեթրինզ)|սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ]]ը (Սենթ Քեթրինզում)։ [[Հայերը Մոնրեալում|Մոնրեալի հայ համայնքի]] եկեղեցական կյանքը պաշտոնապես կազմակերպվել է 1948 թվականին, երբ ԱՄՆ-ի հայոց արևելյան թեմի առաջնորդ Տիրան եպեսկոպոս Ներսոյանի ներկայությամբ կազմվել է եկեղեցական հանձնախումբ (6 հոգուց բաղկացած)։ Այդ ժամանակաշրջանում եկեղեցական արարողությունները կատարվել են սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ անգլիկան եկեղեցում։ 1957 թվականին Կանադայի իշխանությունները ստորագրել են երկրում [[Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի|Հայաստանյայց առաքելական եկեղեցու]] պաշտոնական ճանաչման դիմումը։ 1967 թվականին ԱՄՆ-ի Արևելյան թեմի առաջնորդ Թորգոմ արքա Մանուկյանի և թեմական խորհրդի որոշմամբ ստեղծվել է Կանադայի Հայ եկեղեցու փոխանորդություն։ Առաջնորդական փոխանորդ է նշանակվել Վաչե եպեսկոպոս Հովսեփյանը։ 1970 թվականին ծխական խորհրդի որոշմամբ գնվել է եկեղեցի, որը նույն թվականին [[Կոստանդնուպոլսի հայոց պատրիարքների ցանկ|Կոստանդնուպոլսի պատրիարք]] [[Շնորհք Գալուստյան]]ը օծել է որպես առաջնորդանիստ՝ սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ անունով։ Առաջնորդարանի ենթակայությամբ գործում են 10 ծուխ, 5 ծխական վիճակներ։ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցուն կից գործում է շաբաթօրյա դպրոց (1957 թվականից), մշակութական միություններ, տարեցների, տիկնանց, երիտասարդական կազմակերպություններ։ 1964 թվականից եկեղեցու նախաձեռնությամբ հրատարակվում է «Բուրաստան» երկամսյա հանդեսը։

[[Հայերը Տորոնտոյում|Տորոնտոյի հայ համայնքը]] սկսել է կազմավորվել 1920-ական թվականներ, առաջին եկեղեցական հոգաբարձությունը ստեղծվել է 1948 թվականին։ Կրոնական արարողությունները կատարվել են սուրբ Ստեփանոս, 1930-1953 թվականներին՝ սուրբ Երրորդություն անգլիկան եկեղեցիներում։ 1953 թվականին կատարվել է Տորոնտոյի հայկական առաջին՝ [[Սուրբ Երրորդություն եկեղեցի (Տորոնտո)|սուրբ Երրորդություն]] եկեղեցու օծումը։ Եկեղեցուն կից 1956 թվականից գործում է սուրբ Սահակ-սուրբ Մեսրոպ դպրոցը, 1978 թվականից՝ սուրբ Խաչ ամենօրյա ազգական վարժարանը, մշակութային հանձնախմբեր, տիկնանց, երիտասարդական կազմակերպություններ։ 1987 թվականին Ամենայն հայոց կաթողիկոս [[Վազգեն Ա Բուխարեստցի|Վազգեն Ա Պալճյան]]ը օծել է հայկական ճարտարապետական ոճով կառուցված (ճարտարապետ Թագվոր Հակոբյան) սուրբ Երրորդություն եկեղեցին, որին կից գործում են ամենօրյա վարժարան, մշակութային հանձնախմբեր («Կամար», գործում է 1992 թվականից), տիկնանց, երիտասարդական կազմակերպություններ։ 1987 թվականից եկեղեցու վարչությունը հրատարակում է «[[Նոր սերունդ մշակութային միություն (Տորոնտո)|Նոր սերունդ]]» պարբերաթերթը։

Առաջնորդարանի ենթակայությամբ են գործում նաև [[Վանկուվեր (քաղաք)|Վանկուվեր]]ում՝ [[Սուրբ Վարդան եկեղեցի (Վանկուվեր)|սուրբ Վարդան]] (կառուցվել է 1964 թվականին), [[Համիլտոն (Օնտարիո)|Համիլտոն]]ում՝ [[Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (Համիլտոն)|սուրբ Աստվածածին]] (1976), [[Օտտավա]]յում՝ [[Սուրբ Մեսրոպ եկեղեցի (Օտտավա)|սուրբ Մեսրոպ]] (1979), [[Միսիսոգա]]յում՝ [[Սուրբ Վարդան եկեղեցի (Միսիսոգա)|սուրբ Վարդան]] (1990), [[Լավալ]]ի [[Սուրբ Խաչ եկեղեցի (Լավալ)|սուրբ Խաչ]] (1993), [[Վինձոր]]ի [[Սուրբ Հարություն եկեղեցի (Վինձոր)|սուրբ Հարություն]] (1995) եկեղեցիները։ Վանկուվերի, Սենթ Քեթրինզի, Համիլտոնի, Լավալի եկեղեցիներն ունեն մշտական հովիվներ։ Մյուս եկեղեցիները, թեև օժտված են ծխական մարմիններով, սակայն ունեն միայն այցելու հովիվ։

21-րդ դարի սկզբից կազմվել են [[Քինգստոն (Օնտարիո)|Քինգստոն]]ի ([[Օնտարիո (նահանգ)|Օնտարիո]]), [[Էդմոնտոն]]ի սուրբ [[Սուրբ Նարեկ եկեղեցի (Էդմոնտոն)|Նարեկ]] և [[Կալգարի]]ի սուրբ [[Սուրբ Ամենափրկիչ եկեղեցի (Կալգարի)|Ամենափրկիչ]] եկեղեցիների ([[Ալբերտա]]), [[Ելոունայֆ]]ի ([[Հյուսիսարևմտյան տարածքներ]]) ծխական վիճակները։ Այդ քաղաքներում բնակվող սակավաթիվ հայ ընտանիքների հոգևոր կարիքները հոգում են այցելու հովիվները։

Կանադայի հայոց թեմը ներկայացնում է Հայ եկեղեցին [[Եկեղեցիների կանադական խորհուրդ|Եկեղեցիների կանադական խորհրդում]] (խորհրդի փոխնախագահ՝ [[Հովնան Տերտերյան|Հովնան արքեպիսկոպոս Տերտերյան]])։

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Արտաքին հղումներ ==
* [https://armenianchurch.ca/ Թեմի պաշտոնական կայք]
{{ՀԱԵ թեմեր}}
{{ՔՀՀ}}
{{ՀՀ2012}}

[[Կատեգորիա:Կանադայի հայոց թեմ]]