Բժիշկ Կլեոպատրա
| Բժիշկ Կլեոպատրա | |
|---|---|
| Մասնագիտություն | բժիշկ և գրող |
Բժիշկ Կլեոպատրա, հույն բժշկական գրող և «Կոսմետիկա» վերնագրով ձեռնարկի հեղինակ։ Նրա «Կոսմետիկա» ձեռնարկի վեց բեկորներ պահպանվել են հետագա բժշկական գրողների մեջբերումներում։
Ինքնությունը և ամսաթիվը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կլեոպատրայի աշխատանքը հայտնի է նրա գրած Կոսմետիկայի բոլոր վեց հատվածներից։ Այս հատվածներից չորսը մեջբերում են մ.թ. 2-3-րդ դարերի բժիշկ Գալենը, իսկ մյուս երկուսը` բյուզանդացի բժիշկներ Աետիոս Ամիդացին և Պաուլոս Էգինացին[1][2]։ Նրա կյանքի մասին շատ բան հայտնի է, բայց նրա աշխատանքը կարելի է թվագրել 1-ին դարի վերջին, քանի որ նա վերաբերում է քաշի ստանդարտին, որը կիրառվում էր միայն մ. 1-ին դարի բժիշկ Կրիտոն, որից Գալենը վերցրել է Կլեոպատրայի գրած իր մեջբերումները[1][2]։ Հետևաբար, եգիպտական թագուհի Կլեոպատրա VII-ի (մահ. մ.թ.ա. 30-ին) նույնականացումը որպես այս աշխատության հեղինակ, որը արվել է որոշ հին գրողների (այդ թվում՝ Աետիոսի) կողմից, ճիշտ չէ[1]։ Այնուամենայնիվ, պնդում էին, որ Կլեոպատրան կարող էր ընտրել այս անունը որպես կեղծանուն՝ հղում անելով Կլեոպատրա թագուհուն։ Նա նաև պետք է տարբերվի Կլեոպատրա Ալքիմիկոսից[3][4]։
«Կոսմետիկա»
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Կոսմետիկա»ն ձեռնարկ է, որն առաջարկում է խորհուրդներ և ցուցումներ այնպիսի խնդիրների համար, ինչպիսիք են թեփն ու ճաղատությունը, որոնցից յուրաքանչյուրի համար առաջարկվում են մի քանի տարբեր բուժումներ։ Այս բուժումները օգտագործում էին բույսերի լայն տեսականի. հեղուկ արտադրանք, ինչպիսիք են յուղը, գինին և քացախը; հանքանյութեր, ինչպիսիք են կապարը և սոդան; և կենդանական ծագման ապրանքներ, ներառյալ բոված ձիու ատամները, եղջերուի ծուծը և մկան կղանքը։ Փրկված բեկորները ներառում են նաև օծանելիք օճառի բաղադրատոմս, մազերի գանգրացման և ներկման հրահանգներ, ինչպես նաև Միջերկրական ծովում կիրառվող տարբեր կշիռների և չափումների համակարգերի ցանկ։ Հետևաբար, ձեռնարկը, ըստ երևույթին, ուղղված է բժիշկների միջազգային լսարանին, ովքեր կարող են տրամադրել ինչպես դեղամիջոցներ, այնպես էլ կոսմետիկ արտադրանք, քանի որ երկուսն էլ հիմնականում հիմնված են եղել բուսական արտադրանքի վրա[1]։
Գինեկոլոգիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գինեկոլոգիայի վերաբերյալ երկու աշխատություններ նույնպես վերագրվում են Կլեոպատրա անունով հեղինակին. Գինեսիա՝ գինեկոլոգիական խնդիրների բուժման բաղադրատոմսերի հավաքածուն և Պեսարիա, քսան պեսարիների ցանկը։ Երկուսն էլ պահպանվել են լատիներեն տարբերակներով, թեև Գինեսիայի նախաբանը վերաբերում է հունարենից թարգմանված լինելուն։ Հնարավոր է, որ այս աշխատանքների բնօրինակ հունարեն տարբերակները նույնպես Կոսմետիկայի մաս են եղել, և, հետևաբար, այս աշխատանքն կիրառման ավելի լայն շրջանակ է ունեցել, քան ենթադրում է դրա վերնագիրը՝ ընդգրկելով գինեկոլոգիան ու կոսմետիկան[5]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Plant, Ian Michael (2004). «39. Cleopatra (fl. after AD 64)». Women Writers of Ancient Greece and Rome: An Anthology (անգլերեն). Equinox. էջեր 135–144. ISBN 978-1-904768-02-9.
- ↑ 2,0 2,1 Flemming, Rebecca (2007). «Women, Writing and Medecine in the Classical World». The Classical Quarterly. 57 (1): 268–9. doi:10.1017/S0009838807000225. ISSN 0009-8388. JSTOR 4493489. S2CID 171045159.
- ↑ Marianne Offereins; Renate Strohmeier (2011 թ․ մարտի 7). Apotheker, Jan; Sarkadi, Livia Simon (eds.). European Women in Chemistry. Wiley-VCH GmbH & Co. KGaA. էջեր 5, 6. ISBN 978-3-527-32956-4.
- ↑ Ogilvie, Marilyn Bailey (1986). Women in Science: Antiquity Through the Nineteenth Century : a Biographical Dictionary with Annotated Bibliography (անգլերեն). MIT Press. ISBN 978-0-262-65038-0.
- ↑ Totelin, Laurence (2017 թ․ սեպտեմբերի 25). «The Third Way. Galen, Pseudo-Galen, Metrodora, Cleopatra and the Gynaecological Pharmacology of Byzantium». In Lehmhaus, Lennart; Martelli, Matteo (eds.). Collecting Recipes. Byzantine and Jewish Pharmacology in Dialogue (անգլերեն). De Gruyter. էջեր 114–119. doi:10.1515/9781501502538-006. ISBN 978-1-5015-0253-8.