Դիտել ԱՄՆ-ի տիեզերական ուժերի հրամանատարություն էջի աղբյուրը

{{Infobox Military Unit
|unit_name                          = <big>ԱՄՆ–ի Տիեզերական ուժերի հրամանատարություն</big><br/>United States Space Command
|image                              = [[Պատկեր:United States Space Command emblem.gif|180px]]
|caption                            = ԱՄՆ–ի Տիեզերական ուժերի հրամանատարության խորհրդանշանը
|dates                              = [[23 սեպտեմբեր]] [[1985]]&nbsp;— [[1 հոկտեմբեր]] [[2002]]<br/>[[29 օգոստոս]] [[2019]]&nbsp;— մինչև այժմ
|country                            = {{USA}}
|type                               = [[ԱՄՆ–ի Զինված Ուժերի Միացյալ հրամանատարություն]]
|role                               = [[Հրամանատարություն]] (կառավարման մարմին)
|size                               =
|command_structure                  =
|garrison                           = ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]]ի բազա  [[Պետերսոն]], [[Կոլորադո]]
|garrison_label                     =
|abbreviation                       = ''USSPACECOM''
|patron                             =
|motto                              =
|colors                             =
|colors_label                       =
|march                              =
|mascot                             =
|battles                            =
|anniversaries                      =
|decorations                        =
|battle_honours                     =
<!-- Commanders -->
|commander1                         =
|commander1_label                   =
|notable_commanders                 = [[Պատկեր:US-O10 insignia.svg|30px]] ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]] [[Ռոբերտ Հերրես]]<br/>[[Պատկեր:US-O10 insignia.svg|30px]] ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]] [[Ռիչարդ Մայերս]]
<!-- Insignia -->
|identification_symbol              =
|identification_symbol_label        =
}}
'''ԱՄՆ–ի Տիեզերական ուժերի հրամանատարություն''' ({{lang-en|United States Space Command}}, '''USSPACECOM''')&nbsp; կարճ՝ ԱՄՆ–ի ՏՈՒՀ։ ԱՄՆ–ի Զինված Ուժերի Միացյալ Հրամանատարություն է, որը մտնում է [[Պաշտպանության նախարարություն|ԱՄՆ–ի պաշտպանության նախարարության]] կազմի մեջ։

[[Պատկեր:United States Space Command emblem.gif|300px|մինի|ԱՄՆ–ի Տիեզերական ուժերի հրամանատարության՝ ''USSPACECOM''–ի խորհրդանշանը։]]

== Պատմություն ==

Այս հրամանատարությունը ստեղծվել է [[1985]] թվականին։ Այս հրամանատարությունը պատասխանատու է այսպես կոչված արտաքին տիեզերքում ռազմական գործողությունների համար, մասնավորապես՝ բոլոր այն գործողությունների, որոնք տեղի են ունենում ծովի մակարդակից 100 (հարյուր) կիլոմետր վեր։

ԱՄՆ–ի ռազմական տիեզեարական գործողությունները սկսվել են դեռևս 1945 թվականին, սակայն Տիեզեարական հրամանատարություն չէր ստեղծվել մինչև 1985 թվականի սեպտեմբերը։ Միայն այդ թվականին ստեղծվեց Տիեզերական հրամանատարությունը, որը խնդիր ուներ միացյալ հրամանատարաշտաբային գործողություններ ղեկավարել արտաքին տիեզերքում ընթացող բոլոր ռազմական գործողոունների համար՝ համադրելով դրանք այլ մարտական հրամանատարությունների հետ։
2002 թվականին Տիեզերական հրամանատարությունը՝ ՍՓԵՅՍՔՈՄ–ը (SPACECOM) ժամանակավորապես ապաակտիվացվեց։ Հենց այդ ժամանակ էլ նրա պատասխանատվությունն ու գործառույթները, ինչպես նաև ենթակա ուժերը միացվեցին ԱՄՆ–ի Ռազմավարական Հրամանատրությանը՝ United States Strategic Command<ref>Handberg, Roger (2000). Seeking New World Vistas: The Militarization of Space. Greenwood Publishing Group. p. 109. ISBN 0-275-96295-4.</ref>։

Գրեթե 17 տարի անց, 29 Օգոստոս 2019թ․ ԱՄՆ–ի Տիեզերական հրամանատարությունը վերստին ստեղծվեց, ընդ որում այս անգամ ընդգծելով նրա ուշադրությունը Տիեզերքի՝ որպես պատերազմի ասպարեզի վրա։

ԱՄՆ–ի ՏՈՒՀ առավել ականավոր հրամանատարներն են եղել Բանակի գեներալ Ռոբերտ Հերրեսը և բանակի գեներալ Ռիչարդ Մայերսը։

== Տիեզերական հրամանատարության Շտաբի տեղակայման վայր ==

ԱՄՆ–ի Տիեզերական ուժերի հրամանատարության՝ ''USSPACECOM''–ի շտաբը տեղակայված է ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]]ի [[Պետերսոն]] բազայում՝ [[Կոլորադո]] նահանգում։

== Հրամանատարներ ==
{|class="wikitable"
! !! Ռազմական կոչում !! Լուսանկար !! Սկզիբ !! Ավարտ !! ԱՄՆ ԶՈՒ այլ պաշտոն
|-
| 1 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]] [[Ռոբերտ Հերրես]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:General Robert Herres, military portrait, 1984.JPEG|50px]] || 1985 || 1987 || ԱՄՆ–ի Միացյալ շտաբի պետերի կոմիտեի պետի 1-ին տեղակալ (1987—1990)
|-
| 2 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Ջոն Պիոտրովսկի]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:John L Piotrowski.jpg|50px]] || 1987 || 1990 || й ԱՄՆ ՌՕՈՒ–ի Գլխավոր շտաբի 22-րդ պետ (1985—1987)
|-
| 3 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Դոնալդ Կուտինա]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:Donald Kutyna.jpg|50px]] || 1990 || 1992 ||
|-
| 4 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Չաք Հորներ]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:Charles Horner.jpg|50px]] || 1992 || 1994 || ԱՄՆ–ի 9-րդ օդային բանակի հրամանատար, ԱՄՆ Կենտրոնական հրամանատարություն (1987—1992)
|-
| 5 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Ջոզեֆ Էշի]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:Joseph ashy.jpg|50px]] || 1994 || 1996 ||
|-
| 6 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Հովել Էստես]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:Howell M Estes III.jpg|50px]] || 1996 || 1998 ||
|-
| 7 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Ռիչարդ Մայերս]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:Richard Myers official portrait 2.jpg|50px]] || 1998 || 2000 || ԱՄՆ Միացյալ շտաբերի պետերի կոմիտեի նախագահի 5-րդ տեղակալ (2000—2001)<br/>ԱՄՆ–ի Միացյալ Շտաբի պետերի կոմիտեի 15-րդ նախագահ(2001—2005)
|-
| 8 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Ռալֆ Էբերհարթ]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:Eberhart re.jpg|50px]] || 2000 || 2002 || ԱՄՆ–ի ՌՕՈՒ–ի 27-րդ շտաբի պետի տեղակալ (1997—1999)<br/>ԱՄՆ–ի Հյուսիսային Հրամանատարության հրամանատար (2002—2005)
|-
| 9 || ԱՄՆ–ի [[Բանակի գեներալ]]  [[Ջոն Րէյմոնդ]], ԱՄՆ–ի [[Ռազմաօդային ուժեր]] || [[Պատկեր:Gen John W. Raymond (3).jpg|50px]] || [[2019]] || մինչև այսօր || ԱՄՆ–ի Տիեզերական հրամանատարության հրամանատար  (2016–2019)
|}

===ԱՄՆ–ի Տիեզերական ուժերի գլխավոր հրամանատարներ===
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
! rowspan=2| {{abbr|No.|Number}}
! rowspan=2| Portrait
! rowspan=2| Name
! colspan=3| Term
! rowspan=2| Service branch
|-
! Took office
! Left office
! Duration
|-
{{Officeholder table
| order             = 1
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = General Robert Herres, military portrait, 1984.JPEG |bSize=120px
| officeholder      = [[Robert T. Herres]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 23 September 1985<ref>http://www.space-library.com/0908AFM_SpaceAlmanac.pdf</ref>
| term_end          = 6 February 1987
| timeinoffice      = {{ayd|1985|9|23|1987|2|6}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 2
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = John L Piotrowski.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[John L. Piotrowski]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 6 February 1987
| term_end          = 1 April 1990
| timeinoffice      = {{ayd|1987|2|6|1990|5|1}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 3
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = Donald Kutyna 3.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Donald J. Kutyna]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 1 April 1990
| term_end          = 30 June 1992
| timeinoffice      = {{ayd|1990|5|1|1992|6|30}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 4
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = Charles Horner.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Chuck Horner]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 30 June 1992
| term_end          = 13 September 1994
| timeinoffice      = {{ayd|1992|6|30|1994|9|13}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 5
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = Joseph ashy.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Joseph W. Ashy]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 13 September 1994
| term_end          = 26 August 1996
| timeinoffice      = {{ayd|1994|9|13|1996|8|26}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 6
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = Howell M Estes III.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Howell M. Estes III]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 26 August 1996
| term_end          = 14 August 1998
| timeinoffice      = {{ayd|1996|8|26|1998|8|14}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 7
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = Richard Myers official portrait 2.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Richard B. Myers]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 14 August 1998
| term_end          = 22 February 2000
| timeinoffice      = {{ayd|1998|8|14|2000|2|22}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 8
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = Eberhart re.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Ralph Eberhart]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 22 February 2000
| term_end          = 1 October 2002
| timeinoffice      = {{ayd|2000|2|22|2002|10|1}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
|}

===ԱՄՆ–ի Տիեզերական Միացյալ Ռազմավարական հրամանատարության հրամանատարներ===

{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
! rowspan=2| {{abbr|No.|Number}}
! rowspan=2| Portrait
! rowspan=2| Name
! colspan=3| Term
! rowspan=2| Service branch
|-
! Took office
! Left office
! Duration
|-
{{Officeholder table
| order             = 1
| military_rank     = [[Major general (United States)|Major General]]
| image             = William L. Shelton.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[William L. Shelton]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 18 May 2005
| term_end          = 19 July 2006
| timeinoffice      = {{ayd|2005|5|18|2006|7|19}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
|}

===ԱՄՆ–ի Զինված Ուժերի Տիեզերքի գծով Միացյալ գործառնական բաղադրիչի հրամանատարության հրամանատարներ (Ռազմավարական հրամանատարություն)===
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
! rowspan=2| {{abbr|No.|Number}}
! rowspan=2| Portrait
! rowspan=2| Name
! colspan=3| Term
! rowspan=2| Service branch
|-
! Took office
! Left office
! Duration
|-
{{Officeholder table
| order             = 1
| military_rank     = [[Lieutenant general (United States)|Lieutenant General]]
| image             = William shelton.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[William L. Shelton]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 19 July 2006
| term_end          = 9 December 2008
| timeinoffice      = {{ayd|2006|7|19|2008|12|9}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 2
| military_rank     = [[Lieutenant general (United States)|Lieutenant General]]
| image             = Larry_D._James,_Lt_Gen.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Larry D. James]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 9 December 2008
| term_end          = 21 January 2011
| timeinoffice      = {{ayd|2008|12|9|2011|1|21}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 3
| military_rank     = [[Lieutenant general (United States)|Lieutenant General]]
| image             = Helms sj4.jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[Susan Helms]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 21 January 2011
| term_end          = 31 January 2014
| timeinoffice      = {{ayd|2011|1|21|2014|1|31}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 4
| military_rank     = [[Lieutenant general (United States)|Lieutenant General]]
| image             = Lt Gen John W. Raymond (2).jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[John W. Raymond]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 31 January 2014
| term_end          = 14 August 2015
| timeinoffice      = {{ayd|2014|1|31|2015|08|14}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
{{Officeholder table
| order             = 5
| military_rank     = [[Lieutenant general (United States)|Lieutenant General]]
| image             = LIEUTENANT GENERAL DAVID J. BUCK.JPG |bSize=120px
| officeholder      = [[David J. Buck]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 14 August 2015
| term_end          = 1 December 2017
| timeinoffice      = {{ayd|2015|08|14|2017|12|1}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
|}

===Հրամանատար Միացյալ Ուժերի ՏիեԶերական վբաղադրիչի հրամանատարություն (Ռազմավարական հրամանատարություն)===

{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
! rowspan=2| {{abbr|No.|Number}}
! rowspan=2| Portrait
! rowspan=2| Name
! colspan=3| Term
! rowspan=2| Service branch
|-
! Took office
! Left office
! Duration
|-
{{Officeholder table
| order             = 1
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = General John W. Raymond (AFSPC).jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[John W. Raymond]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 1 December 2017
| term_end          = 29 August 2019
| timeinoffice      = {{ayd|2017|12|1|2019|8|29}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Mark of the United States Air Force.svg|75px]]<br>[[United States Air Force|U.S. Air Force]]
}}
|}

===Միացյալ Նահանգների Տիեզերական հրամանատարության հրամանատար===
{| class="wikitable" style="text-align:center;"
|-
! rowspan=2| {{abbr|No.|Number}}
! rowspan=2| Portrait
! rowspan=2| Name
! colspan=3| Term
! rowspan=2| Service branch
! rowspan=2| Vice Commander
! rowspan=2| Senior Enlisted Leader
|-
! Took office
! Left office
! Duration
|-
{{Officeholder table
| order             = 1
| military_rank     = [[General (United States)|General]]
| image             = Gen John W. Raymond (2).jpg |bSize=120px
| officeholder      = [[John W. Raymond]] 
| born_year         = 
| died_year         = 
| term_start        = 29 August 2019
| timeinoffice      = {{ayd|2019|8|29}}
| defence_branch    = [[Պատկեր:Seal of the United States Space Force.svg|75px]]<br>[[United States Space Force|U.S. Space Force]]
| alt_officeholder  = [[Lieutenant general (United States)|Lieutenant General]]<br>'''[[James H. Dickinson]]'''
| coalition         = [[Chief master sergeant|Chief Master Sergeant]]<br>'''[[Roger A. Towberman]]'''
}}
|}

===Տիեզերական ուժերի հրամանատարներն՝ ըստ զորատեսակների<ref>Excluding predecessors serving in Strategic Command functional commands</ref>===
* Ռազմաօդային ուժեր․ 8<ref>General [[John W. Raymond]] was an Air Force officer when he was appointed as the commander. However since he was transferred to the Space Force, he is not included in this count.</ref>
* Տիեզերական ուժեր․ 1
* Բանակ․ ''չկա''
* Ծովային Հետևակ․ ''չկա''
* Նավատորմ․ ''չկա''
* Առափնյա պաշտպանություն․ ''չկա''

== Տես նաև ==
* [[ԱՄՆ]]
* [[ԱՄՆ–ի Զինված ուժեր]]
* [[ԱՄՆ–ի գեներալներ]]

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}

== Գրականություն ==
* ԱՄՆ–ի Զինված Ուժեր

== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.fas.org/spp/military/program/nssrm/initiatives/usspace.htm United States Space Command (USSPACECOM) (U)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160902142802/http://fas.org/spp/military/program/nssrm/initiatives/usspace.htm |date=2016-09-02 }} {{ref-en}}
* [http://www.globalsecurity.org/space/agency/usspacecom.htm United States Space Command]

[[Կատեգորիա:ԱՄՆ]]
[[Կատեգորիա:Զինված ուժեր]]
[[Կատեգորիա:Պատերազմ]]
[[Կատեգորիա:Տիեզերք]]
[[Կատեգորիա:Զորատեսակներ]]