Վանադիումի օքսիդ (III)

Վանադիումի օքսիդ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Քիմիական բանաձև	V2O3
Ռացիոնալ բանաձև	O3V2
Ֆիզիկական հատկություններ
Մոլային զանգված	149,88 գ/մոլ
Խտություն	4,87 գ/սմ³
Ջերմային հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	1967 °C
Կառուցվածք
Բյուրեղային կառուցվածք	հեքսագոնալ а=4,933 Å, c=13,940 Å տրիգոնալ, կարելիանիտ
Դասակարգում
CAS համար	1314-34-7
PubChem	518710
EINECS համար	215-230-9
SMILES	O=[V]O[V]=O
ЕС	215-230-9
RTECS	YW3050000
ChEBI	452511
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Վանադիումի (III) օքսիդը (վանադիումի եռօքսիդ) թթվածնի և վանադիումի երկուական միացություն է, առաջացնում է փայլուն մուգ բյուրեղներ։ Քիմիական բանաձև - V ₂ O ₃ :

Ֆիզիկական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վանադիումի (III) օքսիդը գոյություն ունի երկու բյուրեղային փոփոխություններով. 105 °C ջերմաստիճանում, α- ձևը վերափոխվում է β-ձևի (ΔH ° անցում 1,8 կJ / մոլ) ՝ անցնելով փուլային անցում։ Հակաֆերոմագնիսը α- ձևն է։ Ջրի մեջ չի լուծվում։

Քիմիական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուժեղ վերականգնիչ է։ Այն ջերմակայուն է, չի քայքայվում սպիտակ հալման ջերմաստիճանում։ Օդում տաքացնելիս այն օքսիդացվում է մինչև բարձր վանադիումի օքսիդներ.

${\mathsf {2V_{2}O_{3}+O_{2}\ {\xrightarrow {350^{o}C}}\ 4VO_{2}}}$
${\mathsf {V_{2}O_{3}+O_{2}\ {\xrightarrow {500^{o}C}}\ V_{2}O_{5}}}$

Կարող է վերականգնվել է մետաղական վանադիումի հետ ածխածնի կամ հալած կալցիումիով՝ բարձր ջերմաստիճանում։

${\mathsf {V_{2}O_{3}+3C\ {\xrightarrow {1300^{o}C}}\ 2V+3CO}}$
${\mathsf {V_{2}O_{3}+3Ca\ {\xrightarrow {900-1350^{o}C}}\ 2V+3CaO}}$

Վանադիումի (III) օքսիդը ցուցաբերում է թույլ ամֆոտերիկա՝ հիմնական հատկությունների գերակշռությամբ։ Այսպիսով, այն լուծվում է թթուների մեջ և առաջացնում եռավալենտ վանադիումի աղերի կանաչ լուծույթներ, բայց չի փոխազդում ալկալային լուծույթների հետ։ Վանադիումի (III) օքսիդը կարող է օքսիդացվել քլորիտների, յոդատների, պերիոդանտների ջրային լուծույթներով՝ թթու և չեզոք միջավայրերում։ Տաքացնելիս այն փոծազդում է տարբեր մետաղների օքսիդների հետ՝ կազմելով վանադատներ (III) և խառը օքսիդներ.

${\mathsf {V_{2}O_{3}+Li_{2}O\ {\xrightarrow {t}}\ 2LiVO_{2}}}$
${\mathsf {V_{2}O_{3}+MgO\ {\xrightarrow {t}}\ MgV_{2}O_{4}}}$

Ստացումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացվում է ածխաթթու գազի (II), ջրածնի, ծծմբի և այլնի հետ վանադիումի (V) օքսիդի վերականգնմամբ՝ տաքացվելիս․

${\mbox{V}}_{2}{\mbox{O}}_{5}+2{\mbox{H}}_{2}\ {\xrightarrow {<1000^{o}C}}{\mbox{V}}_{2}{\mbox{O}}_{3}+2{\mbox{H}}_{2}{\mbox{O}}$
${\mbox{V}}_{2}{\mbox{O}}_{5}+2{\mbox{SO}}_{2}\ {\xrightarrow {t}}{\mbox{V}}_{2}{\mbox{O}}_{3}+2{\mbox{SO}}_{3}$

Կիրառությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վանադիումի (III) օքսիդը օգտագործվում է վանադիումի բրոնզներ ստանալու համար, որոնք օգտագործվում են անոդների արտադրության համար `քիմիական էներգիայի աղբյուրների, էլեկտրոլիզի վաննաների կաթոդների, որպես կատալիզատորների` օրգանական սինթեզում, տպման ներկերի համար գունանյութերի, կիսահաղորդչային դիոդների նյութերի և ճնշման տվիչների համար^[1]։ Օգտագործվում է որպես նյութ տերմիստորների համար։ Այն հանդիպում է բնության մեջ Կարելիիտ հանքանյութի տեսքով։

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ А - Дарзана/Ред-кол.: Кнунянц И.Л. (гл. ред.) и др. Химическая энциклопедия: В 5 т.: т. 3 / Ред-кол.: Кнунянц И.Л. (гл. ред.) и др. — М.: Сов. энцикл., 1988. — 623 с.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Неорганическая химия / под ред. Ю.Д. Третьякова. — М.: Академия, 2007. — Т. 3. — 352 с.

[1] А - Дарзана/Ред-кол.: Кнунянц И.Л. (гл. ред.) и др. Химическая энциклопедия: В 5 т.: т. 3 / Ред-кол.: Кнунянц И.Л. (гл. ред.) и др. — М.: Сов. энцикл., 1988. — 623 с.

[1]