«Մասնակից:ATOMYAN/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Ջնջվում է էջի ամբողջ պարունակությունը |
|||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Խրոնիկական հեպատիտ'''- լյարդի խրոնիկական (սուր շրջանից 6 ամիս ավելի տևողությամբ) հարաճուն ախտահարում է, որը լյարդի բլթակներում կառուցվածքային կոպիտ փոփոխություններ չի առաջացնում: |
|||
== Դասակարգումը == |
|||
Ըստ Եվրոպայի լյարդաբանների միավորման 1968 թվականին առաջարկած դասակարգման տարբերում են խրոնիկական հեպատիտների 2 ձև` |
|||
# [[Խրոնիկական մնայուն հեպատիտ|Բարորակ]] (պերսիսվող) |
|||
# [[Խրոնիկական ագրեսիվ հեպատիտ|Ագրեսիվ]] |
|||
Որոշ հեղինակներ տարբերում են նաև հեպատիտների 3-րդ` խոլեստատիկ ձևը: |
|||
Ըստ Ս. Դ. Պոդիմովայի (1975 թվական) հեպատիտները դասակարգվում են ըստ պատճառի, կազմաբանական փոփոխությունների, կլինիկական ընթացքի, լյարդի ֆունցիոնալ վիճակի: Սրանք ևս ունեն ենթատիպեր: |
|||
# Ըստ պատճառի |
|||
* [[Վիրուսային հեպատիտ|վարակային]] |
|||
* թունային |
|||
* թունա-ալերգիական |
|||
* [[Ալկոհոլային հեպատիտ|ալկոհոլային]] |
|||
* [[Ոչ սպեցիֆիկ ռեակտիվ հեպատիտ|ոչ սպեցիֆիկ ռեակտիվ]] |
|||
* երկրորդային [[Բիլիար ցիրոզ|բիլիար]] (արտալյարդային լեղականգի ժամանակ) |
|||
Թունային և թունա-ալերգիական գործոններից են արդյունաբերական և քիմիական նյութերով թունավորումնորը, որոշ դեղորայքային պրեպարատներ, թմրադեղերը և այլն: |
|||
# Ըստ կազմաբանական փոփոխությունների |
|||
* ագրեսիվ (ակտիվ) |
|||
* պերսիստվող (բարորակ, կայուն) |
|||
* խրոնիկական ([[խրոնիկական լեղականգային հեպատիտ|լեղականգային]]) |
|||
# Ըստ կլինիկական ընթացքի |
|||
* խրոնիկական ակտիվ |
|||
* լյուպոիդ (աուտոիմուն) |
|||
* դանդաղ ընթացող (բարորակ) |
|||
* լեղականգային |
|||
# Ըստ լյարդի ֆունկցիոնալ վիճակի |
|||
* կոմպենսացված |
|||
* դեկոմպենսացված |
|||
Խրոնիկական հեպատիտը կարող է հանդես գալ որպես առանձին ինքնուրույն հիվանդություն կամ որպես համախտանիշ (ռեակտիվ հեպատիտ), ուղեկցել մի շարք հիվանդությունների (մալարիա, տուբերկուլյոզ և այլն): |
|||
== Պատճառագիտությունը == |
|||
Խրոնիկական հեպատիտի առաջացման հիմնական գործոններն են` |
|||
* սուր [[վիրուսային հիվանդություններ]] |
|||
* վարակային հիվանդություննր |
|||
* [[պարազիտային հիվանդություններ]] |
|||
* թունային պրոցեսներ |
|||
* թունա-[[Ալերգիա|ալերգիական]] պրոցեսներ |
|||
* անբավարար [[սպիտ|սպիտային]] սնունդ |
|||
* [[Ստամոքս-աղիքային տրակտ|ստամոքսազիքային]] ուղու հիվանդություններ |
|||
* [[Լեղապարկ|լեղապարկի]] հիվանդություններ |
|||
* մի շարք այլ օրգանների հիվանդություններ |
|||
== Պաթոլոգիան == |
|||
Ժառանգականորեն պամանավորված խրոնիկական հեպատիտների գոյության մասին են վյակում դրանց, ընտանեկան տարածվածության դեպքերը: Նման ընտանիքների անդամների արյան շիճուկում հաճախ նկատվում է գլոբուլինների ավելացում, իմունոգլոբուլինների տիտրի բարձրացում, հակակորիզային հակամարմինների, ռևմատոիդ գործոնի առկայություն: |
|||
Նման ընտանիքների որոշ անդամներ տանում են խրոնիկական հեպատիտ կամ ցիռոզ: Խրոնիկական խոլեստատիկ հեպատիտի պաթոլոգիան կապված է նաև խոլեստերինի և լեղաթթուների փոխանակության խանգարումներ առաջացնող հիվանդությունների հետ: |
|||
Խրոնիկական հեպատիտի զարգացման և հետագա ընթացքի ուղիները վերջնականապես պարզնած չեն: Գոյությոն ունի 2 տեսություն` |
|||
# Վիրուսային |
|||
# Իմունաախտաբանական |
|||
=== Վիրուսային տեսություն === |
|||
Վիրուսային ծագման դեպքում, լյարդում վիրուսային պրոցեսը վերագրվում է վիրուսակրությանը կամ իմունաախտաբանությանը: |
|||
Վիրուսային հեպատիտի սուր շրջանից հետո վիրուսը շարունակում է մնալ հիվանդի օրգանիզմում: Այն դանդաղորեն զարգանում է և քայքայում լյարդի բջիջները, որով և պայմանավորվում է լյարդի բորբոքային պրոցեսի անցումը խրոնիկական ընթացքի: Կլինկո-էպիդեմիոլոգիական դիտումները, վիրուսոլոգիական հետազոտությունները վկայում են վիրուսակրության հնարավորության մասին: |
|||
=== Իմունաախտաբանական տեսություն === |
|||
Ըստ այս տեսության, հեպատոցիտները վիրուսի ազդեցության տակ ձեռք են բերում անտիգենային հատկություններ, առաջացնում են իմունիտետի տարբեր օղակների ակտիվացում և հանգեցնում են լյարդի բջիջների աստիճանական ախտահարման և հիվանդագին պրոցեսի շարունակման: Իմունաախտաբանական տեսությունը հաստատում է նաև լյարդի խրոնիկական հիվանդություննր ունեցող մարդկանց արյան շիճուկում լեղուղիների բջիջների կորիզի, ցիտոպլազմայի միտոքոնդրիումների, հարթ մկանաթելերի, այլ տարրերի նկատմամբ հակամարմիների առկայությամբ: |
|||
Խրոնիկական հեպատիտների դեպքերի մի մասում արյան շիճուկում հայտնաբերվում է ավստրալական անտիգեն: |
|||
== Կազմաբանական փոփոխությունները == |
|||
Խրոնիկական հեպատիտի ժամանակ լյարդի չափերը մեծանու են, թաղանթապատիճը դիֆուզ կամ օջախային կպումների պատճառով ստանում է սպիտակ գույն, հետագայում հեպատոցիտների ռեգեներացված հանգույցների` թաղանթապատիճից երևալու հետևանքով դառնում է խայտաբղետ: Դրանից հետո աստիճանաբար լյարդը սկսում է փոքրանալ, մակերեսը հանգույցների պատճառով դառնում է անհարթ (լյարդի այս վիճակը համարվում է ցիռոզի սկսման նախաշրջանը): |
|||
Մանրադիտակային հետազոտությամբ` խրոնիկական հեպատիտի ժամանակ լյարդի բլթակային կառուցվածքը պահպանված է, երբ դիտվում է հեպատոցիտի թույլ արտահայտված վակուոլային, հիդրոպիկ, հատիկավոր, հազվադեպ նաև ճարպային դիստրոֆիա: |
|||
Ինֆիլտրատիվ խրոնիկական հեպատիտի ժամանակ դռներակային դաշտերը օջախային բնույթի չափավոր կարմրած են: |
|||
Խրոնիկական հեպատիտի ախտաբանական անատոմիական փոփոխությունները կապված են լյարդի վրա թունային գործոնի ազդեցության ինտենսիվության և տևողության հետ, կարող են երկար ժամանակ կայուն բնույթ ունենալ, հետաճել կամ զարգանալ: |
|||
=== Կազմափոխված խրոնիկական հեպատիտ === |
|||
Կազմափոխված խրոնիկական հեպատիտի ժամանակ ինֆիլտրացիան լինում է դռներակային և շուրջդռներակային դաշտերում, ներբլթայի հենքը ենթարկվում է կալոգենիզացիայի, խանգարվում է բջջի թաղանթի ամբողջականությունը: Կուպֆերային բջիջները ակտիվանում են, դիտվում է նաև մանր լեղուղիների պրոֆերացիա: |
|||
=== Խրոնիկական բարորակ հեպատիտ === |
|||
Խրոնիկական բարորակ հեպատիտը կազմաբանորեն բնորոշվում է դռներակային և շուրջդռներակային գոտիներում բջիջների դիստրոֆիկ և օջախային նեկրոզով, շուրջբլթային տիպի չափավոր ցիռոզի երևույթներով: |
|||
=== Ագրեսիվ խրոնիկական հեպատիտ === |
|||
Ագրեսիվ խրոնիկական հեպատիտը բնորոշվում է լյարդի բջիջների դիստրոֆիայով և շարակցական հյուսվածքի բորբոքային-պրոլիֆերատիկ պրոցեսներով: Բորբոքային ինֆիլտրատը լյարդի տարբեր հատվածներում տեղաբաշխված է ոչ հավասարաչափ, զուգորդվում է լյարդային երակների բորբոքումների հետ: Կախված շարակցական հյուսվածքի աճի տեմպերից խրոնիկական հեպատիտը կարող է ոնենեալ 2 արտահայտություն` մանր օջախային կարծրացնող և անհավասարաչափ կարծրացող: |
|||
=== Լյուպոիդ հեպատիտ === |
|||
Լյուպոիդ հեպատիտի համար բնորոշ է դռներակային և շուրջդռներակային դաշտերի և ներբլթային հենքի, երբեմն պարենխիմայի` հիստիոցիտներով, լիմֆոիդ տարրերով, պլազմատիկ բջիջներով և ֆիբրոբլաստներով խիստ արտահայտված ինֆիլտրացիան: Դռներակային դաշտերը լայնացած են, որոշ դեպքերում բլթային կառուցվածքը խանգարված է: Պարենխիմատոզ բջիջներում տեղի է ունենում սպիրտային դիոտրոֆիա, հեպատոցիտների դեգեներացիա` նեկրոզի օջախներով: Ի վերջո պատկերը նմանվում է հետնեկրոտիկ ցիռոզի: |
|||
=== Խրոնիկական լեղականգային հեպատիտ === |
|||
[[Խրոնիկական լեղականգային հեպատիտ|Խրոնիկական լեղականգային հեպատիտին]] բնորոշ է ինֆիլտրատիվ կամ կազմափոխված հեպատիտի ախտահյուսվածաբանական նշանների զուգորդումը, ներլյարդային լեղուղիների ախտահարման և լեղու կանգի հետ: Հիվանդության երկարատևության դեպքում լեղուղիների և լյարդի բլթակների շուրջ առաջանում է ֆիբրոզ, որը հարուցում է [[Լյարդի բիլիար ցիռոզ|բիլիար ցիռոզ]]: |
|||
== Կլինիկան == |
|||
Այս հիվանդությամբ կարող են տառապել բոլոր տարքային խմբերը: Հատկապես տարածված է երիտասարդների շրջանում: Խրոնիկական հեպատիտի համար հատուկ ախտանիշներ չկան, բայց հաճախ ընթանում են ''ասթենո-վեգետատիվ, դիսպեպտիկ և լեղականգային'' համախտանիշներով: |
|||
Կախված հիվանդության հիվանդության շրջանի և ախտաբանական ակտիվության հետ, այն կարող է ընթանալ մի շարք տարբերակներով և առաջացնել խառը կլինիկական պատկեր: Հիվանդությունն ընթանում է սրացումների և հանդարտումների շրջաններով: Սրացումներն առաջանում են զուգորդված ինֆեկցիոն հիվանդություններից, դիետայի խախտումներից, ֆիզիկական կամ նյարդային լարվածության, արևահարության կամ ցրտահարության հետևանքով, վիրահատումից հետո, դեղորայքի չարաշահոըմից և այլն: |
|||
Խրոնիկական հեպատիտի պասիվ փուլերում լյարդը կարող է մնալ մեծացած, բայց ֆունկցիաները լինեն նորմալ: |
|||
Խրոնիկական հեպատիտով տառապողների մեծ մասը լավանում է, 25-30%-ի մոտ հեպատիտը կարող է անցնել ցիռոզի` հաճախ նրա հետնեկրոտիկ և խառը, ավելի քիչ` դռներակային և հազվադեպ` բիլիար ձևերի: |
|||