«Իմաստաբանություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

05:42, 31 Մարտի 2016-ի տարբերակ

Իմաստաբանություն, սեմանտիկա (հուն.՝ σημανξίκός - նշանակվող), ուսմունք նշանների և նշանային արտահայտությունների նշանակության մասին։ Որպես մասնավոր գիտական տեսություն Իմաստաբանությունը հանդես է գալիս նշանային համակարգեր (լեզուներ) հետազոտող տարբեր առարկաների կազմում։ Լայն առումով՝ Իմաստաբանությունը սեմիոտիկայի հիմնական բաժիններից է։ Այստեղ վերացականորեն դիտարկվում են նշանների՝ որպես առարկայական նշանակությունը գրողների, գործելու ընդհանուր պայմաններն ու օրինաչաւիությունները։ Տրամաբանական Իմաստաբանությունը հետազոտում է արդի ձևական տրամաբանության այն պրոբլեմատիկան, որն առաջանում է կապված այդտեղ կիրառվող ձևական նշանային համակարգերի մեկնաբանման հետ։ Հիմնական խնդիրները վերաբերում են նշանի, նշանակվող առարկայի և նշանի միջոցով արտահայտվող հասկացության բովանդակության փոխհարաբերություններին։ Տարբերվում են նշանակություն և իմաստ։ Կարևոր է նշանակման և ճշմարտացիության ձևական կանոնների հաստատումը։ 30-50-ական թվականներին արտասահմանում, հատկապես ԱՄՆ-ում, տարածվեց այսպես կոչված՝ «ընդհանուր Իմաստաբանությունը» (Ա. Կոժիբսկի և ուրիշներ), փիլիսոփայական ըմբռնում, որը սուբյեկտիվ իդեալիստական դիրքերից մեկնաբանում էր անհատի ու սոցիալական խմբերի մտածողության ու վարքի վրա լեզվի ներգործության հարցը։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

12:03, 5 Հոկտեմբերի 2014-ի տարբերակ խմբագրել BekoBot (Քննարկում \| ներդրում) Բոտեր 325 574 edits չ մանր-մունր, oգտվելով ԱՎԲ ← Նախորդ տարբ		05:42, 31 Մարտի 2016-ի տարբերակ խմբագրել հետ շրջել Kareyac (Քննարկում \| ներդրում) 188 361 edits No edit summary Հաջորդ տարբ →
Տող 1.		Տող 1.
	'''Իմաստաբանություն''', սեմանտիկա ([[հունարեն\|հուն]].՝ σημανξίκός - նշանակվող), 1. ուսմունք [[նշան]]ների և նշանային [[արտահայտություն]]ների նշանակության մասին։ Որպես մասնավոր գիտական տեսություն Իմաստաբանությունը հանդես է գալիս նշանային [[համակարգ]]եր ([[լեզու]]ներ) հետազոտող տարբեր առարկաների կազմում։ Լայն առումով՝ Իմաստաբանությունը սեմիոտիկայի հիմնական բաժիններից է։ Այստեղ վերացականորեն դիտարկվում են նշանների՝ որպես առարկայական նշանակությունը գրողների, գործելու ընդհանուր պայմաններն ու օրինաչաւիությունները։ Տրամաբանական Իմաստաբանությունը հետազոտում է արդի ձևական տրամաբանության այն պրոբլեմատիկան, որն առաջանում է կապված այդտեղ կիրառվող ձևական նշանային համակարգերի մեկնաբանման հետ։ Հիմնական խնդիրները վերաբերում են նշանի, նշանակվող առարկայի և նշանի միջոցով արտահայտվող հասկացության բովանդակության փոխհարաբերություններին։ Տարբերվում են նշանակություն և իմաստ։ Կարևոր է նշանակման և ճշմարտացիության ձևական կանոնների հաստատումը։ [[30]]-[[50]]-ական թվականներին արտասահմանում, հատկապես [[ԱՄՆ]]-ում, տարածվեց այսպես կոչված՝ «ընդհանուր Իմաստաբանությունը» (Ա. Կոժիբսկի և ուրիշներ), փիլիսոփայական ըմբռնում, որը սուբյեկտիվ իդեալիստական դիրքերից մեկնաբանում էր անհատի ու սոցիալական խմբերի մտածողության ու վարքի վրա լեզվի ներգործության հարցը։ 2. Լեզվաբանության բաժին, զբաղվում է [[լեզու\|լեզվ]]ական տարբեր միավորների (ձևույթների, [[բառ]]երի, քերականական ձևերի և այլն) իմաստների ուսումնասիրությամբ։ Այս իմաստով օգտագործվում է նաև «սեմասիոլոգիա» (հունարեն, օղյաօա-նշանակություն) տերմինը։ Իմաստաբանությունը իբրև լեզվաբանության առանձին բնագավառ հանդես է եկել 19դարում և երկար ժամանակ սահմանափակվել է բառերի իմաստների ոլորտով։ Այժմ էլ Իմաստաբանությունը ամենից ավելի ուսումնասիրում է բառիմաստները, դրանց զարգացումն ու փոփոխությունները, կատարում են բառերի դասակարգում ըստ իմաստի, ինչպես և իմաստի ու ձևի փոխհարաբերության՝ տարբերելով [[հոմանիշ]] (այդ թվում նույնանիշ և համանիշ), հականիշ, բազմիմաստ, համանուն բառերը։ [[Ձևաբան]]ության և շարահյուսության մեջ նույնպես կատարվում է [[հոմանիշ]], համանուն, բազմիմաստ քերականական ձևերի և շարահյուսական միավորների տարբերակում։ Զանազանում են համաժամանակյա Իմաստաբանություն, որն ուսումնասիրում է մի [[լեզու\|լեզ]]վի [[զարգացում\|զարգացմ]]ան սահմանափակ ժամանակահատվածի (սովորաբար՝ ժամանակակից) միավորների իմաստները, և տարժամանակյա (պատմական) Իմաստաբանության, որն ուսումնասիրում է մի լեզվի միավորների իմաստային զարգացումը, փոփոխությունները պատմական ավելի մեծ [[ժամանակ]]աշրջանում։		'''Իմաստաբանություն''', սեմանտիկա ([[հունարեն\|հուն]].՝ σημανξίκός - նշանակվող), ուսմունք [[նշան]]ների և նշանային [[արտահայտություն]]ների նշանակության մասին։ Որպես մասնավոր գիտական տեսություն Իմաստաբանությունը հանդես է գալիս նշանային [[համակարգ]]եր ([[լեզու]]ներ) հետազոտող տարբեր առարկաների կազմում։ Լայն առումով՝ Իմաստաբանությունը սեմիոտիկայի հիմնական բաժիններից է։ Այստեղ վերացականորեն դիտարկվում են նշանների՝ որպես առարկայական նշանակությունը գրողների, գործելու ընդհանուր պայմաններն ու օրինաչաւիությունները։ Տրամաբանական Իմաստաբանությունը հետազոտում է արդի ձևական տրամաբանության այն պրոբլեմատիկան, որն առաջանում է կապված այդտեղ կիրառվող ձևական նշանային համակարգերի մեկնաբանման հետ։ Հիմնական խնդիրները վերաբերում են նշանի, նշանակվող առարկայի և նշանի միջոցով արտահայտվող հասկացության բովանդակության փոխհարաբերություններին։ Տարբերվում են նշանակություն և իմաստ։ Կարևոր է նշանակման և ճշմարտացիության ձևական կանոնների հաստատումը։ 30-50-ական թվականներին արտասահմանում, հատկապես [[ԱՄՆ]]-ում, տարածվեց այսպես կոչված՝ «ընդհանուր Իմաստաբանությունը» (Ա. Կոժիբսկի և ուրիշներ), փիլիսոփայական ըմբռնում, որը սուբյեկտիվ իդեալիստական դիրքերից մեկնաբանում էր անհատի ու սոցիալական խմբերի մտածողության ու վարքի վրա լեզվի ներգործության հարցը։

	{{ՀՍՀ}}		{{ՀՍՀ}}