«Արամեական գիր»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
| Տող 9. | Տող 9. | ||
== Այբուբեն == |
== Այբուբեն == |
||
[[Պատկեր:AsokaKandahar.jpg|thumb|350x350px|[[Աշոկա Մեծ|Աշոկա]] արքայի (մ.թ.ա. 3-րդ դար, Կանդաղար) հունա-արամեերեն երկլեզու սեպագիր արձանագրություն (արամեերեն տեքստը ներքևում)]] |
[[Պատկեր:AsokaKandahar.jpg|thumb|350x350px|[[Աշոկա Մեծ|Աշոկա]] արքայի (մ.թ.ա. 3-րդ դար, Կանդաղար) հունա-արամեերեն երկլեզու սեպագիր արձանագրություն (արամեերեն տեքստը ներքևում)]] |
||
Կայսերական Արամյան լեզվի այբուբենը․ |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|- |
|||
!Տառի անունը |
|||
!Տառի ձևը |
|||
|Տառ |
|||
!Համարժեք<br />եբրայերեն |
|||
!Համարժեք<br />արաբերեն |
|||
!Համարժեք<br />ասորերեն |
|||
!Հնչյուն |
|||
|- |
|||
|[[Алаф (буква арамейского алфавита)|Алаф]] |
|||
|[[file:Aleph.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡀 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|א |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|أ |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܐ |
|||
|{{IPA|/ʔ/}}; {{IPA|/aː/}}, {{IPA|/eː/}} |
|||
|- |
|||
|[[Бет (буква арамейского алфавита)|Бет]] |
|||
|[[file:Beth.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡁 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ב |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ب |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܒ |
|||
|{{IPA|/b/}}, {{IPA|/v/}} |
|||
|- |
|||
|[[Гамаль (буква арамейского алфавита)|Гамаль]] |
|||
|[[file:Gimel.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡂 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ג |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ج |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܓ |
|||
|{{IPA|/ɡ/}}, {{IPA|/ɣ/}} |
|||
|- |
|||
|[[Далат (буква арамейского алфавита)|Далат]] |
|||
|[[file:Daleth.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡃 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ד |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|د |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܕ |
|||
|{{IPA|/d/}}, {{IPA|/ð/}} |
|||
|- |
|||
|[[Хе (буква арамейского алфавита)|Хе]] |
|||
|[[file:He0.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡄 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ה |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ﻫ |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܗ |
|||
|{{IPA|/h/}} |
|||
|- |
|||
|[[Вав (буква арамейского алфавита)|Вав]] |
|||
|[[file:Waw.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡅 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ו |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|و |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܘ |
|||
|{{IPA|/w/}}; {{IPA|/oː/}}, {{IPA|/uː/}} |
|||
|- |
|||
|[[Зайн (буква арамейского алфавита)|Зайн]] |
|||
|[[file:Zayin.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡆 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ז |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ز |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܙ |
|||
|{{IPA|/z/}} |
|||
|- |
|||
|[[Хет (буква арамейского алфавита)|Хет]] |
|||
|[[file:Heth.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡇 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ח |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|خ,ح |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܚ |
|||
|{{IPA|/ħ/}} |
|||
|- |
|||
|[[Тет (буква арамейского алфавита)|Тет]] |
|||
|[[file:Teth.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡈 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ט |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ط |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܛ |
|||
|[[Էմֆատիկ բաղաձայն|էմֆատիկ]] {{IPA|/tˤ/}} |
|||
|- |
|||
|[[Йуд (буква арамейского алфавита)|Йуд]] |
|||
|[[file:Yod.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡉 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|י |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ي |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܝ |
|||
|{{IPA|/j/}}; {{IPA|/iː/}}, {{IPA|/eː/}} |
|||
|- |
|||
|[[Каф (буква арамейского алфавита)|Каф]] |
|||
|[[file:Kaph.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡊 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"| כ ך |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"| ك |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܟܟ |
|||
|{{IPA|/k/}}, {{IPA|/x/}} |
|||
|- |
|||
|[[Ламад (буква арамейского алфавита)|Ламад]] |
|||
|[[file:Lamed.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡋 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif; line-height:1em;"|ל |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"| ل |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܠ |
|||
|{{IPA|/l/}} |
|||
|- |
|||
|[[Мим (буква арамейского алфавита)|Мим]] |
|||
|[[file:Mem.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡌 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"| מ ם |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"| م |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܡܡ |
|||
|{{IPA|/m/}} |
|||
|- |
|||
|[[Нун (буква арамейского алфавита)|Нун]] |
|||
|[[file:Nun.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡍 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"| נ ן |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"| ن |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܢܢ ܢ |
|||
|{{IPA|/n/}} |
|||
|- |
|||
|[[Семкат (буква арамейского алфавита)|Семкат]] |
|||
|[[file:Samekh.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡎 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ס |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|س |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܣ |
|||
|{{IPA|/s/}} |
|||
|- |
|||
|[[Аин (буква арамейского алфавита)|‘Ē]] |
|||
|[[file:Ayin.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡏 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ע |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|غ,ع |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܥ |
|||
|{{IPA|/ʕ/}} |
|||
|- |
|||
|[[Пе (буква арамейского алфавита)|Пе]] |
|||
|[[file:Pe0.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡐 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"| פ ף |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"| ف |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܦ |
|||
|{{IPA|/p/}}, {{IPA|/f/}} |
|||
|- |
|||
|[[Саде (буква арамейского алфавита)|Саде]] |
|||
|[[file:Sade 1.svg]], [[file:Sade 2.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡑 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"| צ ץ |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"| ص |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܨ |
|||
|էմֆատիկ {{IPA|/sˤ/}} |
|||
|- |
|||
|[[Коф (буква арамейского алфавита)|Коф]] |
|||
|[[file:Qoph.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡒 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ק |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ق |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܩ |
|||
|{{IPA|/q/}} |
|||
|- |
|||
|[[Реш (буква арамейского алфавита)|Реш]] |
|||
|[[file:Resh.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡓 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ר |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ر |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܪ |
|||
|{{IPA|/r/}} |
|||
|- |
|||
|[[Шин (буква арамейского алфавита)|Шин]] |
|||
|[[file:Shin.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡔 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ש |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ش,س |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܫ |
|||
|{{IPA|/ʃ/}} |
|||
|- |
|||
|[[Тау (буква арамейского алфавита)|Тау]] |
|||
|[[file:Taw.svg]] |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|𐡕 |
|||
|style="font-size: 40px; font-family: serif;"|ת |
|||
|style="font-size: 35px; font-family: serif;"|ت,ث |
|||
|style="font-size: 35px;"|ܬ |
|||
|{{IPA|/t/}}, {{IPA|/θ/}} |
|||
|} |
|||
== Տես նաև == |
|||
17:32, 22 Օգոստոսի 2015-ի տարբերակ
Խնդրում ենք նշել կաղապարի տեղադրման ամսաթիվը 2024-04-26 18:19:14 ֆորմատով
Արամյան գրեր բաղաձայն հնչյունակազմական գրերի համակարգ, զարգացած փյունիկյան գրերից։
Պատմություն
Արամյան մատենագրությունը նման է հունականին, նույնպես զարգանալով փյունիկյան գրերից` այն ընկել է Արևելքի այբուբենների Արամյան ճյուղի հիմքում, այնպես, ինչպես հունարենը ծառայել է որպես Արևելքի այբուբենների հիմք։ Արամյան գիրը իր ձայնավորներով և ռուս.՝ Матрес лекционис-ով, ծնել է մի շարք կարևոր այբուբեններ Մերձակա Արևելքի, Հյուսիսային Աֆրիկայի և Ասիայի, ներառյալ Արաբական և ժամանակակից Եբրայական այբուբենը, ինչպես նաև Հնդկաստանի տարբեր գրեր (Բրահմա և այնուհետև Դևանագարի) և նրանց հետնորդ-այբուբեններ Հարավ-Արևելյան և Կենտրոնական Ասիայի (այդ թվում Թայերեն և Մոնղոլերեն գրեր):
Արամյան մատենագրության տարածումը պայմանավորված է այն փաստով, որ Արամյան լեզուն և մատենագրությունը լինելով Մ.թ.ա. 8-րդ դարի վերջերից հաղորդակցման և նամակագրության միջոց Մերձավոր Արևելքում, Աքեմենյանների զավթման ընթացքում ստացավ Պարսկական կայսրության դիվանագիտական լեզվի և մատենագրության կարգավիճակ։
Այբուբեն
Կայսերական Արամյան լեզվի այբուբենը․
| Տառի անունը | Տառի ձևը | Տառ | Համարժեք եբրայերեն |
Համարժեք արաբերեն |
Համարժեք ասորերեն |
Հնչյուն |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Алаф | 
|
𐡀 | א | أ | ܐ | /ʔ/; /aː/, /eː/ |
| Бет | 
|
𐡁 | ב | ب | ܒ | /b/, /v/ |
| Гамаль | 
|
𐡂 | ג | ج | ܓ | /ɡ/, /ɣ/ |
| Далат | 
|
𐡃 | ד | د | ܕ | /d/, /ð/ |
| Хе | 
|
𐡄 | ה | ﻫ | ܗ | /h/ |
| Вав | 
|
𐡅 | ו | و | ܘ | /w/; /oː/, /uː/ |
| Зайн | 
|
𐡆 | ז | ز | ܙ | /z/ |
| Хет | 
|
𐡇 | ח | خ,ح | ܚ | /ħ/ |
| Тет | 
|
𐡈 | ט | ط | ܛ | էմֆատիկ /tˤ/ |
| Йуд | 
|
𐡉 | י | ي | ܝ | /j/; /iː/, /eː/ |
| Каф | 
|
𐡊 | כ ך | ك | ܟܟ | /k/, /x/ |
| Ламад | 
|
𐡋 | ל | ل | ܠ | /l/ |
| Мим | 
|
𐡌 | מ ם | م | ܡܡ | /m/ |
| Нун | 
|
𐡍 | נ ן | ن | ܢܢ ܢ | /n/ |
| Семкат | 
|
𐡎 | ס | س | ܣ | /s/ |
| ‘Ē | 
|
𐡏 | ע | غ,ع | ܥ | /ʕ/ |
| Пе | 
|
𐡐 | פ ף | ف | ܦ | /p/, /f/ |
| Саде |  , 
|
𐡑 | צ ץ | ص | ܨ | էմֆատիկ /sˤ/ |
| Коф | 
|
𐡒 | ק | ق | ܩ | /q/ |
| Реш | 
|
𐡓 | ר | ر | ܪ | /r/ |
| Шин | 
|
𐡔 | ש | ش,س | ܫ | /ʃ/ |
| Тау | 
|
𐡕 | ת | ت,ث | ܬ | /t/, /θ/ |