«Ադենոզինեռֆոսֆատ»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ clean up oգտվելով ԱՎԲ |
||
| Տող 103. | Տող 103. | ||
== Քիմիական և ֆիզիկական հատկություններ == |
== Քիմիական և ֆիզիկական հատկություններ == |
||
ԱԵՖ-ը իր մեջ պարունակում է ադենոզին՝ կազմված ադենին ազոտական հիմքից և ռիբոզ ածխաջրից, և երեք ֆոսֆորական թթվի մնացորդներ: Ֆոսֆորական խմբերը որոնք մոտիկ են ռիբոզին նաշվում են որպես ալֆա (α), բետա (β), և գամա (γ) ֆոսֆատներ: Հետևաբար դա սերտորեն կապված է ՌՆԹ-ի մոնոմեր ադենոզին նուկլեոտիդի հետ: ԱԵՖ-ը լավ լուծվում է ջրում և բավականին կայուն է pH 6.8 և 7.4 միջև, բայց արագ ենթարկվում է հիդրոլիզի չափազանց մեծ pH-ի ժամանակ: Քիմիապես ԱԵՖ-ը իրենից ներկայացնում է ադենոզինի եռֆոսֆատ եթեր, որը հանդես է գալիս որպես ադենինի և ռիբոզի ածանցյալ: Պուրինինային ազոտային հիմքը՝ ադենինը, կապվում է ռիբոզի մեկ ածխաթթվի հետ: ԱԵՖ-ը հիմնականում գտնվում է աղի վիճակով:<ref>{{cite book| editor=Stecher, P. G. | year=1968 | title=The Merck Index: an encyclopedia of chemicals and drugs 8th edition |publisher= Merck and Co. Ltd.}}</ref> |
ԱԵՖ-ը իր մեջ պարունակում է ադենոզին՝ կազմված ադենին ազոտական հիմքից և ռիբոզ ածխաջրից, և երեք ֆոսֆորական թթվի մնացորդներ: Ֆոսֆորական խմբերը որոնք մոտիկ են ռիբոզին նաշվում են որպես ալֆա (α), բետա (β), և գամա (γ) ֆոսֆատներ: Հետևաբար դա սերտորեն կապված է ՌՆԹ-ի մոնոմեր ադենոզին նուկլեոտիդի հետ: ԱԵՖ-ը լավ լուծվում է ջրում և բավականին կայուն է pH 6.8 և 7.4 միջև, բայց արագ ենթարկվում է հիդրոլիզի չափազանց մեծ pH-ի ժամանակ: Քիմիապես ԱԵՖ-ը իրենից ներկայացնում է ադենոզինի եռֆոսֆատ եթեր, որը հանդես է գալիս որպես ադենինի և ռիբոզի ածանցյալ: Պուրինինային ազոտային հիմքը՝ ադենինը, կապվում է ռիբոզի մեկ ածխաթթվի հետ: ԱԵՖ-ը հիմնականում գտնվում է աղի վիճակով:<ref>{{cite book| editor=Stecher, P. G. | year=1968 | title=The Merck Index: an encyclopedia of chemicals and drugs 8th edition |publisher= Merck and Co. Ltd.}}</ref> |
||
== Կենսասինթեզ == |
== Կենսասինթեզ == |
||
ԱԵՖ-ը բջջի մեջ կազմում է 1-10 մոլ: ԱԵՖ-ը առաջանում է օքսիդավերականգման ռեակցիաների արդյունքում, օգտագործելով միշաքարներ կամ բազմաշաքարներ որպես էներգիայի աղբյուր: Օրինակ կարբոհիդրատները հիդրոլիզի են ենթարկվում մինչև միաշաքարներ ինչպիսին են գլյուկոզը և սախարոզը: |
ԱԵՖ-ը բջջի մեջ կազմում է 1-10 մոլ: ԱԵՖ-ը առաջանում է օքսիդավերականգման ռեակցիաների արդյունքում, օգտագործելով միշաքարներ կամ բազմաշաքարներ որպես էներգիայի աղբյուր: Օրինակ կարբոհիդրատները հիդրոլիզի են ենթարկվում մինչև միաշաքարներ ինչպիսին են գլյուկոզը և սախարոզը: |
||
Գլյուկոզի օքսիդացումը ածխաթթու գազի հայտնի է ինչպես բջջային շնչառություն և կարող է առաջացնել մոտ 30 մոլեկուլ ԱԵՖ մեկ գլյուկոզի մոլեկուլից:<ref name=Rich>{{cite journal |author=Rich PR |title=The molecular machinery of Keilin's respiratory chain |journal=Biochem. Soc. Trans. |volume=31 |issue=Pt 6 |pages=1095–105 |year=2003 |pmid=14641005 |url=http://www.biochemsoctrans.org/bst/031/1095/bst0311095.htm |doi=10.1042/BST0311095}}</ref> ԱԵՖ կարող է արտադրվել մի շարք բջջային ռեակցիաների արդյունքում: Էուկարիոտ օրգանիզմների էներգիա ստանալու երեք հիմնական ձևերն են՝ գլիկոլիզը, եռկարբոնաթթվի ցիկլ, երկուսը իրար հետ կազմում են բջջային շնչառությունը և բետաօքսիդացումը: Մեծ մասամբ ԱԵՖ-ը սինթեզվում է միտոքոնդրրումներում, որը կազմում է մասնագիտացված բջջի ամբողջ ծավալի մոտավորապես 25%-ը:<ref name="Lodish">{{cite book | author=Lodish H Berk A, Matsudaira P, Kaiser CA, Krieger M, Scott MP, Zipursky SL, Darnell J. | title=Molecular Cell Biology |edition=5th |publisher=WH Freeman |location=New York |isbn = 978-0-7167-4366-8 | year=2004 }}</ref> |
Գլյուկոզի օքսիդացումը ածխաթթու գազի հայտնի է ինչպես բջջային շնչառություն և կարող է առաջացնել մոտ 30 մոլեկուլ ԱԵՖ մեկ գլյուկոզի մոլեկուլից:<ref name=Rich>{{cite journal |author=Rich PR |title=The molecular machinery of Keilin's respiratory chain |journal=Biochem. Soc. Trans. |volume=31 |issue=Pt 6 |pages=1095–105 |year=2003 |pmid=14641005 |url=http://www.biochemsoctrans.org/bst/031/1095/bst0311095.htm |doi=10.1042/BST0311095}}</ref> ԱԵՖ կարող է արտադրվել մի շարք բջջային ռեակցիաների արդյունքում: Էուկարիոտ օրգանիզմների էներգիա ստանալու երեք հիմնական ձևերն են՝ գլիկոլիզը, եռկարբոնաթթվի ցիկլ, երկուսը իրար հետ կազմում են բջջային շնչառությունը և բետաօքսիդացումը: Մեծ մասամբ ԱԵՖ-ը սինթեզվում է միտոքոնդրրումներում, որը կազմում է մասնագիտացված բջջի ամբողջ ծավալի մոտավորապես 25%-ը:<ref name="Lodish">{{cite book | author=Lodish H Berk A, Matsudaira P, Kaiser CA, Krieger M, Scott MP, Zipursky SL, Darnell J. | title=Molecular Cell Biology |edition=5th |publisher=WH Freeman |location=New York |isbn = 978-0-7167-4366-8 | year=2004 }}</ref> |
||
| Տող 113. | Տող 113. | ||
=== Նյութափոխանակություն և սինթեզ === |
=== Նյութափոխանակություն և սինթեզ === |
||
ԱԵՖ-ը ծախսվում է բջջում որպես էներգիա էներգետիկ և պլաստիկ փոխանակությունների համար: Այսպես ԱԵՖ-ը էներգիա է ապահովում տարբեր տեղեր ընթացող նյթափոխանակության ռեակցիաների համար: ԱԵՖ-ը էներգիայի գլխավոր աղբյուրն է բջջային ռեակցիաների համար: Սա ընդգրկում է սինթեզի ռեակցիաները, ներառյալ ԴՆԹ-ի մոլեկուլի սինթեզը և ՌՆԹ-ի տրանսկրիպցիան: ԱԵՖ-ը նաև կարևոր դեր ունի ակտիվ տեղափոխության մեջ, բջջի պլազմային թաղանթով: Օրինակ էնդոցիտոզը և էկտոցիտոզը: |
ԱԵՖ-ը ծախսվում է բջջում որպես էներգիա էներգետիկ և պլաստիկ փոխանակությունների համար: Այսպես ԱԵՖ-ը էներգիա է ապահովում տարբեր տեղեր ընթացող նյթափոխանակության ռեակցիաների համար: ԱԵՖ-ը էներգիայի գլխավոր աղբյուրն է բջջային ռեակցիաների համար: Սա ընդգրկում է սինթեզի ռեակցիաները, ներառյալ ԴՆԹ-ի մոլեկուլի սինթեզը և ՌՆԹ-ի տրանսկրիպցիան: ԱԵՖ-ը նաև կարևոր դեր ունի ակտիվ տեղափոխության մեջ, բջջի պլազմային թաղանթով: Օրինակ էնդոցիտոզը և էկտոցիտոզը: |
||
=== Դերը բջջի կառուցվածքի և շարժման մեջ === |
=== Դերը բջջի կառուցվածքի և շարժման մեջ === |
||
08:03, 23 հունվարի 2015-ի տարբերակ
| Ադենոզինեռֆոսֆատ | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Ընդհանուր տեղեկություններ | |
| Այլ անվանումներ | ԱԵՖ, Ադենոզինեռֆոսֆորական թթու |
| Քիմիական բանաձև | C₁₀H₁₆N₅O₁₃P₃ |
| Ռացիոնալ բանաձև | C10H16N5O13P3 |
| Ֆիզիկական հատկություններ | |
| Մոլային զանգված | 507,18 գ/մոլ |
| Կազմալուծման ջերմաստիճան | 144 °C[1] |
| Դասակարգում | |
| CAS համար | 56-65-5 |
| PubChem | 5957 |
| EINECS համար | 200-283-2 |
| SMILES | Nc1ncnc2c1ncn2C3OC(OP(=O)(O)OP(=O)(O)OP(=O)(O)O)C(O)C3O |
| ЕС | 200-283-2 |
| ChEBI | 5742 |
| Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) | |
Ադենոզինեռֆոսֆատ (ԱԵՖ, անգլ.՝ АТР), միացություն է՝ հայտնի որպես էներգիայի աղբյուր բոլոր կենդանի օրգանիզմների և դրանցում ընթացող կենսաքիմիական ռեակցիաների համար: Բջջում օգտագործվում է նյութափոխանակության և էներգիական փոխանակության համար: ԱԵՖ-ը բացահայտվել է 1929 թվականին, Հարվարդի բժշկական դպրոցի մի խումբ գիտնականների՝ Կարլ Լոհմանի, Սիրուս Ֆիսկեի և Ե. Սաբարոուի կողմից[2]: Իսկ 1941 թվականին Ֆրից Լիպմանը ապացուցեց, որ ԱԵՖ-ը բջջում հանդիսանում է էներգիայի գլխավոր կրիչ[3]:
Քիմիական և ֆիզիկական հատկություններ
ԱԵՖ-ը իր մեջ պարունակում է ադենոզին՝ կազմված ադենին ազոտական հիմքից և ռիբոզ ածխաջրից, և երեք ֆոսֆորական թթվի մնացորդներ: Ֆոսֆորական խմբերը որոնք մոտիկ են ռիբոզին նաշվում են որպես ալֆա (α), բետա (β), և գամա (γ) ֆոսֆատներ: Հետևաբար դա սերտորեն կապված է ՌՆԹ-ի մոնոմեր ադենոզին նուկլեոտիդի հետ: ԱԵՖ-ը լավ լուծվում է ջրում և բավականին կայուն է pH 6.8 և 7.4 միջև, բայց արագ ենթարկվում է հիդրոլիզի չափազանց մեծ pH-ի ժամանակ: Քիմիապես ԱԵՖ-ը իրենից ներկայացնում է ադենոզինի եռֆոսֆատ եթեր, որը հանդես է գալիս որպես ադենինի և ռիբոզի ածանցյալ: Պուրինինային ազոտային հիմքը՝ ադենինը, կապվում է ռիբոզի մեկ ածխաթթվի հետ: ԱԵՖ-ը հիմնականում գտնվում է աղի վիճակով:[4]
Կենսասինթեզ
ԱԵՖ-ը բջջի մեջ կազմում է 1-10 մոլ: ԱԵՖ-ը առաջանում է օքսիդավերականգման ռեակցիաների արդյունքում, օգտագործելով միշաքարներ կամ բազմաշաքարներ որպես էներգիայի աղբյուր: Օրինակ կարբոհիդրատները հիդրոլիզի են ենթարկվում մինչև միաշաքարներ ինչպիսին են գլյուկոզը և սախարոզը:
Գլյուկոզի օքսիդացումը ածխաթթու գազի հայտնի է ինչպես բջջային շնչառություն և կարող է առաջացնել մոտ 30 մոլեկուլ ԱԵՖ մեկ գլյուկոզի մոլեկուլից:[5] ԱԵՖ կարող է արտադրվել մի շարք բջջային ռեակցիաների արդյունքում: Էուկարիոտ օրգանիզմների էներգիա ստանալու երեք հիմնական ձևերն են՝ գլիկոլիզը, եռկարբոնաթթվի ցիկլ, երկուսը իրար հետ կազմում են բջջային շնչառությունը և բետաօքսիդացումը: Մեծ մասամբ ԱԵՖ-ը սինթեզվում է միտոքոնդրրումներում, որը կազմում է մասնագիտացված բջջի ամբողջ ծավալի մոտավորապես 25%-ը:[6]
Ֆունկցիաները բջջում
Նյութափոխանակություն և սինթեզ
ԱԵՖ-ը ծախսվում է բջջում որպես էներգիա էներգետիկ և պլաստիկ փոխանակությունների համար: Այսպես ԱԵՖ-ը էներգիա է ապահովում տարբեր տեղեր ընթացող նյթափոխանակության ռեակցիաների համար: ԱԵՖ-ը էներգիայի գլխավոր աղբյուրն է բջջային ռեակցիաների համար: Սա ընդգրկում է սինթեզի ռեակցիաները, ներառյալ ԴՆԹ-ի մոլեկուլի սինթեզը և ՌՆԹ-ի տրանսկրիպցիան: ԱԵՖ-ը նաև կարևոր դեր ունի ակտիվ տեղափոխության մեջ, բջջի պլազմային թաղանթով: Օրինակ էնդոցիտոզը և էկտոցիտոզը:
Դերը բջջի կառուցվածքի և շարժման մեջ
ԱԵՖ-ը ընդգրկված է բջջի կառուցվածքի մեջ և հեշտացնում է ցիտոկմախքի տարրերի միավորումն ու տարրանջատումը: Մկանների կծկումների համար նույնպես անհրաժեշտ է ԱԵՖ: Այս գործընթացն էներգիայի հիմնական սպառիչն է և պարտադիր է կենդանիների շարժման համար:
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics / W. M. Haynes — 97 — Boca Raton: 2016. — P. 3—10. — ISBN 978-1-4987-5428-6
- ↑ Lohmann, K. (1929) Über die Pyrophosphatfraktion im Muskel. Naturwissenschaften 17, 624—625.
- ↑ Lipmann F. (1941) Adv. Enzymol. 1, 99-162.
- ↑ Stecher, P. G., ed. (1968). The Merck Index: an encyclopedia of chemicals and drugs 8th edition. Merck and Co. Ltd.
- ↑ Rich PR (2003). «The molecular machinery of Keilin's respiratory chain». Biochem. Soc. Trans. 31 (Pt 6): 1095–105. doi:10.1042/BST0311095. PMID 14641005.
- ↑ Lodish H Berk A, Matsudaira P, Kaiser CA, Krieger M, Scott MP, Zipursky SL, Darnell J. (2004). Molecular Cell Biology (5th ed.). New York: WH Freeman. ISBN 978-0-7167-4366-8.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)