Դիտել Սմբատ Ը Բագրատունի էջի աղբյուրը

{{Տես նաև|Սմբատ Բագրատունի (այլ կիրառումներ)}}
{{Տեղեկաքարտ Պետական գործիչ
 | հայերեն անուն = Սմբատ Բագրատունի
 | բնօրինակ անուն = Սմբատ Խոստովանող 
 | պատկեր  = Bagratuni flag.svg
 | նկարագրություն = 
 | պատկերի լայնություն = 
 | տիտղոս  = Հայոց սպարապետ
 | դրոշ  = Bagratuni flag.svg
 | կառավարման սկիզբ = 826
 | կառավարման ավարտ = 855
 | կառավարման ժամանակ = [[826]] - [[855]]
 | նախորդող = 
 | հաջորդող = [[Աշոտ Ա Մեծ]]
 | ժառանգորդ =

| տիտղոս_2 = Հայոց իշխան
 | կարգ_2 = 
 | կարգ-ին_2 = 
 | անվան տակ_2 = 
 | դրոշ_2 = 
 | կառավարման սկիզբ_2 = 852
 | կառավարման ավարտ_2 = 855
 <!--կամ՝ -->
 | կառավարման ժամանակ_2 = [[852]] - [[855]]
 | նախորդող_2 = [[Բագարատ Բ Բագրատունի]]
 | հաջորդող_2 = [[Աշոտ Ա Մեծ]]

 | ազգություն = հայ
 | դավանանք = {{դրոշ|Հայ Առաքելական եկեղեցի}} [[Հայ Առաքելական եկեղեցի]] 
 | ծննդյան օր = 
 | ծննդավայր = 
 | վախճանի օր = 859
 | վախճանի վայր  = 
 | թաղված = 
 | դինաստիա = {{դրոշ|Բագրատունիներ}} [[Բագրատունիներ]]
 | ի ծնե անուն = 
 | հայր = [[Աշոտ Մսակեր Բագրատունի]]
 | մայր = 
 | ամուսին = 
 | զավակներ = 
 | ծառայության տարիներ = [[862]]-[[892]]
 | հարազատներ = եղբայրներ` [[Աշոտ Ա Մեծ]], [[Սմբատ Բագրատունի]], [[Շապուհ պատմիչ]], [[Մուշեղ Բագրատունի]]
 | պատկանելություն = [[Արաբական խալիֆայություն]], [[Բագրատունիների թագավորություն]]
 | զորքի տեսակ = 
 | կոչում  = Հայոց Սպարապետ
 | հրամանատար էր = 
 | ճակատամարտեր = 
 | Վիքիպահեստ = 
  }}
'''Սմբատ Բագրատունի''', (Խոստովանող, Աբլաբաս ({{lang-ar|أبو العباس}}՝ Աբասի հայր, ծննդ. թվ. անհ. {{ԱԾ}}), [[Հայոց իշխան]] (852-855), [[սպարապետ|Հայոց սպարապետ]] (824-859)։ [[Աշոտ Մսակեր Բագրատունի|Աշոտ Մսակերի]] որդին, Հայոց սպարապետ [[Աբաս Բագրատունի (սպարապետ)|Աբասի]] (862-892), Հայոց արքա [[Աշոտ Ա]]-ի (885-890), [[Սմբատ Բագրատունի (9-րդ դար)|Սմբատի]] և [[Շապուհ պատմիչ]]ի հայրը, [[Բագրատունիներ]]ի իշխանական տոհմից։

Պատանի հասակում պատանդ է եղել [[Աբբասյաններ]]ի արքունիքում։ Հոր մահից ([[826]]) հետո դարձել է [[սպարապետ]] և ժառանգել Հայաստանի հյուսիսային գավառները, իսկ հարավային գավառներն անցել են ավագ եղբորը՝ Հայոց իշխան (ապա՝ Իշխանաց իշխան) [[Բագարատ Բ Բագրատունի|Բագարատ Բագրատունուն]]։

830-ական թվականներին իշխան [[Սահակ Սյունի|Սահակ Սյունու]] հետ միացել է Հայաստանի արաբ ոստիկան Հալիդի (հայկական աղբյուրներում՝ Հոլ) դեմ Սևադա ալ-Զահհաֆի (հայկական աղբյուրներում՝ Ավառանշան) ապստամբությանը։ Սակայն Կավակերտի (Հրազդանի ափին) ճակատամարտում ապստամբները պարտություն են կրել, մարտում զոհվել է Սահակ Սյունին։

Հայոց իշխան Բագարատ Բագրատունին չի մասնակցել ապստամբությանը, որն էլ, հավանաբար, պատճառ է դարձել նրա և Սմբատ Բագրատունու միջև ծագած գժտությունների։ Բագարատ Բագրատունին 833 թվականին գահընկեց է արել կաթողիկոս [[Հովհաննես Դ Օվայեցի|Հովհաննես Դ Ովայեցուն]], իսկ Սմբատ Բագրատունին եկեղեցական ժողովով նրան վերահաստատել է իր աթոռին։ Հակասություններն եղբայրների միջև շարունակվել են նաև [[850-855 թվականների ապստամբությունը Արմինիայում|850-855 թվականների ապստամբության]] ժամանակ, որը ջլատել է արաբների դեմ պայքարի միասնական ճակատը։

Սմբատ Բագրատունին գործակցել է 852 թվականին Հայաստան ներխուժած արաբական զորավար Բուղային և ստացել գերեվարված եղբոր թափուր պաշտոնը (արաբական աղբյուրներում Սմբատ Բագրատունին հիշատակվում է صاحب الأرمن՝ սահիբ ալ-Արման՝ Հայոց տեր)։ Սակայն Բուղայի դաժանությունները Հայաստանում շուտով Սմբատ Բագրատունուն հանել են նրա դեմ։

Վրացական աղբյուրները վկայում են, որ [[Հյուսիսային Կովկաս]] արշավող Բուղային ուղեկցող Սմբատ Բագրատունին լեռնականներին լուր է ուղարկել, որ պատրաստվեն դիմադրության։ Բուղան 855 թվականին ձերբակալել է Սմբատ Բագրատունուն և․ տարել Իրաքի հյուսիս՝ Սամառա։ Սմբատ Բագրատունին մերժել է հավատափոխ լինելու պահանջը և նահատակվել, որի համար ստացել է ''Խոստովանող'' մականունը։

Սմբատ Բագրատունու որդիներից [[Աշոտ Ա|Աշոտը]] 885 թվականին դարձել է հայոց թագավոր, իսկ Աբասը՝ սպարապետ (860-892)։

== Գրականություն ==
* Тер-Гевондян А․, Армения и Арабский халифат, Е․, 1977
{{ՀՍՀ}}
{{Wikidata/Ancestors}}
{{Wikidata/FamilyTree}}

[[Կատեգորիա:Բագրատունիներ]]
[[Կատեգորիա:Հայոց իշխաններ]]
[[Կատեգորիա:Սպերի իշխաններ]]
[[Կատեգորիա:Տայքի իշխաններ]]
[[Կատեգորիա:Շիրակի իշխաններ]]