«Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշան (Հայաստան)

«Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշան
Երկիր	Հայաստան
Տեսակ	շքանշանի աստիճան
Վիճակագրություն
Հիմնադրման ամսաթիվ	1993
Հերթականություն
Ավագ պարգև	«Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշան
Կրտսեր պարգև	Սուրբ Վարդան Մամիկոնյանի շքանշան

«Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշան, Հայաստանի Հանրապետության պետական պարգև։

ՀՀ II աստիճանի «Մարտական խաչ» շքանշանի վկայական

Շքանշանով պարգևատրվողները

1993-2006

1993 թ. ընդունված մայր օրենքով «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրվում են՝

ա) Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի և այլ զորատեսակների զինծառայողները և ավագ հրամանատարները՝ մարտական առաջադրանքների հմուտ կատարման համար, ինչպես նաև այլ անձինք՝ դրանց կատարմանը բերած նշանակալի նպաստի համար.

բ) Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ իրավիճակների, Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության, ազգային անվտանգության և մաքսային բնագավառների պետական լիազորված մարմինների աշխատակիցները, այլ անձինք՝ մարտական առաջադրանքների հմուտ կատարման, ինչպես նաև հասարակական կարգի պահպանության գործում ցուցաբերած անձնական արիության համար։

2006-2014

2006 թ. օրենքում կատարվեց լրացում, ըստ որի շքանշանով կարող են պարգևատրվել նաև Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի և այլ զորքերի զորամասերը՝ պաշտպանության գործին բերած նշանակալի նպաստի, ինչպես նաև մարտական գործողությունների ընթացքում ձեռք բերված նշանակալի հաջողությունների համար։

2014-ից

2014 թ. օգոստոսի 9-ին ուժի մեջ մտած «Հայաստանի Հանրապետության պետական պարգևների և պատվավոր կոչումների մասին» ՀՀ օրենքի համաձայն, շքանշանով պարգևատրվում են.

1. Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերի և այլ զորքերի զինծառայողները, այլ անձինք, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության և դաշնակից կամ գործընկեր պետությունների զինված ուժերի և այլ զորքերի զորամասերը՝ մարտական առաջադրանքների հմուտ կատարման համար.
2. Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ իրավիճակների, ոստիկանության, ազգային անվտանգության բնագավառների պետական լիազորված մարմինների, Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարության քրեակատարողական և դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայությունների աշխատակիցները, այլ անձինք, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության և դաշնակից կամ գործընկեր պետությունների զինված ուժերի և այլ զորքերի զորամասերը՝ ցուցաբերած արիության համար։

Պարգևատրման միջնորդությունը

1993-2014 թթ.

1993-2014 թթ. «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրելու միջնորդությունը հարուցվում էր Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության և տարածքային կառավարման, ոստիկանության, ազգային անվտանգության և մաքսային բնագավառների պետական լիազորված մարմինների կողմից։

Ներկայումս

2014 թ. օգոստոսի 9-ից Հանրապետության Նախագահը շքանշանով կարող է պարգևատրել ինչպես անձնական նախաձեռնությամբ, այնպես էլ պարգևատրման վերաբերյալ պաշտոնատար անձանց միջնորդությունների հիման վրա։ Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի 2014 թ. սեպտեմբերի 16-ի «Հայաստանի Հանրապետության պետական պարգևների և պատվավոր կոչումների հետ կապված հարաբերությունները կարգավորելու մասին» թիվ ՆՀ-396-Ն հրամանագրով սահմանվել է, որ «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով պարգևատրելու միջնորդության ներկայացման իրավունքը պատկանում է Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության, Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ իրավիճակների, Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարներին, Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր Հայաստանի Հանրապետության ոuտիկանության պետին և Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ազգային անվտանգության ծառայության տնօրենին։

Շքանշանի նկարագրությունը

1993-2014 թթ.

1993-2014 թթ. հանձնվող շքանշանի նկարագրությունը և նմուշը հաստատվել են ՀՀ Կառավարության 1995 թ. հունվարի 11-ին ընդունված որոշմամբ, ըստ որի շքանշանն ունի քառաթև խաչի տեսք։ Խաչը պատրաստվում է ոսկեզօծված արծաթից։ Խաչի թևերի չորս անկյունների ճառագայթները պատրաստվում են արծաթից։ Խաչի թևերի երկարությունը կենտրոնից 14 մմ է։ Խաչն ամրացվում է շքանշանի ժապավենի ներքևի մասում։ Ժապավենը (երկարությունը՝ 70 մմ, բարձրությունը՝ 19 մմ) սպիտակ է՝ երիզված 2 կարմիր զոլերով (զոլերի երկարությունը՝ 70 մմ, լայնությունը՝ 4 մմ)։ Ժապավենի կարմիր գոտու վրա խաչից վեր 3 մմ բարձրությամբ ամրացվում է արծաթից պատրաստված Հայաստանի Հանրապետության զինանշանը։ Ժապավենը ձգվում է մետաղյա թերթիկի վրա, որի հակառակ երեսն ունի շքանշանը հագուստին ամրացնելու հարմարանք։ Շքանշանը փոխարինող շերտաձողիկը պատրաստվում է մետաղյա թերթիկից, որի չափերն են՝ 25 մմ x 10 մմ։ Յուրաքանչյուր շքանշանի համապատասխան աստիճանի շերտաձողիկի ժապավենը կրկնում է շքանշանի ժապավենային գունային նկարագիրը։ Շերտաձողիկի հակառակ երեսն ունի շերտաձողիկը հագուստին ամրացնելու հարմարանք։ Շքանշանի հակառակ երեսին փորագրվում է շքանշանի հերթական համարը։

Ներկայումս

2014 թ. օգոստոսի 9-ից հետո շքանշանի նկարագրությունը և նմուշը, դրա վկայականի նմուշը, մեդալի շերտաձողիկի նկարագրությունը և նմուշը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության Նախագահը։ 2014 թ. սեպտեմբերի 16-ի ՀՀ Նախագահի հրամանագրով սահմանվել է, որ «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանը ունի քառաթև խաչի տեսք։ Խաչը պատրաստված է ոսկեզօծված արծաթից։ Խաչի թևերի չորս անկյունների ճառագայթները պատրաստված են արծաթից։ Խաչի թևերի երկարությունը կենտրոնից 14 մմ է։ Խաչն ամրացված է շքանշանի ժապավենի ներքևի մասում։ Ժապավենի երկարությունը՝ 70 մմ է, լայնությունը՝ 19 մմ, պատրաստված է սպիտակ գույնի մետաքսից՝ երիզված 2 կարմիր զոլերով։ Ժապավենի սպիտակ գոտու վրա՝ խաչից վերև,3 մմ բարձրությամբ ամրացված է Հայաստանի Հանրապետության արծաթագույն զինանշանը։ Ժապավենը ձգված է մետաղյա թերթիկի վրա։

Շքանշանը դարձերեսի կողմից համարակալված է։

Շքանշանի շերտաձողիկը պատրաստված է մետաղյա թերթիկից, որի չափերն են՝ 25մմx10մմ։ Շերտաձողիկի ժապավենը կրում է շքանշանի ժապավենի գունային նկարագիրը։

Ամենամսյա պարգևավճարը

ՀՀ Կառավարության 2014 թ. մարտի 6-ի որոշմամբ սահմանվել է, որ Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության ժամանակ, ինչպես նաև ծառայողական կամ պաշտոնեական պարտականությունները կատարելիս զոհված՝ հետմահու «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրված անձի ընտանիքին տրվում է պարգևավճար՝ 100.000 ՀՀ դրամի չափով։

Պարգևատրման վիճակագրությունը

ՀՀ Նախագահ Ս. Սարգսյանի կողմից (2008 թվականի ապրիլի 9-ից առ 2015 թ. հունվարի 29-ը ներառյալ) «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով պարգևատրվել է 13 անձ, որոնցից 2-ը՝ հետմահու։

13 պարգևատրվածներից 11-ը պարգևատրման օրվա դրությամբ հանդիսացել են զինծառայողներ։ Նրանցից 1-ը ունեցել է գեներալ-գնդապետի, 1-ը՝ գեներալ-լեյտենանտի, 2-ը՝ գնդապետի, 1-ը՝ կապիտանի, 3-ը՝ ավագ լեյտենանտի, , 3-ը՝ շարքայինի զինվորական կոչումներ։ Պարգևատրվել են նաև 1 ազատամարտիկ և ԵԿՄ 1 անդամ։

Ըստ տարեթվերի պարգևատրվել են.

• 2008, 2009 և 2010 թվականներին ոչ ոք չի պարգևատրվել։
• 2011 թվականին ― 2,
• 2012 թվականին ― 3,
• 2013 թվականին ― 2,
• 2014 թվականին ― 1,
• 2015 թվականին ― 5 անձ։

«Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանի ասպետներ

Հիմնական հոդված՝ «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանի ասպետների ցանկ