Մասնակից:SandroGirl/Ավազարկղ Բ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից


Նաիրա ( նշան ՝ ₦ ; կոդը ՝ NGN ; յորուբա՝ náírà, իգբո՝ naịra) Նիգերիայի արժույթ։ Մեկ նաիրան բաժանված է 100 կոբոի[1][2]:

Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը (CBN) օրինական վճարումների միակ թողարկողն է Նիգերիայի Դաշնային Հանրապետությունում[3][4][5][6]: Այն վերահսկում է տնտեսությունում մատակարարվող փողի ծավալը՝ դրամավարկային և գնային կայունություն ապահովելու նպատակով։ CBN-ի արժութային գործառնությունների բաժինը պատասխանատու է արժույթի կառավարման համար՝ թղթադրամների և մետաղադրամների ձևավորման, գնումների, բաշխման և մատակարարման, մշակման, վերաթողարկման և օտարման կամ քայքայման միջոցով[7][8]:

Արժութային խոշոր ճգնաժամը տեղի ունեցավ 2023 թվականի փետրվարին, երբ Նիգերիայի կառավարությունը օգտագործեց արժույթի թղթադրամների փոփոխություն՝ նոր թղթադրամներից շատ քիչ շրջանառության մեջ դնելով՝ փորձելով ստիպել քաղաքացիներին օգտագործել նոր ստեղծված կառավարության կողմից հովանավորվող կենտրոնական բանկի թվային արժույթը: Սա հանգեցրեց փողոցային լայնածավալ բողոքի ակցիաների[9][10][11][12][13][14]:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արժույթի պատմությունն ըստ կառավարության[15]։

Նաիրան ներկայացվել է 1973 թվականի հունվարի 1-ին[15][16]՝ փոխարինելով նիգերիական ֆունտին £1 = ₦2 փոխարժեքով[17][18]։ Նոր արժույթի մետաղադրամները անկախ Նիգերիայի կողմից թողարկված առաջին մետաղադրամներն էին, քանի որ նիգերիական ֆունտի բոլոր շրջանառվող մետաղադրամները բոլորը հատվել էին Նիգերիայի Դաշնության գաղութային կառավարության կողմից 1959 թվականին, դիմերեսին թագուհի Եղիսաբեթ II- ի անունով[19]: Սա նաև Նիգերիան դարձրեց աշխարհի վերջին երկիրը, որը հրաժարվեց £ sd արժութային համակարգից՝ հօգուտ տասնորդական արժույթի համակարգի: 2008 թվականին կառավարության ծրագիր կար նաիրան 100:1 վերանվանելու մասին, սակայն ծրագիրը կասեցվեց[20]: Արժույթի նշանն է՝ U+20A6 ₦ naira sign։

«Նաիրա» անունը ստեղծվել է Օբաֆեմի Ավոլովոյի «Նիգերիա» բառից[21][22][23][24]: Այնուամենայնիվ, Նաիրան որպես արժույթ գործարկվել է 1973 թվականին ֆինանսների նախարար Շեհու Շագարիի կողմից։

Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը պնդում էր, որ իրենք փորձել են վերահսկել տարեկան գնաճը 10%-ից ցածր: 2011 թվականին CBN-ն վեց անգամ բարձրացրել է հիմնական տոկոսադրույքը՝ 6,25%-ից հասցնելով 12%-ի։ 2012 թվականի հունվարի 31-ին CBN-ն որոշեց պահպանել հիմնական տոկոսադրույքը 12% մակարդակում, որպեսզի նվազեցնի գնաճի ազդեցությունը վառելիքի սուբսիդավորման նվազեցման պատճառով[25][26]:

2016 թվականի հունիսի 20-ից նաիրան թույլատրվեց շրջանառվել՝ մի քանի ամիս 197 ₦-ից մինչև 1 ԱՄՆ դոլար ֆիքսված լինելուց հետո[27][28]: Առևտուրը ենթադրում էր, որ նաիրայի բնական միջակայքը կտատանվի 280 ₦-ից մինչև 350 ₦ դոլարի միջև[29][30]:

2021 թվականի հոկտեմբերին eNaira-ն՝ պետական արժույթի թվային տարբերակը, պաշտոնապես գործարկվեց Նիգերիայում նախագահ Մուհամմադ Բուհարիի կողմից[31][32]:

2023 թվականի Նիգերիայի արժութային ճգնաժամը հանգեցրեց 2023 թվականի փետրվարին նաիրա կանխիկ արժույթի պակասի և Նիգերիայի կառավարության կողմից քաղաքացիներին ստիպելու փորձից, օգտվել նոր ստեղծված կառավարության կողմից հովանավորվող կենտրոնական բանկի թվային արժույթից: Սա հանգեցրեց լայնածավալ փողոցային բողոքի ցույցերի 2023 թվականի փետրվարի կեսերին[33][34][12][14][35][13]:

2023 թվականի հունիսի 14-ին Նաիրա փոխարժեքը մեկ օրում իջավ 23%-ով՝ հասնելով 600 ₦ 1 ԱՄՆ դոլարի, քանի որ Կենտրոնական բանկը հրաժարվեց իր արժութային կապից և թույլ տվեց նաիրային ազատ առևտուր անել[36][37]: 2023 թվականի հուլիսի 19-ին Նաիրա փոխարժեքը իջավ մինչև նոր ռեկորդային ցածր՝ 1 ԱՄՆ դոլարը՝ ₦853[38][39]:

Մետաղադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1973 թվականին մետաղադրամները ներկայացվեցին անվանական արժեքներով 1⁄2, 1, 5, 10 և 25 կոբո, 1⁄2-ի հետ և 1 կոբո բրոնզով, իսկ ավելի բարձր արժեքներով՝ պղնձի նիկելով։ 1⁄2-ը միայն այդ տարի հատվեց։ 1991 թվականին թողարկվել են ավելի փոքր 1, 10 և 25 կոբո մետաղադրամներ պղնձապատ պողպատից, ինչպես նաև նիկելապատ պողպատից 50 կոբո և 1 ₦1: 2007 թվականի փետրվարի 28-ին թողարկվեցին նոր մետաղադրամներ 50 կոբո, 1 ₦ և ₦2 անվանական արժեքներով՝ 1 ₦ և 2 բիմետալիկներով։ Որոշ նիգերիացիներ մտահոգություն հայտնեցին ₦2 մետաղադրամի օգտագործման համար[40]: Հին արժույթի փոխանակման վերջնաժամկետը սահմանվեց 2007 թվականի մայիսի 31-ը[41][42]։ Կենտրոնական բանկը հայտարարեց, որ 1⁄2-ից մինչև 25 կոբո մետաղադրամներ հանվել են շրջանառությունից 2007 թվականի փետրվարի 28-ից[43][44][45]:

Թղթադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Old Nigerian currency

1973 թվականի հունվարի 1-ին Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը ներկայացրեց 50 կոբո, ₦1, ₦5, ₦10 և ₦20 թղթադրամներ: 1984 թվականի ապրիլին բոլոր նաիրա թղթադրամների գույները փոխվեցին՝ փորձելով վերահսկել փողերի լվացումը[53][54]: 1991 թվականին թողարկվեցին ₦50 թղթադրամներ, մինչդեռ 50 կոբո և ₦1 թղթադրամները փոխարինվեցին մետաղադրամներով 1991 թվականին։ Դրան հաջորդեց 100 ₦-ը՝ 1999-ին, ₦200-ը՝ 2000-ին, ₦500-ը՝ 2001-ին և 1000 ₦-ը՝ 2005 թվականի հոկտեմբերի 12-ին[55][22]։

2007 թվականի փետրվարի 28-ին ներկայացվեցին 5-ից մինչև 50 ₦ թղթադրամների նոր տարբերակները: Ի սկզբանե ₦10, ₦20 և ₦50-ը պետք է լինեին պոլիմերային թղթադրամներ[56], սակայն ₦5, ₦10 և ₦50-ները հետաձգվեցին մինչև 2009 թվականի վերջը և միայն ₦20-ը թողարկվեց պոլիմերային տեսքով։ Նշումները մի փոքր ավելի փոքր են (130 × 72 մմ) և վերափոխված նախորդ համարներից[57]: 2009 թվականի կեսերին, երբ Սանուսի Լամիդո Սանուսին ստանձնեց CBN-ի կառավարչի պաշտոնը[58][59], Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը փոխեց ₦5, ₦10 և ₦50 պոլիմերային թղթադրամները։

1000 ₦ թղթադրամի վրա թղթադրամի հետևի մասով անցնում է նուրբ փայլուն շերտ՝ կեղծումը կանխելու համար: Շերտը փայլուն ոսկեգույն է, որը ցույց է տալիս 1000 ₦ և ունի եռանկյունաձև հատված նշումների առջևի մասում, որը թեքվելիս փոխում է իր գույնը կանաչից կապույտ: Առջևի հիմնական առանձնահատկությունը Ալհաջի Ալիյու Մայ-Բորնուի և դոկտոր Կլեմենտ Իսոնգի փորագրված դիմանկարներն են, որոնք երկուսն էլ Նիգերիայի Կենտրոնական բանկի նախկին կառավարիչներն են[60][61]:

1999 թվականի դեկտեմբերի 1-ից թողարկված 100 ₦ թղթադրամի առաջին տպագրության վրա Զումա Ռոքը վերնագրված էր որպես Դաշնային մայրաքաղաքային տարածքում գտնվող, մինչդեռ իրականում այն գտնվում է Նիգեր նահանգում[62][63]։

2012 թվականին Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը մտածում էր ₦5000 արժույթի նոր անվանական արժեքների ներդրման մասին: Բանկը նաև պլանավորում էր փոխարկել ₦5, ₦10, ₦20 և ₦50 դրամները, որոնք բոլորն էլ ներկայումս թղթադրամներ են[64][65]:

Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը հայտարարել է որ այն այլևս չի թողարկի թղթադրամներ պոլիմերների վրա՝ պատճառաբանելով ավելի բարձր ծախսեր և բնապահպանական խնդիրներ[66][67][68][69][70][71]:

2014 թվականի նոյեմբերի 12-ին Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը թողարկեց 100 ₦ հիշատակի նմուշ՝ նշելու Նիգերիայի գոյության հարյուրամյակը: Նշումները նման են սովորական թողարկմանը՝ գլխավոր Օբաֆեմի Ավոլովոյի դիմանկարի առջևի մասում, սակայն վերափոխված են՝ ներառելու նոր գունային սխեման, վերանայված անվտանգության առանձնահատկություններ և «Մեկ Նիգերիա, մեծ խոստում» տեքստը միկրոտպագրության մեջ: Հետևի մասում կա QR կոդ (Արագ արձագանքման կոդ), որը սկանավորվելիս օգտատերերին տանում է դեպի Նիգերիայի պատմության մասին կայք[72][73][74][75]:

2019-ին նաիրան հասել է ուղենիշի, երբ դրվել է Նիգերիայի Կենտրոնական բանկի արժութային գործառնությունների նոր տնօրենի և պաշտոնը զբաղեցրած առաջին կնոջ ՝ Պրիսցիլա Էկվերե Էլեջեի ստորագրությունը[76][77]:

Currently circulating banknotes[78]
1999–2005 series
Նկար Արժեք Dimensions Main colour Description Date of
Դիմերես Հակադարձ Obverse Reverse Watermark First printing Issue
[1] ₦100 151 × 78 mm Purple and multicolour Chief Obafemi Awolowo Zuma Rock As portrait(s), "CBN", value 1999 1 December 1999
[2] ₦200 Cyan and multicolour Sir Ahmadu Bello Pyramid of agricultural commodity and livestock farming 2000 1 November 2000
[3] Արխիվացված 2016-10-18 Wayback Machine ₦500 Blue and multicolour Dr. Nnamdi Azikiwe Off-shore oil rig 2001 4 April 2001
[4] Արխիվացված 2016-10-18 Wayback Machine ₦1000 Brown Alhaji Aliyu Mai-Bornu, Dr. Clement Isong CBN's corporate headquarters in Abuja 2005 12 October 2005
2006 series (paper and polymer banknotes)
₦5 130 × 72 mm Brown Alhaji Abubakar Tafawa Balewa Nkpokiti dancers Central Bank of Nigeria logo, "CBN" 2006 28 February 2007
₦10 Red Alvan Ikoku Fulani milk maids
₦20 Green General Murtala Mohammed Ladi Kwali
₦50 Blue Hausa, Igbo and Yoruba men and a woman Local fishermen
Կաղապար:Standard banknote table notice

Երկրորդ Նաիրա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նաիրան նախատեսվում էր վերանվանել 2008 թվականի օգոստոսին, չնայած այն չեղարկվեց այն ժամանակվա նախագահ Ումարու Մուսա Յար'Ադուայի կողմից[79], 100 հին նաիրան դարձնելով 1 նոր նաիրա։ Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը հայտարարել է, որ մինչև 2009 թվականը նաիրան ամբողջությամբ փոխարկելի կդարձնի արտարժույթի նկատմամբ: Ներկայումս արտարժույթի չափը կարգավորվում է շաբաթական աճուրդների միջոցով, իսկ փոխարժեքը սահմանում է Կենտրոնական բանկը։ Նաիրան դոլարի նկատմամբ արժեւորվել է մինչև 2007 թվականը նավթից ստացված բարձր եկամուտների պատճառով: Նաև բանկի այն ժամանակվա կառավարիչ, պրոֆեսոր Չուկվումա Սոլուդոն նշեց, որ կենտրոնական բանկի արտարժույթի ամենշաբաթյա աճուրդները աստիճանաբար կդադարեցվեն, և որ բանկը «միայն կմիջամտի շուկայում, ինչպես կարող է պահանջվե՝լ սահմանված քաղաքականության նպատակներին հասնելու համար»[80][81][82]:

Մետաղադրամներն ու թղթադրամները և դրանց անվտանգության առանձնահատկությունները նկարագրված են Նիգերիայի Կենտրոնական բանկի կայքում[83][84]:

Մետաղադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մետաղադրամները պետք է թողարկվեին անվանական արժեքներով՝ - 1 կոբո (₦0,01) - 2 կոբո (₦0,02) - 5 կոբո (₦0,05 ) - 10 կոբո (₦0,10 ) - 20 կոբո (₦0,20) - 50 Կոբո (₦0,02), 1 Նաիրա (₦1) Գնաճի պատճառով նիգերիական մետաղադրամներն այժմ ըստ էության անարժեք են[85][86]:

Թղթադրամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թղթադրամները պետք է տպագրվեին հետևյալ անվանական արժեքներով.

  • 5 նաիրա (₦5)[87]
  • 10 նաիրա (₦10)[88]
  • 20 նաիրա (₦20)[89]
  • 50 նաիրա (₦50)[90]
  • 100 նաիրա (₦100)[91]
  • 200 նաիրա (₦200)[92]
  • 500 նաիրա (₦500)[93]
  • 1000 նաիրա (₦1000)[94]

2022 վերափոխում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2022 թվականին Նիգերիայի Կենտրոնական բանկը (CBN)՝ նախագահ Մուհամմադ Բուհարիի ղեկավարությամբ, որոշում է կայացրել վերափոխել նաիրան՝ որպես կանոնադրական պատասխանատվություն և երկրում կեղծ թղթադրամների աճող շրջանառությունը զսպելու միջոց[95][96]: CBN-ի նահանգապետ պարոն Գոդվին Էմեֆիլեն հայտնեց, որ վերափոխման հավանությունը տրվել է երկրի նախագահի կողմից՝ կոռուպցիայի, ահաբեկչության, առևանգումների և այլ անօրինական գործողությունների դեմ պայքարում[97]: Նա ասաց, որ ավելի բարձր նաիրայի դավանանքները եղել են այն նրանք, որոնք հիմնականում օգտագործվել են արարքի հեղինակների կողմից, որոնք ներառել են ₦200, ₦500 և ₦1,000 թղթադրամներ[98][99][100]: Նախագահ Մուհամմադու Բուհարին պաշտոնապես ներկայացրել է նոր նշումները պետական տանը 19 տարի անց՝ նաիրայի վերափոխումից հետո[101]: Նաիրա թղթադրամների նոր տարբերակը նախատեսվում էր տպել The Nigerian Security Printing and Minting Company Limited-ի կողմից, որը երկիրը կդարձներ Աֆրիկայի չորս երկրներից մեկը, որոնք տպում են իրենց արժույթները տեղում և չեն ներմուծում արտասահմանյան երկրներից[102][103][104][105]:

2022 թվականի նոյեմբերին CBN՝ Նիգերիայի կենտրոնական բանկը, քաղաքացիներին տեղեկացրեց, որ նոր թղթադրամները կթողարկվեն 2022 թվականի դեկտեմբերի 15-ից, իսկ հին նաիրա թղթադրամները պետք է վերադարձվեն բանկային համակարգ մինչև 2023 թվականի հունվարի 31-ը, երբ դրանք կդադարեն օրինական վճարման միջոց լինելուց[106][107][108]։ Թղթադրամների փոխանակման ժամկետը երկարացվել է մինչև 2023 թվականի փետրվար[109][110][111]։

Վերափոխումը հակասական է: Բանկոմատներում նոր թղթադրամների պակաս է եղել, ինչի պատճառով որոշ նիգերիացիներ ստիպված են եղել սպասել երկար հերթերում կամ քնել մայթերին` սպասելով բանկոմատների վերբեռնմանը[112][108]:

Currently circulating banknotes[113]
2022 Redesign
Image Value Dimensions Main colour Description Date of
Obverse Reverse Obverse Reverse Watermark First printing Issue
₦200 151 × 78 mm Pink Sir Ahmadu Bello Pyramid of agricultural commodity and livestock farming As portrait(s), "CBN", value 2022 2022
₦500 Green Dr. Nnamdi Azikiwe Off-shore oil rig 2022 2022
₦1000 Blue Alhaji Aliyu Mai-Bornu, Dr. Clement Isong CBN's corporate headquarters in Abuja 2022 2022

Նաիրայի թաքնված նմուշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2022 թվականին Նիգերիայի կենտրոնական բանկը արտահայտել է արժույթի սակավությունը բանկային համակարգից դուրս պահվող նաիրայի մեծ ծավալի պատճառով և վերագրվել քաղաքական գործիչների կողմից կուտակված[114][115]:

Փոխարժեքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիգերիայի Կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված պաշտոնական փոխարժեքը՝ նաիրան ԱՄՆ դոլարի հարաբերակցությամբ, մոտավորապես 767,54 ₦ է 1 ԱՄՆ դոլարի դիմաց: Այս փոխարժեքը գրեթե երկու անգամ տարբերվում է սև շուկայի անօրինական փոխարժեքից։ Նաիրայի սև շուկայական փոխարժեքը ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ կազմում է մոտավորապես 752,50 ₦ 1 ԱՄՆ դոլարի դիմաց[116][117]:

Այս աղյուսակը ցույց է տալիս մեկ ԱՄՆ դոլարի պատմական արժեքը նիգերիական նաիրայով: PM = զուգահեռ շուկա:

Նիգերիայի նաիրայի փոխարժեքը 1 ԱՄՆ դոլարով (1994–2005)
Տարեթիվ ₦-ն US$-ի դիմաց Տարեթիվ ₦-ն US$-ի դիմաց Տարեթիվ ₦-ն US$-ի դիմաց
1972 0.658 1993 17.30 (21.90 PM) 2014 170–199
1973 0.658 1994 22.33 (56.80 PM) 2015 199–300
1974 0.63 1995 21.89 (71.70 PM) 2016 390–489
1975 0.616 1996 21.89 (84.58 PM) 2017 333
1976 0.62 1997 21.89 (84.58 PM) 2018 360
1977 0.647 1998 21.89 (84.70 PM) 2019 305
1978 0.606 1999 21.89 (88–90 PM) 2020 361
1979 0.596 2000 85.98 (105.00 PM) 2021 399
1980 0.550 (0.900 PM) 2001 99–106 (104–122 PM) 2022 423
1981 0.61 2002 109–113 (122–140 PM) 2024 1235
1982 0.673 2003 114–127 (135–137 PM)
1983 0.724 2004 127–130 (137–144 PM)
1984 0.765 2005 132–136
1985 0.894 (1.70 PM) 2006 128.50–131.80
1986 2.02 (3.90 PM) 2007 120–125
1987 4.02 (5.90 PM) 2008 115.50–120
1988 4.54 (6.70 PM) 2009 145–171
1989 7.39 (10.70 PM) 2010 148.21–154.8
1990 7.39 (10.70 PM) 2011 151.05–165.1
1991 8.04 (9.30 PM) 2012 155.09–161.5
1992 9.91 2013 153.21–162.9

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Aanu, Damilare (2018-06-19). «History Of Nigerian Naira, Symbol And Sign You Need To Know About». WITHIN NIGERIA (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  2. ↑ Aanu, Damilare (2018-06-19). «History Of Nigerian Naira, Symbol And Sign You Need To Know About». WITHIN NIGERIA (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  3. ↑ «Legal Tender». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-11-11-ին.
  4. ↑ «Legal Tender». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-11-11-ին.
  5. ↑ «Legal Tender». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  6. ↑ «Legal Tender». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  7. ↑ «Frequently Asked Questions (FAQs) | On the Category, Currency Management». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  8. ↑ «Frequently Asked Questions (FAQs) | On the Category, Currency Management». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  9. ↑ «Currency crisis in Nigeria: citizens take to the streets in protest over cash shortage». 16 February 2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  10. ↑ «Nigerian Currency Crisis: CBN Old Naira Notes Guidelines, President Buhari's Deadline Extension and All You Need to know». Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  11. ↑ «Naira redesign: Buhari's solution to currency crisis insufficient – Expert warns». 16 February 2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Currency crisis in Nigeria: citizens take to the streets in protest over cash shortage». 16 February 2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Nigerian Currency Crisis: CBN Old Naira Notes Guidelines, President Buhari's Deadline Extension and All You Need to know». Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 «Naira redesign: Buhari's solution to currency crisis insufficient – Expert warns». 16 February 2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Central Bank of Nigeria:: History of The Currency». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  16. ↑ «Central Bank of Nigeria:: History of The Currency». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  17. ↑ «Central Bank of Nigeria | Home». www.cbn.gov.ng. Վերցված է July 26, 2023-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 «Central Bank of Nigeria | Home». www.cbn.gov.ng. Վերցված է July 26, 2023-ին.
  19. ↑ David (2022-09-10). «Queen Elizabeth is featured on several currencies. Now what?». The Sun Nigeria (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  20. ↑ David (2022-09-10). «Queen Elizabeth is featured on several currencies. Now what?». The Sun Nigeria (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  21. ↑ «10 interesting facts you should know about Nigerian currency». Pulse Nigeria (անգլերեն). 2018-03-02. Վերցված է 2021-04-17-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 «10 interesting facts you should know about Nigerian currency». Pulse Nigeria (անգլերեն). 2018-03-02. Վերցված է 2021-04-17-ին.
  23. ↑ «Central Bank of Nigeria:: History of The Currency». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2021-04-17-ին.
  24. ↑ «Central Bank of Nigeria:: History of The Currency». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2021-04-17-ին.
  25. ↑ "Nigeria leaves key rate at 12 pct as expected", Reuters, 31 January 2012
  26. ↑ "Nigeria leaves key rate at 12 pct as expected", Reuters, 31 January 2012
  27. ↑ «Nigeria allows naira to float against US dollar». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2016-06-15. Վերցված է 2023-07-11-ին.
  28. ↑ «Nigeria allows naira to float against US dollar». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2016-06-15. Վերցված է 2023-07-11-ին.
  29. ↑ «Nigeria Floats its Currency». The Economist. 18 June 2016.
  30. ↑ «Nigeria Floats its Currency». The Economist. 18 June 2016.
  31. ↑ Erezi, Dennis (2021-10-25). «Nigeria launches eNaira digital currency». The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-07-11-ին.
  32. ↑ Erezi, Dennis (2021-10-25). «Nigeria launches eNaira digital currency». The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2023-07-11-ին.
  33. ↑ «Currency crisis in Nigeria: citizens take to the streets in protest over cash shortage». 16 February 2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  34. ↑ «Nigerian Currency Crisis: CBN Old Naira Notes Guidelines, President Buhari's Deadline Extension and All You Need to know». Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  35. ↑ «Naira redesign: Buhari's solution to currency crisis insufficient – Expert warns». 16 February 2023. Արխիվացված օրիգինալից 2023-02-16-ին. Վերցված է 2023-02-16-ին.
  36. ↑ «End to Nigeria currency peg causes biggest fall in naira's history». Financial Times. Վերցված է 20 June 2023-ին.
  37. ↑ «Nigeria's naira hits record low on black market ahead of central bank meeting». Reuters. Վերցված է 20 July 2023-ին.
  38. ↑ «Nigeria's naira hits record low on black market ahead of central bank meeting». Reuters. Վերցված է 20 July 2023-ին.
  39. ↑ «End to Nigeria currency peg causes biggest fall in naira's history». Financial Times. Վերցված է 20 June 2023-ին.
  40. ↑ «Nigeria: Nigeria's New Notes And Coins». This Day. 2007-02-21. Վերցված է 2007-02-26-ին.
  41. ↑ «Nigeria: New Currency - Two Per Cent of Withdrawals to Be in Coins - CBN». Vanguard. 2007-02-21. Վերցված է 2007-02-26-ին.
  42. ↑ «Nigeria: New Currency - Two Per Cent of Withdrawals to Be in Coins - CBN». Vanguard. 2007-02-21. Վերցված է 2007-02-26-ին.
  43. ↑ «Central Bank of Nigeria:: Currency Gallery». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  44. ↑ «Nigeria: Nigeria's New Notes And Coins». This Day. 2007-02-21. Վերցված է 2007-02-26-ին.
  45. ↑ «Central Bank of Nigeria:: Currency Gallery». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  46. ↑ Central Bank of Nigeria. «Old Coins - 1973 Coins». Արխիվացված է օրիգինալից 2006-01-17-ին. Վերցված է 2007-02-26-ին.
  47. ↑ «5 Kobo, Nigeria». en.numista.com (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  48. ↑ «Welcome to the New Central Bank of Nigeria Website». cenbank.org.
  49. ↑ «Central Bank of Nigeria Website - Currency - 25 Kobo». cenbank.org.
  50. ↑ «Welcome to the New Central Bank of Nigeria Website». cenbank.org.
  51. ↑ «Welcome to the New Central Bank of Nigeria Website». cenbank.org.
  52. ↑ «Central Bank of Nigeria - Did You Find». cenbank.org.
  53. ↑ «10 interesting facts you should know about Nigerian currency». Pulse Nigeria (անգլերեն). 2018-03-02. Վերցված է 2021-04-17-ին.
  54. ↑ «Central Bank of Nigeria:: History of The Currency». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  55. ↑ «Central Bank of Nigeria:: History of The Currency». www.cbn.gov.ng. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  56. ↑ «CBN warns against fixing prices in foreign currency *To launch new notes Feb 2007». Vanguard Nigeria. 2006-11-06. Վերցված է 2007-02-26-ին.
  57. ↑ «CBN warns against fixing prices in foreign currency *To launch new notes Feb 2007». Vanguard Nigeria. 2006-11-06. Վերցված է 2007-02-26-ին. (չաշխատող հղում)
  58. ↑ Udo, Bassey (2013-10-13). «Lamido Sanusi emerges best Central Bank gov again». Premium Times Nigeria (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  59. ↑ Udo, Bassey (2013-10-13). «Lamido Sanusi emerges best Central Bank gov again». Premium Times Nigeria (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  60. ↑ «1000 Nigerian Naira banknote (M Bornu & Isong) - Exchange yours today». Leftover Currency (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  61. ↑ «1000 Nigerian Naira banknote (M Bornu & Isong) - Exchange yours today». Leftover Currency (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  62. ↑ «Big banknote too much for Nigeria». 29 December 1999 – via bbc.co.uk.
  63. ↑ «Big banknote too much for Nigeria». 29 December 1999 – via bbc.co.uk.
  64. ↑ CBN To Introduce N5000, N2000 Notes; N50, N20, N10 Coins Արխիվացված Մայիս 16, 2012 Wayback Machine
  65. ↑ CBN To Introduce N5000, N2000 Notes; N50, N20, N10 Coins Արխիվացված Մայիս 16, 2012 Wayback Machine
  66. ↑ Nigeria to abandon polymer banknotes Արխիվացված Մարտ 4, 2016 Wayback Machine BanknoteNews.com.
  67. ↑ Nigeria to abandon polymer banknotes Արխիվացված Մարտ 4, 2016 Wayback Machine BanknoteNews.com. September 13, 2012. Retrieved on 2012-11-09.
  68. ↑ CBN Clarifies Decision to Abandon Polymer Banknotes AllAfrica (allafrica.com) September 12, 2012. Retrieved on 2012-11-09.
  69. ↑ CBN Clarifies Decision to Abandon Polymer Banknotes AllAfrica (allafrica.com) September 12, 2012.
  70. ↑ Plan to Phase-out Polymer Banknotes Stirs New Controversy Արխիվացված Ապրիլ 27, 2013 Wayback Machine This Day Live (www.thisdaylive.com). April 24, 2013. Retrieved on 2013-04-25.
  71. ↑ Plan to Phase-out Polymer Banknotes Stirs New Controversy Արխիվացված Ապրիլ 27, 2013 Wayback Machine This Day Live (www.thisdaylive.com).
  72. ↑ «New ₦100 Commemorative Centenary Celebration». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-08-ին. Վերցված է 2018-12-26-ին.
  73. ↑ Nigeria new 100-naira commemorative confirmed Արխիվացված Հոկտեմբեր 14, 2016 Wayback Machine BanknoteNews.com February 9, 2015.
  74. ↑ «New ₦100 Commemorative Centenary Celebration». Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-08-ին. Վերցված է 2018-12-26-ին.
  75. ↑ Nigeria new 100-naira commemorative confirmed Արխիվացված Հոկտեմբեր 14, 2016 Wayback Machine BanknoteNews.com February 9, 2015. Retrieved on 2015-02-13.
  76. ↑ «10 Quick Facts About Priscilla Ekwere Eleje». 16 April 2019.
  77. ↑ «10 Quick Facts About Priscilla Ekwere Eleje». 16 April 2019.
  78. ↑ «Central Bank of Nigeria | Home».
  79. ↑ «Central Bank of Nigeria | Home» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007-09-26-ին. Վերցված է 2007-08-27-ին.
  80. ↑ «Nigeria set to free its currency» (բրիտանական անգլերեն). 2007-08-14. Վերցված է 2023-08-22-ին.
  81. ↑ «Central Bank of Nigeria | Home» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2007-09-26-ին. Վերցված է 2007-08-27-ին.
  82. ↑ «Nigeria set to free its currency» (բրիտանական անգլերեն). 2007-08-14. Վերցված է 2023-08-22-ին.
  83. ↑ «Features of Nigerian Currency Coins». Վերցված է 2023-02-12-ին.
  84. ↑ «Features of Nigerian Currency Coins». Վերցված է 2023-02-12-ին.
  85. ↑ «The Inevitable Choice Between N10,000 Note and Redenomination».
  86. ↑ «The Inevitable Choice Between N10,000 Note and Redenomination».
  87. ↑ «5 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  88. ↑ «10 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  89. ↑ «20 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  90. ↑ «50 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  91. ↑ «100 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  92. ↑ «200 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  93. ↑ «500 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  94. ↑ «1000 Nigerian Naira Banknote». Foreign Currency (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  95. ↑ Okon, Desmond (2022-10-26). «CBN Redesigns Naira Notes». The Cable Nigeria (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-01-ին.
  96. ↑ Okon, Desmond (2022-10-26). «CBN Redesigns Naira Notes». The Cable Nigeria (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-01-ին.
  97. ↑ Ume-Ezeoke, Gloria (2022-11-23). «Buhari Unveils Redesigned Naira Notes». channelstv.com (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-01-ին.
  98. ↑ «CBN Plan Naira Redesign». Punch.com (անգլերեն). 2022-10-27. Վերցված է 2022-12-01-ին.
  99. ↑ «CBN to Launch New Naira Notes in December». Premium Times (անգլերեն). 2022-10-26. Վերցված է 2022-12-01-ին.
  100. ↑ «CBN Plan Naira Redesign». Punch.com (անգլերեն). 2022-10-27. Վերցված է 2022-12-01-ին.
  101. ↑ Ume-Ezeoke, Gloria (2022-11-23). «Buhari Unveils Redesigned Naira Notes». channelstv.com (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-01-ին.
  102. ↑ Anichukwueze, Donatus (2022-11-23). «Nigeria is One of Four African Countries Printing Currency» (անգլերեն).
  103. ↑ Ailemen, Anthony (2022-11-23). «Quick Facts to Know About the New Naira Notes» (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-03-ին.
  104. ↑ Anichukwueze, Donatus (2022-11-23). «Nigeria is One of Four African Countries Printing Currency» (անգլերեն).
  105. ↑ Ailemen, Anthony (2022-11-23). «Quick Facts to Know About the New Naira Notes» (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-03-ին.
  106. ↑ «Buhari unveils redesigned naira notes». TheCable (ամերիկյան անգլերեն). 2022-11-23. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  107. ↑ Itsibor, Mark (2022-11-11). «Gains Of Redesigning Naira Notes» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  108. ↑ 108,0 108,1 «Nigeria's naira shortage: Anger and chaos outside banks». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2023-02-14. Վերցված է 2023-02-14-ին.
  109. ↑ «Nigeria's naira shortage: Anger and chaos outside banks». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2023-02-14. Վերցված է 2023-02-14-ին.
  110. ↑ «Buhari unveils redesigned naira notes». TheCable (ամերիկյան անգլերեն). 2022-11-23. Վերցված է 2022-12-20-ին.
  111. ↑ Itsibor, Mark (2022-11-11). «Gains Of Redesigning Naira Notes» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-12-20-ին.
  112. ↑ «Nigeria's naira shortage: Anger and chaos outside banks». BBC News (բրիտանական անգլերեն). 2023-02-14. Վերցված է 2023-02-14-ին.
  113. ↑ «Central Bank of Nigeria | Home».
  114. ↑ Oomodele Adigun, ed. (28 November 2022). «Heaps of Rotten Naira Found» (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-03-ին.
  115. ↑ Oomodele Adigun, ed. (28 November 2022). «Heaps of Rotten Naira Found» (անգլերեն). Վերցված է 2022-12-03-ին.
  116. ↑ «US Dollar to Naira - Exchange Rate Today». www.curvert.com. Վերցված է August 8, 2023-ին.
  117. ↑ «US Dollar to Naira - Exchange Rate Today». www.curvert.com. Վերցված է August 8, 2023-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  Africa   Money   Nigeria   Numismatics

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:SandroGirl/Ավազարկղ_Բ&oldid=9931025» էջից