Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշ[1] (HIES), աուտոսոմ դոմինանտ հիվանդություն, կոչվում է նաև Ջոբի համախտանիշ[1] կամ Բաքլիի համախտանիշ[1], հետերոգեն իմունային խանգարում է։ Ջոբի համախտանիշը շատ հազվադեպ է հանդիպում՝ մոտ 300 դեպք է նկարագրված գրականության մեջ։

Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշ
Տեսակհազվագյուտ հիվանդություն և հիվանդության կարգ
Հիվանդության ախտանշաններկրկնվող սառը ստաֆիլոկոկային ինֆեկցիա, էկզեմայի նման մաշկային ցան, թոքերի ծանր վարակ, պնևմատոցելե
Բժշկական մասնագիտությունԻմունոլոգիա
ՀՄԴ-9288.1
ՀոմանիշներՋոբի համախտանիշ
Ախտորոշումարյան մեջ Ig E-ի բարձր կոնցենտրացիա, էոզինոֆիլիա, գենետիկական թեստավորում
Բուժումհակաբիոտիկոթերապիա, ներերակային իմունոգլոբուլիններ, մաշկի խնամք

Նկարագություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այն բնութագրվում է կրկնվող «սառը» ստաֆիլոկոկային ինֆեկցիաներով (նեյտրոֆիլների քեմոտաքսիսի խանգարման հետևանք)[2],անսովոր էկզեմայի նման մաշկային ցանով, թոքերի ծանր վարակներով, որոնք հանգեցնում են պնևմատոցելեի (թոքերի պարենխիմայում առաջացած խոռոչներ, որոնք կարող են լցված լինել օդով, թարախով կամ սպիական հյուսվածքով) և շիճուկային IgE հակամարմինների շատ բարձր կոնցենտրացիաներով (> 2000 IU/mL կամ 4800 mcg/L)[3]։ Հիվանդության ժառանգականությունը կարող է լինել աուտոսոմային դոմինանտ կամ աուտոսոմային ռեցեսիվ[4]։ Աուտոսոմային դոմինանտ STAT3 հիպեր-IgE համախտանիշով շատ հիվանդներ ունեն դեմքի և ատամների բնորոշ մի շարք խանգարումներ, անոմալիաներ[5]։

Ախտաֆիզիոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ենթադրվում է, որ հիվանդության հիմնական պատճառը T-լիմֆոցիտների կողմից ինտերֆերոն գամմայի արտադրության նվազման հետևանքով նեյտրոֆիլների քեմոտաքսիսի խանգարումն է[6]։

Նկարագրված են հիվանդության ինչպես աուտոսոմ դոմինանտ, այնպես էլ ռեցեսիվ ժառանգման տեսակները[7][8]։

Աուտոսոմ դոմինանտ

  • STAT3 տրանսկրիպցիոն գործոնը կարևոր դեր է կատարում հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշի՝ որը դրսևորվում է դեմքի, ատամների և կմախքի բնորոշ անոմալիաներով[7], կամ այլ կերպ Ջոբի համախտանիշի զարգացման գործում։ Հիվանդության ախտանիշներն են՝ կոպիտ կամ առյուծի դեմք, սառը ստաֆիլոկոկային թարախակույտեր, պահպանված առաջնային ատամներ (կաթնատամներ), IgE-ի բարձր քանակություն և մաշկային խնդիրներ՝ էկզեմա։ Հիվանդությունը կապված էր STAT3 գենի մուտացիաների հետ, այն հայտաբերվել է այն բանից հետո, երբ ցիտոկինային պրոֆիլը ցույց է տվել STAT3 ուղու փոփոխությունները[9]։ Այս փոփոխված ուղին ուղղակիորեն նվազեցնում է ինտերլեյկիններ 6-ի և 10-ի մոդուլյացիոն կարողությունները, որոնք, համապատասխանաբար, արգելակում են Th17 բջիջների առաջացումը, որոնք CD4 բջիջների հետ միասին պաշտպանում են օրգանիզմը բակտերիալ և սնկային վարակներից և խթանում Ջոբի համախտանիշ ունեցողների մոտ ոչ համապատասխան իմունային պատասխանները[10]։

Աուտոսոմ ռեցեսիվ

  • DOCK8 - DOCK8 իմունային անբավարարության համախտանիշը (DIDS) հիմնականում դրսևորվում է իմունային համակարգի մի շարք էֆեկտներով, ներառյալ հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշի ազդեցությունները[11]։ Հիվանդությունը դրսևորվել է էկզեմայով, սննդային[12] և շրջակա միջավայրի տարբեր գործոնների նկատմամբ զարգացող ալերգիաներով[7], ասթմայով և անաֆիլաքսիայով[7]։
  • PGM3-ը (Ֆոսֆոացետիլգլյուկոզամին մուտազ)՝ գլիկոզիլացման բնածին խանգարում է, կարող է դրսևորվել որպես հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշով, ինչպես նաև նյարդակոգնիտիվ (նյարդաճանաչողական) խանգարումներով և հիպոմիելինացիայով[13]
  • SPINK5-ը կարող է դրսևորվել հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշով, մաշկի և մազերի էֆեկտներով, ինչպիսիք են կերատինացման խանգարումները, որոնք դիտվում են Նեթերտոնի համախտանիշ ժամանակ։
  • TYK2-ը կարող է դրսևորվել որպես հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշ[14], չնայած ավելի հաճախ դրսևորվում է միայն իմունային անբավարարությամբ[15]։

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշի ժամանակ բարձրանում է IgE-ի քանակությունը։ 2000 IU/mL-ից բարձր IgE-ի մակարդակը կարևոր նշանակությւոն ունի հիվանդության ախտորոշման համար[16]։ Այնուամենայնիվ, 6 ամսականից փոքր հիվանդները կարող են ունենալ շատ ցածր և չհայտնաբերվող IgE-ի մակարդակ։ Հիվանդների ավելի քան 90%-ի մոտ հայտնաբերվում է էոզինոֆիլների քանակի ավելացում՝ էոզինոֆիլիա[17]։ Կատարում են նաև գենետիկական թեստավորում STAT3 (Ջոբի համախտանիշ), DOCK8 (DOCK8 իմունային անբավարարություն կամ DIDS), PGM3 (PGM3 անբավարարություն), SPINK5 (Նեթերտոնի համախտանիշ - NTS) և TYK2 գենետիկական խանգարուների ժամանակ[18]։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշը հաճախ ի հայտ է գալիս կյանքի վաղ շրջանում՝ կրկնվող ստաֆիլոկոկային և կանդիդալ վարակներով, թոքաբորբով և էկզեմատոիդ մաշկով հիվանդների շրջանում[19]։

  • Աուտոսոմային դոմինանտ հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշը, որն առաջանում է STAT3 գենի մուտացիայի հետևանքով, կոչվում է Ջոբի համախտանիշ, ունի դեմքի, ատամների և կմախքի բնորոշ անոմալիաներ։ STAT3 հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշով հիվանդների մոտ կարող է հետաձգվել կամ խանգարվել առաջնային ատամների (կաթնատամների) փոխարինումը հիմանակն ատամներով։ Դեմքի բնորոշ փոփոխությունները սովորաբար հայտնվում են 16 տարեկանում։ Այդ փոփոխոթյունները ներառում են դեմքի ասիմետրիան, ընդգծված ճակատը, խորացած աչքերը, քթի լայն կամարն ու ծայրը, թեթև պրոգնատիզմը։ Բացի այդ, դեմքի մաշկը կոշտ է, ընդգծված ծակոտիներով։ Վերջապես, STAT3 հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշով որոշ հիվանդներ ունեն սկոլիոզ, դյուրաբեկ ոսկրեր[17]։
  • Աուտոսոմ ռեցեսիվ[5]

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշով հիվանդների մեծ մասը բուժվում է երկարատև հակաբիոտիկոթերապիայի միջոցով՝ կանխելու ստաֆիլակոկային վարակները։ Մաշկի լավ խնամքը նույնպես կարևոր է հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշով հիվանդների համար։ Բարձր դեղաչափերով ներերակային գամմա-գլոբուլինն առաջարկվել է հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշով և ատոպիկ դերմատիտով հիվանդների ծանր էկզեմայի բուժման համար[20]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշն առաջին անգամ նկարագրվել է Դևիսի կողմից։ Հիվանդությունն առաջին անգամ նկարագվել է 1966 թվականին կարմիր մազերով, քրոնիկ դերմատիտով, կրկնվող ստաֆիլոկոկային թարախակույտերով և թոքաբորբով երկու աղջիկների մոտ[21]։ Հիվանդությունն անվանվել է ի պատիվ Աստվածաշնչում նկարագրված Հոբի, ում մարմինը սատանան պատել էր թարախակույտերով։ 1972 թվականին նկարագրվել են երկու տղաներ հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշի նման ախտանիշներով, ինչպիսիք են կոպիտ, առյուծի դեմքը, էոզինոֆիլիան և շիճուկային IgE-ի մակարդակի բարձրացումը։ Ենթադրվում է, որ այս երկու սինդրոմները նույնն են և ընդգրկված են հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա E համախտանիշի մեջ[22]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Rapini, Ronald P.; Bolognia, Jean L.; Jorizzo, Joseph L. (2007). Dermatology: 2-Volume Set. St. Louis: Mosby. ISBN 978-1-4160-2999-1.
  2. ↑ «hyperimmunoglobulinemia E syndrome» Դորլանդի բժշկական բառարանում
  3. ↑ «Hyper-IgE Syndrome». Merck Manual. Merck Sharp & Dohme Corp. Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 3-ին.
  4. ↑ Manifestations of Job Syndrome 1050852, բաժին Dermatologic Manifestations of Job Syndrome(անգլ.) EMedicine կայքում
  5. ↑ 5,0 5,1 Freeman, Alexandra F.; Holland, Steven M. (2008). «The Hyper-IgE Syndromes». Immunology and Allergy Clinics of North America. Elsevier BV. 28 (2): 277–291. doi:10.1016/j.iac.2008.01.005. ISSN 0889-8561.
  6. ↑ Borges WG, Augustine NH, Hill HR (February 2000). «Defective interleukin-12/interferon-gamma pathway in patients with hyperimmunoglobulinemia E syndrome». The Journal of Pediatrics. 136 (2): 176–80. doi:10.1016/S0022-3476(00)70098-9. PMID 10657822.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Rael EL, Marshall RT, McClain JJ (July 2012). «The Hyper-IgE Syndromes: Lessons in Nature, From Bench to Bedside». The World Allergy Organization Journal. 5 (7): 79–87. doi:10.1097/WOX.0b013e31825a73b2. PMC 3651150. PMID 23283142.
  8. ↑ Freeman AF, Holland SM (May 2009). «Clinical manifestations, etiology, and pathogenesis of the hyper-IgE syndromes». Pediatric Research. 65 (5 Pt 2): 32R–37R. doi:10.1203/PDR.0b013e31819dc8c5. PMC 2919366. PMID 19190525.
  9. ↑ Holland SM, DeLeo FR, Elloumi HZ, Hsu AP, Uzel G, Brodsky N, և այլք: (October 2007). «STAT3 mutations in the hyper-IgE syndrome». The New England Journal of Medicine. 357 (16): 1608–19. doi:10.1056/NEJMoa073687. PMID 17881745.
  10. ↑ Hafsi, Wissem; Yarrarapu, Siva Naga S. (2021), «Job Syndrome», StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30247822, Վերցված է 2021-11-28-ին
  11. ↑ Zhang Q, Davis JC, Lamborn IT, Freeman AF, Jing H, Favreau AJ, և այլք: (November 2009). «Combined immunodeficiency associated with DOCK8 mutations». The New England Journal of Medicine. 361 (21): 2046–55. doi:10.1056/NEJMoa0905506. PMC 2965730. PMID 19776401.
  12. ↑ Boos AC, Hagl B, Schlesinger A, Halm BE, Ballenberger N, Pinarci M, և այլք: (2014 թ․ մայիսի 20). «Atopic dermatitis, STAT3- and DOCK8-hyper-IgE syndromes differ in IgE-based sensitization pattern». Allergy. 69 (7): 943–953. doi:10.1111/all.12416. PMID 24840882.
  13. ↑ Yang L, Fliegauf M, Grimbacher B (December 2014). «Hyper-IgE syndromes: reviewing PGM3 deficiency». Current Opinion in Pediatrics. 26 (6): 697–703. doi:10.1097/MOP.0000000000000158. PMID 25365149. S2CID 24566050.
  14. ↑ Minegishi Y, Saito M, Morio T, Watanabe K, Agematsu K, Tsuchiya S, և այլք: (November 2006). «Human tyrosine kinase 2 deficiency reveals its requisite roles in multiple cytokine signals involved in innate and acquired immunity». Immunity. 25 (5): 745–55. doi:10.1016/j.immuni.2006.09.009. PMID 17088085.
  15. ↑ Kreins AY, Ciancanelli MJ, Okada S, Kong XF, Ramírez-Alejo N, Kilic SS, և այլք: (September 2015). «Human TYK2 deficiency: Mycobacterial and viral infections without hyper-IgE syndrome». The Journal of Experimental Medicine. 212 (10): 1641–62. doi:10.1084/jem.20140280. PMC 4577846. PMID 26304966.
  16. ↑ Ochs, HD; Notarangelo, LD (2010). Williams Hematology: Chapter 82. Immunodeficiency Diseases (8th ed.). New York: McGraw-Hill Medical. ISBN 9780071621519.
  17. ↑ 17,0 17,1 Grimbacher B, Holland SM, Gallin JI, Greenberg F, Hill SC, Malech HL, և այլք: (March 1999). «Hyper-IgE syndrome with recurrent infections--an autosomal dominant multisystem disorder». The New England Journal of Medicine. 340 (9): 692–702. doi:10.1056/NEJM199903043400904. PMID 10053178.
  18. ↑ Yaakoubi, Roukaya; Mekki, Najla; Ben-Mustapha, Imen; Ben-Khemis, Leila; Bouaziz, Asma; Ben Fraj, Ilhem; Ammar, Jamel; Hamzaoui, Agnès; Turki, Hamida; Boussofara, Lobna; Denguezli, Mohamed; Haddad, Samir; Ouederni, Monia; Bejaoui, Mohamed; Chan, Koon Wing; Lau, Yu Lung; Mellouli, Fethi; Barbouche, Mohamed-Ridha; Ben-Ali, Meriem (2023 թ․ հունվարի 10). «Diagnostic challenge in a series of eleven patients with hyper IgE syndromes». Frontiers in Immunology. Frontiers Media SA. 13. doi:10.3389/fimmu.2022.1057679. ISSN 1664-3224.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  19. ↑ «Hyper IgE syndrome». Immune Deficiency Foundation. 2023 թ․ օգոստոսի 9. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 14-ին.
  20. ↑ Kimata H (March 1995). «High-dose intravenous gamma-globulin treatment for hyperimmunoglobulinemia E syndrome». The Journal of Allergy and Clinical Immunology. 95 (3): 771–4. doi:10.1016/S0091-6749(95)70185-0. PMID 7897163.
  21. ↑ Davis SD, Schaller J, Wedgwood RJ (May 1966). «Job's Syndrome. Recurrent, "cold", staphylococcal abscesses». Lancet. 1 (7445): 1013–5. doi:10.1016/S0140-6736(66)90119-X. PMID 4161105.
  22. ↑ Buckley RH, Wray BB, Belmaker EZ (January 1972). «Extreme hyperimmunoglobulinemia E and undue susceptibility to infection». Pediatrics. 49 (1): 59–70. doi:10.1542/peds.49.1.59. PMID 5059313. S2CID 245107427.

Լրացուցիչ գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հիպերիմունոգոլոբուլինեմիա_E_համախտանիշ&oldid=9261209» էջից