Հարբինի ռուբլի
.jpg)
Հարբինի ռուբլի - ինչպես նաև Ռուս-ասիական բանկի ռուբլի, խորվատական ռուբլի - դրամական միավոր է, որը շրջանառության մեջ է դրվել Հարբինի ռուս-ասիական բանկի կողմից և Չինական Արևելյան երկաթուղու օտարման տարածքում 1917 թվականի դեկտեմբերից մինչև 1920 թվականը[1]։
Ռուս-ասիական բանկի թղթադրամները տպագրվել են ԱՄՆ-ում մասնավոր American Bank Note ընկերության կողմից և թողարկվել 50 կոպեկ, 1, 3, 10 և 100 ռուբլի անվանական արժեքներով[2]։
Առաջին պարտատոմսերը մուտքագրվել են բանկի դրամարկղ 1918 թվականի դեկտեմբերի 15-20-ը։ Հարբինի ռուբլին ընդունվել է որպես Չինական Արևելյան երկաթուղու բոլոր վճարների և հենց բանկի կողմից առանց սահմանափակումների՝ դառնալով լիարժեք դրամական միավոր[2]։ Բանկը, ըստ ցանկության, կատարել է նոր պարտատոմսերի անխոչընդոտ փոխանակում «Կերենկի» և սահմանափակ քանակությամբ՝ Ռոմանով ռուբլով թղթային վարկ։
Ժողովրդի մեջ նոր փողը կոչվում էր խորվատական ռուբլի կամ խորվատներ՝ ՉՀԵ-ու այն ժամանակվա կառավարիչ, գեներալ Դ. Լ. Խորվատի անունով։
1920 թվականին խորվատական ռուբլու միջին փոխարժեքը կազմում էր 11 ռուբլի 1 ոսկոով ռուբլու դիմաց, իսկ վարկային (թղթային) Ռոմանով ռուբլու փոխարժեքը կազմում էր 10 ռուբլի 1 ոկկի ռուբլու դիմաց։
1920 թվականի սկզբից բանկի կողմից խորվաթներին սկսեցին աստիճանաբար դուրս հանել շրջանառությունից, բայց նրանք երկար ժամանակ շարունակեցին մնալ շրջանառության մեջ և գնանշվեցին բորսայում[3]։
Հանելուկ գոլորշու ամպերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շոգեքարշի անիվների տակից գոլորշու մեծացված պատկերի վրա ակնհայտ կնոջ գլխի պատկեր է։
- Սկզբում ենթադրվում էր, որ շոգեքարշի անիվների տակ նկարիչը գաղտնի պատկերել է ՉՀԵ-ու մենեջերի ղեկավար Դ. Լ. Խորվատին (1858-1937), ով ստորագրելիս ուշադրություն չի դարձրել այս մանրամասնությանը։ Բայց արտաքնապես մենեջերը չէր նունկանացվում գոլորշու ամպերում առկա կերպարի հետ։
- Ոմանք կարծում էին, որ ամերիկացի նկարիչն իր դիմանկարն է նկարել դրանց վրա։ Սակայն պարզ չէ, թե ինչու պետք է կենդանի մարդը իր գլուխը պտկերի շոգեքարշի անիվների տակ։
- Հարբինում ապրում էր տաղանդավոր նկարիչ։ Հարսանիքի հաջորդ օրը նրա հարսնացուին հարվածել է գնացքը, որը գլխատել է նրան։ Նկարիչը սուր էր վերապրում այս դրաման։ Երբ 1918 թվականին սկսվեցին Հարբինում գտնվող ռուս-ասիական բանկի թղթադրամների ստեղծման աշխատանքները, այս նկարիչը ձեռնամուխ եղավ բոլոր թղթադրամների հակառակ կողմի բնօրինակների արտադրությանը։ Բնօրինակները դուր են եկել բանկի պաշտոնյաներին և անձամբ գեներալ Հորվաթին և նրա կնոջը։ Նրանցից ոչ ոք անիվների տակ գտնվող գոլորշիների մեջ չնկատեց ճիչի մեջ բաց բերանով կնոջ գլուխը։ Բնօրինակներն ուղարկվել են ԱՄՆ։ Դրանց վրա փորագրված էին բոլոր թղթադրամները, և պատվերը կատարվել։
Տարբեր թխտաաադրաամների նշանների վրա գոլորշու ամպերում կանանցի պատկերները տարբերվում են միմյանցից։ Բայց դեմքի ողբերգական արտահայտությունն ամենուր պահպանված է։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «1 Ruble, Chinese provinces». en.numista.com (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 7-ին.
- ↑ 2,0 2,1 «华俄道胜银行中东铁路券（1917年）50戈比2枚、1卢布1枚，合计共有3枚-江南藏韵·中国纸币-雅昌拍卖» [Hua-Russian Daosheng Bank Մերձավոր Արևելքի երկաթուղային թղթադրամներ (1917) 2 հատ 50 կոպեկ, 1 հատ 1 ռուբլի, ընդհանուր 3 հատ-Jiangnan Tibetan Rhyme·չինական թղթադրամներ-Artron աճուրդ]. auction.artron.net (չինարեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 7-ին.
- ↑ «Бонистика. Глава IX. Русский рубль в Сев. Маньчжурии и Китае». www.bonistikaweb.ru. Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 7-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պոգրեբեցկի Ա.Ի. Հեռավոր Արևելքի դրամական շրջանառությունը և թղթադրամները պատերազմի և հեղափոխության ժամանակաշրջանում (1914-1924 թթ.): — Հարբին։ հրատ. Մանջուրյան տարածքի ուսումնասիրության ընկերություն, 1924 թ.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հարբինի ռուբլի» հոդվածին։ |