Լիզարդ Փոինթի ճակատամարտ
 | |
|---|---|
 | |
| Թվական | 1637 թվական |
| Մասն է | Ութսունամյա պատերազմ |
| Վայր | Լիզարդ հրվանդան (Մեծ Բրիտանիա) |
| Արդյունք | իսպանացիների հաղթանակ |
| Հակառակորդներ | |
 Միացյալ պրովինցիաների հանրապետություն |  Իսպանիա |
| Հրամանատարներ | |
| անհայտ | Միգել դե Օռնա |
| Կողմերի ուժեր | |
| 6 ռազական նավ 44 առևտրային նավ[1] | 6 գալեոն 2 ֆրեգատ[1] |
| Ռազմական կորուստներ | |
| 3 ռազմանավ խորտակվել է[1] 3 ռազմանավ գրավվել է 14 առևտրային նավ գրավվել է[2] | չկան |
| Ընդհանուր կորուստներ | |
Լիզարդ Փոինթի ճակատամարտ, ծովային ճակատամարտ, որ տեղի է ունեցել Կոռնուոլ կղզու (Մեծ Բրիտանիա) ափերի մոտ 1637 թվականին Ութսունամյա պատերազմի շրջանակներում։ Կռվի նախօրեին իսպանական ծովակալ Միգել դե Օռնան՝ Ֆլանդրիական նավատորմի հրամանատարը, գրավել է անգլո-հոլանդական կարևոր առևտրական քարավան, որ բաղկացած էր 44 նավերից ու նրանց ուղեկցող ևս 6 նավերից, և բարեհաջող կերպով վերադարձել իր բազան Դյունկերկում։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1636 թվականի սկզբին Իսպանիայում ծառայող ֆլամանդացի փորձառու ծովակալ Յակոբ Կոլերտը՝ Ֆլանդրիական նավատորմի հրամանատարը, ջախջախվել է հոլանդական նավատորմի կողմից, որի հրամանատարն էր կապիտան Յոհան Էվերտսենը[3]։ Գալեոնն ու նավատորմի ևս մեկ նավ խորտակվել են Դիեպի մոտ, իսկ ծովակալը գերի է վերցվել 200 զինվորների հետ միասին[4]։ Գերիների փոխանակումից հետո Կոլերտն ազատ է արձակվել, սակայն շուտով մահացել է հիվանդությունից Լա Կորունյայում[4]։ Այդ ժամանակ նրան փոխարինել է նավառացի Միգել դե Օռնան։ Վերջինս նույնպես եղել է փորձառու հրամանատար և ոչնչացրել թշնամու երեք խոշոր պահականավախումբ երկու տարուց էլ քիչ ժամանակում[5]։
Մարտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միգել դե Օռնան Դյունկերկից դուրս է եկել փետրվարի 18-ին՝ գլխավորելով հին գալեոնից ու երկու ֆրեգատներից կազմված նավատորմը։ Նրա խնդիրն էր հարձակվել հոլանդական ձկնորսական նավատորմի և առևտրական ուղիների վրա։ Նրա հրամանատարներն էին բասկ Անտոնիո դե Անսիոնդոն, ֆլամանդացիներ Մարկուս վան Օբենը ու Կոռնելիս Մեյնեն և կաստիլիացիներ Անտոնիո Դիասն ու Սալվադոր Ռոդրիգեսը[1]։ Առևտրական նավի գրավումից հետո, գտնվելով Կալեի ափային հրետամարտկոցների կրակի տակ, իսպանական նավատորմը հատել է Լա Մանշը։ Կոռնուոլի ափերի մոտ՝ Լիզարդ հրվանդանի մոտ, հայտնաբերվել է անգլո-հոլանդական պահականավախումբ՝ կազմված 28 հոլանդական և 16 անգլիական առևտրական նավերից հոլանդական վեց ռազմական նավերի ուղեկցությամբ։ Իսպանական ռազմական նավերն առանց հապաղման հարձակման են անցել։
Իսպանական հրետանու կրակի շնորհիվ հոլանդական հրամանատարական նավը բոլորովին շարքից դուրս է եկել[1]։ Անտոնիո Դիասի նավը կատարել է նավաճանկում և գրավել նրա դրոշը, սակայն հարձակումը վերջնական արդյունքում հետ է մղվել։ Երկրորդ փորձը, որ կատարվել է հրամանատարական նավից, տևել է կես ժամ, սակայն կրկին ավարտվել է անհաջողությամբ։ Միայն երրորդ փորձից է հաջողվել վերջնականապես գրավել հոլանդական ֆլագմանը[6]։ Առևտրական նավերն օգտագործել են իրենց հրետանին, որպեսզի օգնեն իրենց ուղեկցող նավերին, սակայն հաջողություն չեն ունեցել. նրանցից երեքը խորտակվել են։ Մյուս երկուսը հանձնվել են և գերի վերցվել[6]։ Նավախմբի նավերը ցրվել են ու փորձել առանձին-առանձին հեռանալ՝ օգտվելով վրա հասած մթությունից։ Այնուամենայնիվ, նրանցից տասնչորսն ի վերջո հայտնվել են իսպանացիների ձեռքում և տարվել Դյունկերկ[6]։
Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օռնան վերադարձել է Դյունկերկ 17 ավարառված նավերի ուղեկցությամբ, որ բեռնված էին զինամթերքով ու հումքով[6]։ Ճանապարհին նա խուսափել է ծովակալ Ֆիլիպս վան Դորպի հոլանդական նավատորմից, որն ուղարկվել էր իսպանական նավախումբը գրավելու հանձնարարությամբ[6]։ Դորպը փորձել է արգելափակել իսպանական նավատորմը նավահանգստում, սակայն չի հասցրել, և Օռնան կարողացել է շարունակել իր ուղին առանց խոչընդոտների։ Հուլիսին նա դարանակալել է Բորդոյից եկող հոլանդական երկու պահականավախմբերի՝ գրավելով 12 նավ[2]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- (անգլ.)Stradling, R. A. (2004). The Armada of Flanders: Spanish Maritime Policy and European War, 1568—1668. Cambridge University Press ISBN 978-0-521-52512-1
- (իսպ.)Fernández Duro, Cesáreo (1898). Armada española desde la Unión de los Reinos de Castilla y de León. Vol. IV. Madrid: Est. tipográfico «Sucesores de Rivadeneyra».
- (անգլ.)Laughton, Leonard George Carr; Anderson, Roger Charles; Perrin, William Gordon (2001). Mariner’s mirror: wherein may be discovered his art, craft & mystery after the manner of their use in all ages and among all nations. Vol. 87. Society for Nautical Research.