Վելենիե

Վելենիե
Բնակավայր
	Վելենիե
	սլովեն.՝ Velenje
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Սլովենիա
Հիմնադրված է	1889 թ.
Առաջին հիշատակում	1270
Մակերես	12,6 կմ²
ԲԾՄ	400±1 մետր, 391 մետր
Բնակչություն	▼25 235 մարդ (հունվարի 1, 2023)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ	3320
Ավտոմոբիլային կոդ	CE
Պաշտոնական կայք	velenje.si
	Վելենիե (Սլովենիա)
	Վելենիե (Սլովենիա)
	Վելենիե Վիքիպահեստում

Վելենիե (սլովեներեն՝ Velenje)^[2]^[3], քաղաք Սլովենիայի հյուսիսարևելյան մասում, մեծությամբ այդ երկրի հինգերորդ բնակավայրն է, նույնանուն համայնքի վարչական կենտրոնը։ Բուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը 2017 թվականի տվյալներով եղել է 24 923 mieszkańców^[4] (2013 թվականին այդ ցուցանիշը եղել է 25.333^[5] ), 2007-ին՝ 26.826^[6]^[7]:

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գտնվում է Սլովենիայի Ստորին Շտիրա երկրամասում, երկրի մայրաքաղաք Լյուբլյանայից 85, Մարիբորից՝ 75 և Ցելեից՝ 25 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Զբաղեցնում է 83,5 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Վելենիեով է անցնում Դրավոգրադ - Ժալեց ավտոմայրուղին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնագիտական պեղումների արդյունքում հայտնաբերված առարկաները վկայում են, որ քաղաքի ներկայիս տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նախապատմական ժամանակներում։ Պատմական փաստաթղթերում Վելենիեն առաջին անգամ հիշատակվել է 13-րդ դարում՝ որպես առևտրային բնակավայր։ Քաղաքի կարգավիճակ ստացել է 1950 թվականին (ըստ այլ աղբյուրների՝ 1959 թվականին)^[8]։ Բնակավայրի մերձակայքում հայտնաբերվել են գորշ ածուխի մեծ պաշարներ, որն էլ պայմանավորել է նրա բուռն աճը 20-րդ դարում^[9]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Վելենիեն մեծապես վնասվել է, պատերազմից հետո աստիճանաբար վերականգնվել՝ 600 տուն ունեցող գյուղից 1960-ական թվականների սկզբին վերածվելով 6 հազար բնակիչ ունեցող բնակավայրի։ Հենց այդ ժամանակ էլ որոշվել է այստեղ կառուցել արդյունաբերական նոր ձեռնարկություններ և ինդուստրացնել տարածաշրջանը։ Հարավսլավիայի ղեկավար Իոսիպ Բրոզ Տիտոյի մահից հետո որոշվել է, ի պատիվ նրա, քաղաքը վերանվանել Տիտովո Վելենիե^[10] (այդ ժամանակ Սլովենիան գտնվում էր Հարավսլավիայի կազմում)։ Սլովենիայի անկախացումից հետո՝ 1991 թվականին վերստացել է իր նախկին անվանումը^[11]^[12]^[13]։

Վելենիեն հայտնի է նաև նրանով, որ այստեղ են գտնվում կենցաղային տեխնիկայի խոշորագույն արտադրող Gorenje ընկերության գլխավոր գրասենյակն ու գլխադասային ձեռնարկությունը^[14]։

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի համայնապատկերը
Վելենիեն գիշերով
Քաղաքի համայնապատկերը Սբ. Մարտին եկեղեցուց
«Մեծ» կոչվող լիճը
Տեսարան թռչնաթռիչքի բարձրությունից
Սբ. Մարտին եկեղեցին
Gorenje ընկերության շինությունները

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ http://pop-stat.mashke.org/slovenia-cities.htm
↑ Довідковий атлас світу. — К. : ДНВП «Картографія», 2010. — 328 с. ISBN 978-966-475-507-5
↑ Атлас світу. — К. : ДНВП «Картографія», 2005. — 336 с. ISBN 966-631-546-7
↑ «Prebivalci po spolu, občine in naselja, Slovenija, 1. januar 2017» (սլովեներեն). stat.si. 2017-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
↑ «Slovenia: Savinjska» (engleski). City population. Վերցված է 26. 04. 2014-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
↑ Statistical Office of the Republic of Slovenia, Basic population groups by sex and municipalities(չաշխատող հղում)
↑ Statistical Office of the Republic of Slovenia Արխիվացված 2014-11-13 Wayback Machine Invånarantal i orter den 31 december 2007.
↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 7-ին.
↑ | příjmení = Dolničar | jméno = Ivan | odkaz na autora = | titul = Jugoslavija 1941 – 1981 | vydavatel = eksport pres | místo = Bělehrad | rok = 1981 | počet = | isbn = | kapitola = | strany = 169 | jazyk = srbochorvatština }}
↑ «Արխիվացված պատճենը» (սլովեներեն). titovo.velenje.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
↑ Največja naselja po številu prebivalcev(չաշխատող հղում) prema podatcima iz: Centralni register prebivalcev in Register tujcev, MNZ; ter Register prostorskih enot, GURS, Statistični urad Republike Slovenije, elektroničko gradivo, pristupljeno: 21. ožujka 2011.
↑ Damijan Kljajič, Aca Poles: Titovo Velenje : 1981-1990 Արխիվացված 2008-06-27 Wayback Machine // Projekt titovo.velenje.org, Velenje : Muzej Velenje, PROSPLET, elektroničko gradivo, pristupljeno: 21. ožujka 2011.
↑ Velenje Municipality site
↑ |id = 3992441|tytuł=Velenje|data dostępu=2017-12-29}}
↑ «Արխիվացված պատճենը» (գերմաներեն). esslingen.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
↑ «Neath Port Talbot Twin Towns». Neath Port Talbot County Borough Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 22-ին.
↑ «Split Twin Towns» (Croatian).{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Fotogalerie Velenje
Webauftritt der Stadt, Slowenisch und Englisch
Bergbaumuseum Velenje Արխիվացված 2020-02-22 Wayback Machine
Tourismus-Portal Velenje
Museum Velenje Արխիվացված 2019-09-15 Wayback Machine
Міський портал

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վելենիե» հոդվածին։

[_04df6673bbb1c623-1] ttp://pop-stat.mashke.org/slovenia-cities.htm

[ДАС2010-2] Довідковий атлас світу. — К. : ДНВП «Картографія», 2010. — 328 с. ISBN 978-966-475-507-5

[Атлас2005-3] Атлас світу. — К. : ДНВП «Картографія», 2005. — 336 с. ISBN 966-631-546-7

[4] «Prebivalci po spolu, občine in naselja, Slovenija, 1. januar 2017» (սլովեներեն). stat.si. 2017-06. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.

[mam-5] «Slovenia: Savinjska» (engleski). City population. Վերցված է 26. 04. 2014-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[SlovKom-6] Statistical Office of the Republic of Slovenia, Basic population groups by sex and municipalities(չաշխատող հղում)

[SlovOrt-7] Statistical Office of the Republic of Slovenia Արխիվացված 2014-11-13 Wayback Machine Invånarantal i orter den 31 december 2007.

[8] «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 7-ին.

[J-169-9] | příjmení = Dolničar | jméno = Ivan | odkaz na autora = | titul = Jugoslavija 1941 – 1981 | vydavatel = eksport pres | místo = Bělehrad | rok = 1981 | počet = | isbn = | kapitola = | strany = 169 | jazyk = srbochorvatština }}

[10] «Արխիվացված պատճենը» (սլովեներեն). titovo.velenje.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)

[11] Največja naselja po številu prebivalcev(չաշխատող հղում) prema podatcima iz: Centralni register prebivalcev in Register tujcev, MNZ; ter Register prostorskih enot, GURS, Statistični urad Republike Slovenije, elektroničko gradivo, pristupljeno: 21. ožujka 2011.

[12] Damijan Kljajič, Aca Poles: Titovo Velenje : 1981-1990 Արխիվացված 2008-06-27 Wayback Machine // Projekt titovo.velenje.org, Velenje : Muzej Velenje, PROSPLET, elektroničko gradivo, pristupljeno: 21. ožujka 2011.

[13] Velenje Municipality site

[pwn-14] |id = 3992441|tytuł=Velenje|data dostępu=2017-12-29}}

[15] «Արխիվացված պատճենը» (գերմաներեն). esslingen.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)

[16] «Neath Port Talbot Twin Towns». Neath Port Talbot County Borough Council. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 22-ին.

[17] «Split Twin Towns» (Croatian).{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]