Վահան Մխիթարյան

Վահան Մխիթարյան
Ծնվել է	նոյեմբերի 16 (29), 1910; Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	1992
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	կենսաքիմիկոս
Անդամակցություն	ՀՀ ԳԱԱ
Ալմա մատեր	Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան (1932)
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	կենսաբանական գիտությունների դոկտոր
Պարգևներ	; և
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Վահան Մխիթարյան (այլ կիրառումներ)

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մխիթարյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Վահան Գրիգորի Մխիթարյան (նոյեմբերի 16 (29), 1910^[1], Թիֆլիս, Ռուսական կայսրություն^[1] - 1992), հայ խորհրդային կենսաքիմիկոս, կենսաբանական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր^[2], ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ (1968)։ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1981)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1932 թվականին ավարտել է Երևանի բժշկական ինստիտուտը։ 1935 թվականից աշխատել է նույն ինստիտուտի կենսաքիմիայի ամբիոնում, 1960-1986 թվականներին՝ վարիչ^[2]։ Մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին^[3]։

Գիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշխատանքները վերաբերում են օրգանիզմի վրա քլորոպրենի ազդման ինտիմ կենսաքիմիական մեխանիզմների, քլորոպրենային թունավորման կանխարգելման և բուժման հարցերին։ Բացահայտել է այրվածքների, հեպատիտների, ինֆարկտի ժամանակ լիպիդային գերօքսիդացման պրոցեսի ինտենսիվացումը հյուսվածքներում, ինչպես նաև վիտամին E-ի զգալի նվազումը։ Պարզել է, որ շաքարախտի ժամանակ արյան շաքարի քանակի ավելացմանը զուգահեռ հյուսվածքներում վիտամին E-ի քանակը նվազում է, պերօքսիդներինը՝ ավելանում։ Նա ուսումնասիրել է գերօքսիդների, գերօքսիդացած չհագեցած ճարպաթթուների ազդեցությունը որոշ ֆերմենտների ակտիվության, բջջաթաղանթի թափանցելիության վրա, գերօքսիդների, ռենտգենյան ճառագայթների ազդեցությունը գլխուղեղի գանգլիոզիդների և ցերեբրոզիդների քանակական տեղաշարժի վրա^[3]։

Անդամակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վահան Մխիթարյանը ՀԽՍՀ կենսաքիմիկոսների գիտական ընկերության փոխնախագահն էր, ՀԽՍՀ առողջապահության նախարարության գիտաբժշկական խորհրդի պրոբլեմային հանձնաժողովի նախագահը^[3]։

Պարգևներ և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշան
Կարմիր աստղ
«Պատվո նշան» շքանշան
ՀԽՍՀ ԳԱ Նախագահության վաստակագիր (1976)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) — Երևան: 1981. — հատոր 7. — էջ 635.
↑ ^2,0 ^2,1 А. П. Айриян (1998). Армянские учёные-медики. Ереван: Амарас. էջ 66. ISBN 99930-1-001-7. {{cite book}}: Check |isbn= value: checksum (օգնություն)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Խմբագրական կոլեգիա, Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հ. 7 (խմբ. Վիկտոր Համբարձումյան), Ե., «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հայկական Սովետական Հանրագիտարանի գլխավոր խմբագրություն», 1981, էջ 635 — 720 էջ։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վահան Մխիթարյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 635)։

[_2b62cd7348510a17-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) — Երևան: 1981. — հատոր 7. — էջ 635.

[Հայրիյան-2] 2,0 ^2,1 А. П. Айриян (1998). Армянские учёные-медики. Ереван: Амарас. էջ 66. ISBN 99930-1-001-7. {{cite book}}: Check |isbn= value: checksum (օգնություն)

[ՀՍՀ-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Խմբագրական կոլեգիա, Հայկական Սովետական Հանրագիտարան, հ. 7 (խմբ. Վիկտոր Համբարձումյան), Ե., «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա Հայկական Սովետական Հանրագիտարանի գլխավոր խմբագրություն», 1981, էջ 635 — 720 էջ։

[1]

[2]

[3]