Ռոբերտ Ֆիցո
| Ռոբերտ Ֆիցո | |
 | |
| Կուսակցություն՝ | Direction – Social Democracy? |
|---|---|
| Ծննդյան օր՝ | սեպտեմբերի 15, 1964[1] (59 տարեկան) |
| Ծննդավայր՝ | Տոպոլչանի, Չեխոսլովակիա |
| Ամուսին ՝ | Svetlana Ficová? |
| Պարգևներ՝ | |
 | |
Ռոբերտ Ֆիկո (սլովակ.՝ Robert Fico, սեպտեմբերի 15, 1964[1], Տոպոլչանի, Չեխոսլովակիա), սլովակ քաղաքական գործիչ, Սլովակիայի վարչապետ 2023 թվականի հոկտեմբերի 25-ից։ Նախկինում այս պաշտոնը զբաղեցրել է 2006-2010 և 2012-2018 թվականներին։ «Ուղղությունը՝ սոցիալ-դեմոկրատիա» կուսակցության հիմնադիր և նախագահ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆիցոն ծնվել է 1964 թվականի սեպտեմբերի 15-ին Նիտրայի հյուսիս-արևմտյան շրջանի Տոպոլչանի քաղաքում։ Նրա հայրը՝ Չուդովիտ Ֆիցոն, բեռնատար մեքենաների օպերատոր է եղել, իսկ մայրը՝ Էմիլի Ֆիկովան, աշխատել է կոշիկի խանութում։ Նա ունի երկու քույր ու եղբայր։ Նրա եղբայր Լադիսլավը շինարարական ձեռնարկատեր է, իսկ քույրը՝ Լյուսիա Չաբադովան, որը տասնչորս տարով փոքր է, դատախազ է[4][5]։ Ֆիցոն մեծացել և ընտանիքի հետ ապրել է Հրուշովանի գյուղում մինչև վեց տարեկանը, երբ նրանք տեղափոխվել են մոտակա Տոպոչանի քաղաք։
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆիկոն իր մանկության հավակնություններում իրեն տեսել է որպես քաղաքական գործիչ, սպորտային թղթակից կամ հնագետ[6]։ Տարրական դպրոցն ավարտելուց հետո ընդունվել է Տոպոչանիի տեղական գիմնազիան, որն ավարտել է 1982 թվականի ամռանը։ Նույն տարում ընդունվել է Բրատիսլավայի Յան Կոմենսկու անվան համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը, որն այն ժամանակ Չեխոսլովակիայում էր։ Ավարտել է 1986 թվականին։ Համալսարանն ավարտելուց հետո Ֆիցոն ավարտել է պարտադիր զինվորական ծառայությունը որպես զինվորական քննիչի օգնական, որը տեղակայված էր այժմ չեխական Յանովիցե քաղաքում 1986-1987 թվականներին։ 1992 թվականին ավարտել է Սլովակիայի գիտությունների ակադեմիայի Պետության և իրավունքի ինստիտուտի ասպիրանտուրան։ Իրավագիտության դոկտոր է, քրեական իրավունքի մասնագետ[7]։ Ասպիրանտուրայի տարիներին աշխատել է Սլովակիայի Արդարադատության նախարարության առընթեր իրավաբանական ինստիտուտում, 1990-ականների սկզբին Մասարիկ կրթաթոշակով ուսումը ստանձնել է Լոնդոնի Սլավոնական և Արևելաեվրոպական ուսումնասիրությունների դպրոցում[8]։ 2002 թվականին նա ավարտել է ասպիրանտուրան՝ ստանալով դոցենտի կոչում։ 1992-1995 թվականներին եղել է ինստիտուտի փոխտնօրեն։ Տարիների ընթացքում իրավունք է դասավանդել Սլովակիայի և արտերկրի համալսարաններում[9]։
Քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1999 թվականին նա հիմնադրել է «Ուղղությունը՝ սոցիալ-դեմոկրատիա» (Smer–SD) կուսակցությունը և ղեկավարում է այդ կուսակցությունը հիմնադրման օրվանից։ Ֆիցոն ռեկորդակիր է որպես երկրի պատմության մեջ ամենաերկարակյաց վարչապետ, որը պաշտոնավարել է ընդհանուր առմամբ ավելի քան 10 տարի։ 1992 թվականին առաջին անգամ ընտրվել է խորհրդարանի անդամ, մինչդեռ Չեխոսլովակիայում նա հետագայում նշանակվել է Եվրոպայի խորհրդի անդամ։ 2006 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում իր կուսակցության հաղթանակից հետո նա ձևավորել է իր առաջին կաբինետը։ Նրա քաղաքական դիրքորոշումները որակվել են որպես պոպուլիստական։ 2010 թվականի խորհրդարանական ընտրություններից հետո Ֆիցոն ծառայել է որպես ընդդիմադիր պատգամավոր՝ փաստացի զբաղեցնելով ընդդիմության առաջնորդի պաշտոնը։ Իվետա Ռադիչովայի կաբինետին անվստահություն հայտնելուց հետո Ֆիցոն վերանշանակվել է վարչապետի պաշտոնում այն բանից հետո, երբ 2012 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում Սմերին համոզիչ հաղթանակ է տարել ընտրություններում՝ ստանալով 83 մանդատ և ձևավորելով կառավարություն՝ խորհրդարանում բացարձակ մեծամասնությամբ, առաջինը այդպիսին 1989 թվականից հետո[7]։ 2013 թվականին Ֆիցոն հայտարարել է իր թեկնածությունը 2014 թվականի նախագահական ընտրություններում։ Ֆիցոն ընտրություններում պարտվել է իր քաղաքական մրցակից Անդրեյ Կիսկային՝ քվեարկության երկրորդ փուլում 2014 թվականի մարտի 29-ին[10]։
2018 թվականի մարտի 15-ին Յան Կուչիակի սպանությունից հետո ստեղծված քաղաքական ճգնաժամի պատճառով Ֆիկոն իր հրաժարականն է փոխանցել նախագահ Անդրեյ Կիսկային, որն այնուհետև փոխվարչապետ Պիտեր Պելեգրինիին մեղադրել նոր կառավարություն ձևավորելու համար[11][12]։
2023 թվականի խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ Ֆիցոն արշավ է անցկացրել՝ դադարեցնելու Ուկրաինային ռազմական աջակցությունը Ռուսաստանի կողմից նրա ներխուժման ժամանակ։ Նրա «Ուղղությունը՝ սոցիալ-դեմոկրատիա» կուսակցությունը ընտրություններում հավաքել է ամենաշատ ձայները՝ հավաքելով ձայների 22,95%-ը՝ ստանալով 42 մանդատ։ Ֆիցոն կոալիցիա է կազմեց Ձայն-Սոցիալ Դեմոկրատիայի և Սլովակիայի ազգային կուսակցության հետ և հոկտեմբերի 25-ին սկսել է պաշտոնավարման իր չորրորդ ժամկետը որպես վարչապետ։ Ֆիցոյի կառավարությունը կտրականապես հրաժարվել է միանալ Չեխիայի գլխավորած մոտ 20 երկրների կոալիցիային՝ Ուկրաինային ռազմական օգնություն հայթայթելու հարցում[13]։
2024 թվականի մայիսի 15-ին Ֆիցոն հոսպիտալացվել է մահափորձից հետո[14]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ http://www.ceskenoviny.cz/zpravy/seznam-osobnosti-vyznamenanych-letos-pri-prilezitosti-28-rijna/1140646
- ↑ http://www.hrad.cz/cs/pro-media/tiskove-zpravy/8465.shtml
- ↑ «Dobrý katolík alebo dobrý komunista? Pozrite si prihlášku Roberta Fica do KSČ». Hospodárske noviny. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 19-ին.
- ↑ «Premiérovu mladšiu sestru nasadil štát proti mafii». Pravda.sk (սլովակերեն). 2009 թ․ սեպտեմբերի 24. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 20-ին.
- ↑ Nicholson, Tom. «Who's afraid of Róbert Fico?». The Slovak Spectator. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 20-ին.
- ↑ 7,0 7,1 Terenzani-Stankova, Michaela. «Who is Robert Fico?». The Slovak Spectator. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «Visit of Slovak Prime Minister». UCL. 2007 թ․ հունիսի 19.
- ↑ «Prime Minister». Robert Fico. Government of the Slovak Republic. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 16-ին.
- ↑ «Kiska becomes president (UPDATED)». The Slovak Spectator. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 15-ին.
- ↑ «Fico podá demisiu, novým premiérom môže byť Pellegrini (minúta po minúte)». Sme (սլովակերեն). 2018 թ․ մարտի 15.
- ↑ Heijmans, Philip (2018 թ․ մարտի 15). «Slovakia's PM Robert Fico resigns amid public outcry». Al Jazeera.
- ↑ «After their PM halts Ukraine aid, Slovaks dig deep to help». BBC News. 2024 թ․ ապրիլի 19. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 22-ին.
- ↑ «Slovakia PM shooting live: Robert Fico in surgery and 'fighting for his life' - minister». BBC News (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ մայիսի 15-ին.