Ռեթեոս Պերպերյան

Ռեթեոս Պերպերյան; արմտ. հայ.՝ Ռեթէոս Պէրպէրեան
Ծնվել է	հոկտեմբերի 10, 1848
Ծննդավայր	Hasköy, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել է	ապրիլի 7, 1907 (58 տարեկան)
Վախճանի վայր	Կոստանդնուպոլիս
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, մանկավարժ, հրապարակախոս և տնտեսագետ
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Կրթություն	Ներսեսյան վարժարան (1866)
Աշխատավայր	Պերպերյան վարժարան և Երկրագունտ
Զավակներ	Օննիկ Պերպերյան, Շահան Պերպերյան և Մաննիկ Պերպերյան
	Ռեթեոս Պերպերյան Վիքիդարանում
	Reteos Berberian Վիքիպահեստում

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Պերպերյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Ռեթեոս Հակոբի Պերպերյան (հոկտեմբերի 10, 1848(1848-10-10)^[1], Hasköy, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն^[2] - ապրիլի 7, 1907(1907-04-07)^[1], Կոստանդնուպոլիս^[1]), հայ բանաստեղծ, մանկավարժ, հրապարակախոս, տնտեսագետ։

Օննիկ և Շահան Պերպերյանների հայրը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեթեոս Պերպերյանը ծնվել է Կոստանդնուպոլսի Խասգյուղ թաղամասում։ 1866 թվականին ավարտել է Կ. Պոլսի Ներսեսյան վարժարանը, զբաղվել ուսուցչությամբ։ 1876 թվականին հիմնել է Պերպերյան վարժարանը։ Պերպերյանի «Առաջին տերեւք» (1877), «Խոհք եւ յուշք» (1904) ժողովածուները կրում են ֆրանսիական ռոմանտիզմի, մասնավորապես Լամարթինի ազդեցությունը։ Վերջինիս մի շարք բանաստեղծությունները թարգմանել է հայերեն՝ «Մահ Սոկրատա», «Լիճ» և այլն։ Անդրանիկ բանաստեղծությունները սիրո և բնության երգեր են, վերջին շրջանի գործերում իշխում է փիլիսոփայական խոհը։

Պերպերյանի մանկավարժական-բարոյագիտական հայացքները («Դաստիարակի մը խօսքերը», 1901, «Դպրոց եւ Դպրութիւն», 1907^[3]) հիմնված են գեղեցիկի, բարու և ճշմարիտի սկզբունքների վրա։ Կարևորել է կնոջ դերը հասարակության մեջ։ Ըստ նրա՝ բարոյական դաստիարակության ամենազորեղ միջոցը դաստիարակի անձնական օրինակն է։

Պերպերյանը գրել է նաև հրապարակախոսական-փիլիսոփայական աշխատություններ։ Տնտեսագիտության հիմնական խնդիրներին մոտեցել է դասական քաղաքատնտեսության դիրքերից։ Հարստության ստեղծման, ապրանքի արժեքի, փողի մասին դատել է՝ ելնելով արժեքի աշխատանքային տեսության սկզբունքներից։ Վերլուծելով աշխատավարձի էությունը՝ աշխատավորի համար գլխավորը համարել է իրական աշխատավարձը և այն անմիջականորեն կապել կենսամիջոցների գների հետ։ Կապիտալը բնորոշել է որպես «խնայված» հարստություն և ոչ թե շահագործման արդյունք։

Հանդես է եկել նաև Հրաչյա կեղծանունով^[4]։ Մահացել է Սկյուտարում։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկու բանախօսութիւնք, ԿՊ, 1880
Համառօտ քաղաքական տնտեսութիւն...ԿՊ, 1883
Դրամ, ԿՊ, 1886

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարապետյան Պ, Մեծ դաստիարական և ուսոցչապետ Ռեթէոս Յ. Պէրպէրյան, ԿՊ, 1933։
Թևոսյան Ա. Ռեթեոս Պերպերյան։ Փիլիսոփայական և հասարակական-քաղաքական հայացքները, Երևան, 1989։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 9 (հայ.) — հատոր 9. — էջ 279.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1049775554 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ Ռեթէոս Յ. Պէրպէրեան
↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեթեոս Պերպերյան Արխիվացված 2021-01-23 Wayback Machine

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռեթեոս Պերպերյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռեթեոս Պերպերյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 9, էջ 279)։

[_8ca0a95decf1870e-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան, հատոր 9 (հայ.) — հատոր 9. — էջ 279.

[_a61da10026a802f3-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #1049775554 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[3] Ռեթէոս Յ. Պէրպէրեան

[4] Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, Երևան, 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]