Jump to content

Ուղղաթևեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ուղղաթևներ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Կենդանիներ
Ցեղ Միջատներ
Լատիներեն անվանում
Orthoptera



Դասակարգումը
Վիքիցեղերում


Պատկերներ
Վիքիպահեստում




Ուղղաթևեր (լատին․՝ Orthoptera կամ լատին․՝ Saltatoria ), միջատների կարգ։ Հայտնի է շուրջ 20 հազար, Հայաստանում՝ 160 տեսակ՝ տարածված ամենուրեք։ Ուղղաթևները բաժանվում են 2 ենթակարգի՝ երկարաբեղ (ծղրիդներ, ճռիկներ) կարճաբեղ (մորեխներ, եռամատներ)։ Փոքր, միջին և խոշոր չափերի միջատներ են։

Կառւցվածքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարմինը (երկար.՝ 70 մմ) կողքերից սեղմված է։ Բերանը կրծող տիպի է։ Մեծամասնությունն ունի 2 զույգ թևեր (կան թերզարգացած թևերով կամ անթև տեսակներ)։ Վերնաթևերը խիտինացված են կամ եղջերային։ Առջևի և միջին զույգ ոտքերը հարմարված են սողալուն և վազելուն, հետինը՝ ցատկելուն։ Շատ տեսակների էգերն ունեն ձվադիրներ։ Ձմեռում են ձվի, թրթուրի կամ հասուն փուլում։ Ուղղաթևերի մեծամասնությունը (մորեխներ, ծղրիդների մի մասը) բուսակեր է, կան գիշատիչներ և ամենակերներ։ Ձվադրում են միայնակ կամ խմբերով՝ հողում, հազվադեպ՝ բույսերի ընձյուղներում և տերևներում։ Հիմնականում տալիս են 1 սերունդ։ Զարգանում են ոչ լրիվ կերպարանափոխությամբ։ Զարգացումն ավարտվում է 1-2 ամսվա ընթացքում՝ 4-8 անգամ մաշկափոխվելուց հետո։ Ապրում են բույսերի վրա և հողում։ Ուղղաթևները կարող են ձայներ արձակել և ընկալել հատուկ ձայնարձակ և լսող ապարատների միջոցով։ Ուղղաթևների մեծ մասը (չվող մորեխներ, շալա, անթև ծղրիդ, լայնացած բրադիպորուս, տափաստանային սագա և այլն) գյուղատնտեսական բույսերի վնասատուներ են։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուղղաթևեր» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուղղաթևեր» հոդվածին։