Հնդկական ռուփիի նշան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Հնդկական ռուփիի ⟨₹⟩ նշան` Հնդկաստանի պաշտոնական արժույթի, հնդկական ռուփիի (ISO 4217: INR) արժույթի խորհրդանիշն է։ Խորհրդանիշը ստեղծվել է Դ. Ուդայա Կումարի կողմից և հանրությանը ներկայացվել Հնդկաստանի կառավարության կողմից 2010 թվականի հուլիսի 15-ին[1]։ Դրա ընտրությունը Հնդկաստանում կատարվել է բնակիչների միջև բաց ընտրությունների արդյունքում[2][3]։

Մինչև ₹ նշանի ընդունումը, հնդկական ռուփին նշելու համար օգտագործվում էին տարբեր այլ նշաններ, ներառյալ ⟨Rs⟩, ⟨Re⟩ կամ լեզվին հատուկ հապավումները հնդկական լեզուներով գրված տեքստերում։ ₹ խորհրդանիշի ձևավորումը ոգեշնչում է երկու հիմնական աղբյուրներից՝ Դևանագարիի գիրը. խորհրդանիշի ձևը նման է դևանագարի «र» (ra) տառին, որը նշանակալից նշան է հնդկական շատ լեզուներում, ներառյալ հինդի, սանսկրիտ և այլն։

Վերին հորիզոնական գիծը լատինատառով նման է «R» տառին, իսկ ուղղահայաց գիծը բաց է թողնվել՝ դրան տալով յուրահատուկ և ճանաչելի տեսք[4]։

Ընդհանուր առմամբ, ₹ խորհրդանիշը ծառայում է որպես Հնդկաստանի արժույթի և մշակութային ժառանգության ներկայացում` միավորելով տարրեր ինչպես հնդկական, այնպես էլ արևմտյան գրային համակարգերից՝ ստեղծելով տարբերվող և համընդհանուր ճանաչելի խորհրդանիշ հնդկական ռուփիի համար։

Ծագումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկական ռուփիի խորհրդանիշի ընտրության գործընթացը բավականին ներգրավված էր և ժողովրդավարական։ 2009 թվականի մարտի 5-ին Հնդկաստանի կառավարությունը նախաձեռնեց մրցույթ, որը հրավիրում էր մարդկանց ներկայացնել նմուշներ խորհրդանիշի համար, որը կներկայացնի հնդկական ռուփին[5][6]։ 2010 թվականի Միության բյուջեի ժամանակ միության ֆինանսների նախարար Պրանաբ Մուխերջին շեշտեց, որ ընտրված խորհրդանիշը պետք է արտացոլի հնդկական էթոսը և մշակույթը՝ նշելով ընտրության գործընթացում մշակութային ներկայացվածության նշանակությունը[7]։ Ստացված բազմաթիվ պատասխաններից, ընդհանուր առմամբ, մոտ 3331-ը, հինգ խորհրդանիշ են ընտրվել կարճ ցուցակում[8]։ Սրանք Նոնդիտա Կորեա-Մեհրոտրայի, Հիտեշ Պադմաշալիի, Շիբին ՔԿ-ի, Շահրուխ Ջ. Իրանի և Դ. Ուդայա Կումարի գրառումներն էին[8][9]։ Սկզբում վերջնական խորհրդանիշի ընտրության մասին որոշումը պետք է ընդունվեր Հնդկաստանի Նախարարների միության խորհրդի նիստում, որը տեղի ունեցավ 2010 թվականի հունիսի 24-ին։ Այնուամենայնիվ, ֆինանսների նախարար Պրանաբ Մուկերջիի խնդրանքով որոշումը հետաձգվեց[10]։ Խորհրդանիշի ընտրության վերաբերյալ վերջնական որոշումը կայացվեց, երբ Միության Նախարարների խորհուրդը կրկին հանդիպեց 2010 թվականի հուլիսի 15-ին։ Հենց այս հանդիպման ժամանակ նրանք ընտրեցին խորհրդանիշը, որը ստեղծվել էր «IIT Guwahati»-ի դոցենտ Դ. Ուդայա Կումարի կողմից[11][12]։ Այս գործընթացը ընդգծում է հանրային մասնակցության և մշակութային կարևորության կարևորությունը խորհրդանիշի ընտրության հարցում, որը կներկայացնի հնդկական ռուփին։ Ի վերջո, Դ. Ուդայա Կումարի դիզայնը ընտրվեց հնդկական էթոսն ու մշակույթը գրավելու ունակության համար՝ միաժամանակ ապահովելով արժույթի եզակի և ճանաչելի խորհրդանիշ։

Դիզայն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկական ռուփիի խորհրդանիշ գրաֆիկական տեսքով

Դ. Ուդայա Կումարի դիզայնը հնդկական ռուփիի խորհրդանիշի համար իսկապես տարբեր տարրերի վարպետորեն համադրություն է՝ ինչպես մշակութային, այնպես էլ խորհրդանշական։ Խորհրդանիշը ներառում է տարրեր ինչպես Դևանգարիից, այնպես էլ լատինական այբուբենից։ Դևանգարիի «र» («ra») տառը կազմում է խորհրդանիշի հիմքը, որը ներկայացնում է նրա հնդկական մշակութային արմատները։ Լատինական «R» մեծատառի ընդգրկումն առանց ուղղահայաց գծի ավելացնում է համընդհանուր շոշափում, ինչը սիմվոլը ճանաչելի է դարձնում տարբեր գրերով։ Խորհրդանիշի վերևում գտնվող երկու զուգահեռ գծերը արտահայտում են Հնդկաստանի եռագույն դրոշը, ինչը ոչ միայն կապում է խորհրդանիշը ազգային ինքնության հետ, այլ նաև հայրենասիրական տարր է ավելացնում դրա ձևավորմանը, իսկ զուգահեռ գծերի առկայությունը հավասարության նշան է կազմում՝ խորհրդանշելով տնտեսական անհավասարությունը նվազեցնելու ազգի հանձնառությունը։ Սա արտացոլում է Հնդկաստանի ավելի լայն սոցիալ-տնտեսական իդեալները՝ որպես սոցիալական արդարության և հավասարության ձգտող ժողովրդավարական հանրապետություն[4]։

Դ. Ուդայա Կումարը, խորհրդանիշի դիզայները, յուրահատուկ հեռանկար է բերել դրա ստեղծմանը։ Որպես ճարտարապետության բակալավր և «IIT Bombay»-ի Արդյունաբերական դիզայնի կենտրոնի տեսողական դիզայնի ուսանող, նրա միջդիսցիպլինար նախապատմությունը, հավանաբար, ազդել է խորհրդանիշի հայեցակարգում ճարտարապետական և վիզուալ դիզայնի սկզբունքների մտածված ինտեգրման վրա։ Դիզայնին ուղեկցող ներկայացումը հավանաբար խորանում է խորհրդանիշի ավելի խորը փիլիսոփայական և մշակութային նշանակության մեջ։ Այն կարող է քննարկել, թե ինչպես է յուրաքանչյուր տարր խնամքով ընտրվել Հնդկաստանի մշակութային ժառանգության, ազգային ինքնության և սոցիալ-տնտեսական նկրտումների էությունը ամփոփելու համար։ Ընդհանուր առմամբ, Դ. Ուդայա Կումարի դիզայնը հնդկական ռուփիի խորհրդանիշի համար վկայում է դիզայնի հզորության՝ բարդ իմաստներ հաղորդելու և ազգի արժեքներն ու ձգտումները մեկ տեսողական ներկայացման մեջ մարմնավորելու համար[4]։

Հաստատում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆինանսների նախարարությունը և Հնդկաստանի կառավարության տնտեսական հարցերի վարչությունը վերջնականապես հաստատել են նշանը։ Հավանությունը տվել է Հնդկաստանի կառավարության փոխքարտուղար Սուշիլ Կումարը 2010 թվականին[13]։

Օգտագործումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականի հուլիսին խորհրդանիշի ընդունումից հետո Հնդկաստանի կառավարությունն ասաց, որ կփորձի այդ նշանն ընդունել երկրում վեց ամսվա ընթացքում, իսկ ամբողջ աշխարհում՝ 18-ից 24 ամսվա ընթացքում[12]

Խոշոր բանկերը անմիջապես սկսեցին չեկեր տպել նոր հնդկական ռուփիի խորհրդանիշով` փոխարինելով ավանդական ⟨₨⟩ նշանը։ Բանկային գործարքներում այս ընդունումը նպաստեց խորհրդանիշի ինտեգրմանը ամենօրյա ֆինանսական գործունեության մեջ։ Հնդկաստանի փոստային վարչությունը նույնպես ընդունեց նոր խորհրդանիշը` տպագրելով փոստային նամականիշեր այն պատկերող նամականիշներով։ Դա ակնհայտ էր 2010 թվականի հոկտեմբերի 3-ին Համագործակցության խաղերի հուշադրամների թողարկումից, որոնց վրա պատկերված էր հնդկական ռուփիի նոր նշանը[14]։ 2011 թվականի փետրվարի 28-ի բյուջեի իր ելույթում ֆինանսների նախարար Պրանաբ Մուկերջին հայտարարեց խորհրդանիշը մետաղադրամների ապագա թողարկումներում ներառելու պլանների մասին[15]։ Այնուհետև շրջանառության մեջ են դրվել 1₹, 2₹, 5₹ և 10 ₹ արժողությամբ մետաղադրամներ, որոնք պատկերում են ռուփիի նոր խորհրդանիշը[16][17]։ Սկսվեց նաև հնդկական ռուփիի նոր խորհրդանիշը արժույթի թղթադրամներում ներառելու գործընթացը։ 2012 թվականի հունվարին խորհրդանիշն ընդգրկված էր 10₹, 100₹, 500₹ և 1000 ₹ արժեքով թղթադրամներում[18][19][20][21]։ Ավելի ուշ՝ 2012 թվականի ապրիլի 12-ին, այս ընդգրկումը տարածվեց 20 ₹ և 50 ₹ արժողությամբ անվանական թղթադրամների վրա[22]։

Unicode և ստեղնաշարում մուտքագրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Image of part of the number line of a keyboard, showing the Indian Rupee sign beside the figure 4
Ստեղնաշարը ցույց է տալիս 4/$/₹ ստեղնը:

2010 թվականի օգոստոսի 10-ին Յունիկոդի տեխնիկական կոմիտեի կողմից հնդկական ռուփիի խորհրդանիշի ընդունումը վճռորոշ քայլ էր թվային հարթակներում և հաղորդակցության մեջ դրա ինտեգրման համար։ Յունիկոդի տեխնիկական կոմիտեն ընդունեց առաջարկվող ծածկագրի դիրքը U+20B9 ₹՝ որպես հնդկական ռուփիի նշան[23]։ Յունիկոդ 6.0-ում հնդկական ռուփիի խորհրդանիշին հատկացվել է U+20B9 ₹ կոդը։ Այս կոդավորումը թույլ տվեց խորհրդանիշը հետևողականորեն ներկայացնել տարբեր թվային հարթակներում և հավելվածներում։ Նոր խորհրդանիշն անվանվել է ռուփիի գոյություն ունեցող ընդհանուր նշանից (U+20A8 ₨): Սա ապահովեց հստակություն և խուսափեց երկու խորհրդանիշների միջև շփոթությունից, նոր խորհրդանիշը հատուկ նշանակում էր հնդկական ռուփին[24][25]։

«Ubuntu»-ն դարձավ առաջին օպերացիոն համակարգը, որն աջակցում էր հնդկական ռուփիի խորհրդանիշին լռելյայն 2010 թվականին։ Իր 10.10 տարբերակից ի վեր այն աջակցում է խորհրդանիշին առանց տուփի[26], քանի որ այն ավելացվել է Ubuntu տառատեսակների ընտանիքին մի ներդրողի կողմից[27]։ Այդ ժամանակից ի վեր այն ներառվել է «Linux»-ի տարբեր բաշխումների մեջ։ «Ubuntu»-ի, «Linux»-ի այլ բաշխումների և «ChromeOS»-ի շատ այլ համակարգերում, խորհրդանիշը կարող է մուտքագրվել օգտագործելով՝ Ctrl+⇧ Shift+u 20B9Space (կամ պարզապեսAltGr+4 եթե օգտագործվում է «Անգլերեն (Հնդկաստան)» լեզվի կարգավորումը)։

2011 թվականի մայիսի 18-ին «Microsoft»-ը թողարկեց KB2496898 թարմացումը «Windows Vista», «Windows Server 2008», «Windows 7» և «Windows Server 2008 R2» օպերացիոն համակարգերի համար՝ ներառելով հնդկական ռուփի այս նոր խորհրդանիշը[28]։ Windows-ի թարմացումով այժմ հնարավոր է օգտագործել այլընտրանքային կոդի տեքստային մուտքագրում՝ Հնդկական ռուփիի խորհրդանիշը ստանալու համար` Alt+8377. «Windows 8» կամ ավելի նոր օպերացիոն համակարգով աշխատող համակարգերում խորհրդանիշը կարելի է մուտքագրել «Անգլերեն (Հնդկաստան)» ստեղնաշարի դասավորությամբ՝ ստեղների համակցությամբ։ AltGr+4 (կամ Ctrl+Alt+4 կամ Ctrl+⇧ Shift+4[29]). Հնդկական շուկայի ժամանակակից ստեղնաշարերի վրա 4 ստեղնի վրա փորագրված է խորհրդանիշը որպես այլընտրանքային գրաֆիկ[29]։

«Apple Inc.»-ն ավելացրել է ռուփիի խորհրդանիշը iOS 7-ով 2013 թվականին[30]։ Mac OS X Lion-ը (10.7) ներառում է նաև հնդկական ռուփիի նոր խորհրդանիշը, որը կարելի է գտնել «Character Viewer»-ում։ Mac OS X Mountain Lion-ի (10.8) դեպքում Դևանագարի ստեղնաշար օգտագործող օգտվողները կարող են մուտքագրել հնդկական ռուփիի նոր խորհրդանիշը՝ մուտքագրելով ⌥ Option-4 (տվյալ համադրությունը տալիս է ցենտի նշանը ԱՄՆ ստեղնաշարի դասավորության վրա)։

Sailfish OS-ը նաև տրամադրում է խորհրդանիշն իր լռելյայն ստեղնաշարում։

Խորհրդանիշ Պաիսայի համար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջարկվող խորհրդանիշ Պաիսայի համար

Պաիսայի խորհրդանիշը ⟨⟩ նույնպես նախագծվել է՝ օգտագործելով նույն հայեցակարգը, ինչ ռուփիի խորհրդանիշը[4]։ Այնուամենայնիվ, քանի որ պաիսայի մետաղադրամներն այլևս չեն հատվում, և 2019 թվականի դրությամբ պաիսայի անվանական արժեքների մեծ մասը ապամոնետիզացվել է, դրանք շրջանառության մեջ չեն։ Քանի որ RBI-ն արդեն դադարեցրել էր պաիսա մետաղադրամների հատումը մինչ այս առաջարկը, առաջարկվող խորհրդանիշը երբեք չհայտնվեց որևէ մետաղադրամի վրա։

Հակասություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնդկական ռուփիի նշանի ընտրության գործընթացը վիճարկվել է Դելիի Գերագույն դատարանում[31]։ Ռաքեշ Կումարը, որը հնդկական ռուփիի նշանի ձևավորման մրցույթի մասնակից էր, մտահոգություն հայտնեց ընտրության գործընթացի վերաբերյալ։ Նա պնդեց, որ այն թերի է և լի է անհամապատասխանություններով։ Ի պատասխան՝ նա միջնորդություն ներկայացրեց Դելիի Գերագույն դատարան՝ որպես պատասխանողներ նշելով ֆինանսների նախարարությունը և Հնդկական ռուփիի խորհրդանիշների ընտրության հանձնաժողովի նախագահին[31]։ 2010 թվականի նոյեմբերի 26-ին Դելիի Գերագույն դատարանի նիստը մերժեց Ռաքեշ Կումարի միջնորդությունը։ Դատարանը եզրակացրեց, որ ընտրության գործընթացին ներկայացված մեղադրանքների համար արդարացված հիմքեր չկան[32]։

Ռաքեշ Կումարը շարունակեց հետամուտ լինել այս խնդրին, և 2013 թվականի հունվարի 30-ին նոր միջնորդություն (W.P. (c) 2449/2012)՝ «Ռաքեշ Կումար Սինգհ ընդդեմ Հնդկաստանի միության» վերնագրով[33]։ Այս անգամ դատարանը հաշվի առավ խախտումներն ու կամայականությունները, որոնք նկատվում են ոչ միայն այս կոնկրետ մրցույթում, այլ նաև ազգային մարմինների կամ հաստատությունների կողմից անցկացվող խորհրդանիշների կամ լոգոների նախագծման այլ հանրային մրցույթներում։ Արդյունքում, դատարանը հանձնարարեց Հնդկաստանի կառավարության բոլոր նախարարություններին ձևակերպել ուղեցույցներ՝ ապահովելու թափանցիկությունը և հասարակության ավելի լայն մասնակցությունը նման մրցույթներին։ Այս ուղեցույցները պետք է ունենային միատեսակ բնույթ և համապատասխանեն բոլոր նախարարություններին[34]։ Ի պատասխան դատարանի հրահանգի՝ Ֆինանսների նախարարությունը ձևակերպեց ուղեցույցներ խորհրդանիշների կամ տարբերանշանների ձևավորման համար հանրային մրցույթների անցկացման համար։ Այս քայլը կատարվել է 2013 թվականի ապրիլի 11-ին՝ դատարանի որոշման համաձայն։

2013 թվականի ապրիլի 11-ին Ֆինանսների նախարարությունը ձևավորեց խորհրդանիշի կամ տարբերանշանի ձևավորման բաց մրցույթների անցկացման կանոնները[35]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Cabinet approves new rupee symbol». The Times of India. 2010 թ․ հուլիսի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 15-ին.
  2. ↑ Pandey, Geeta (2009 թ․ մարտի 5). «Indian contest for rupee symbol» (բրիտանական անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  3. ↑ Kimbarovsky, Ross (2010 թ․ հուլիսի 15). «Crowdsourcing The Indian Rupee Symbol». crowdspring Blog (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Kumar, D. Udaya. «Currency Symbol for Indian Rupee» (PDF). Indian Institute of Technology Bombay. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
  5. ↑ «Competition for design» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ մայիսի 31-ին.
  6. ↑ «India seeks global symbol for rupee». Hindustan Times. 2009 թ․ մարտի 6. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 7-ին.(չաշխատող հղում)
  7. ↑ «Cabinet defers decision on rupee symbol». Sify Finance. 2010 թ․ հունիսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 10-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 «List of Five Entries which have been selected for Final». Ministry of Finance, Govt of India. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 15-ին.
  9. ↑ «Rupee: Which of the 5 final designs do you like?». Rediff Business. 2010 թ․ հունիսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 26-ին.
  10. ↑ «Rupee to get a symbol today!». Money Control.com. 2010 թ․ փետրվարի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 10-ին.
  11. ↑ «Cabinet defers decision on rupee symbol». Press Trust of India. 2010 թ․ հունիսի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 10-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Cabinet approves new rupee symbol». The Times of India. 2010 թ․ հուլիսի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 19-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 15-ին.
  13. ↑ Kumar, Sushil. «Symbol for Indian Rupee» (PDF). Ministry of Finance, Government of India. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ մարտի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  14. ↑ India Post. «Stamps 2010». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 19-ին.
  15. ↑ «Coins with new Rupee symbol soon». The Statesman. Press Trust of India. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 19-ին. Coins with new Rupee symbol soon
  16. ↑ «Issue of new series of Coins». RBI. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  17. ↑ «This numismatist lays hands on coins with Rupee symbol». The Times of India. 2011 թ․ օգոստոսի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ նոյեմբերի 7-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  18. ↑ «Issue of ₹10 Banknotes with incorporation of Rupee symbol». RBI. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 23-ին.
  19. ↑ «Issue of ₹ 500 Banknotes with incorporation of Rupee symbol». RBI. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 23-ին.
  20. ↑ «Issue of ₹ 1000 Banknotes with incorporation of Rupee symbol». RBI. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 23-ին.
  21. ↑ «Issue of ₹ 100 Banknotes with incorporation of Rupee symbol». RBI. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունվարի 23-ին.
  22. ↑ «RBI to issue Rs 20 and Rs 50 notes with the new rupee symbol». The Economic Times. 2012 թ․ ապրիլի 12. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 10-ին. Վերցված է 2012 թ․ ապրիլի 30-ին.
  23. ↑ Michael Everson (2010 թ․ հուլիսի 19). «Proposal to encode the INDIAN RUPEE SIGN in the UCS» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 30-ին.
  24. ↑ «Unicode Currency Chart» (PDF). Unicode.org. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 23-ին.
  25. ↑ «U+20B9: Rupee gets Unicode identity». Livemint.com. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  26. ↑ «The Ubuntu Font, now with added Rupee - blogs.kde.org». Blogs.kde.org. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  27. ↑ Canonical. «Ubuntu font». Font.ubuntu.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  28. ↑ «An update to support the new currency symbol for the Indian Rupee in Windows Vista, in Windows Server 2008, in Windows 7 and in Windows Server 2008 R2». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 26-ին.
  29. ↑ 29,0 29,1 «Keyboard with a Rupee sign». 2016 թ․ սեպտեմբերի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 1-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.
  30. ↑ Agrawal, Rajat (2013 թ․ հունիսի 27). «iOS 7 brings India specific English keyboard». BGR India. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  31. ↑ 31,0 31,1 Nair, Harish V (2010 թ․ նոյեմբերի 23). «'Rs' selection process challenged in High Cout [sic]». Hindustan Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 24-ին. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  32. ↑ «W.P.(C) No. 7915 of 2010 & CMs 20440-41/2010». Right to Information Commission, India. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2011 թ․ փետրվարի 28-ին.
  33. ↑ « W.P.(C) 2449/2012». Delhi High Court. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին.
  34. ↑ «Tehelka Hindi - चिह्न पर प्रश्नचिह्न». 2014 թ․ օգոստոսի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  35. ↑ Rawat, B S. «Competition for Design» (PDF). Ministry of Finance, Government of India. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ մայիսի 31-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հնդկական_ռուփիի_նշան&oldid=9974211» էջից