Կոզեռն (գերեզմանատուն)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D4%B5%D6%80%D6%87%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BF%D5%B8%D5%A6%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%BC%D5%B6_%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%A6%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%AB%D5%B6.jpg/320px-%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D4%B5%D6%80%D6%87%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BF%D5%B8%D5%A6%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%BC%D5%B6_%D5%B8%D6%82_%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%A6%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%AB%D5%B6.jpg)
Կոզեռն (հայերեն՝ Կոզեռն), հայկական նախկին գերեզմանատուն Երևանում։ Խորհրդային տարիներին գերեզմանատունը վերացվել է և մասամբ վերակառուցվել։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոզեռն գերեզմանատունը գտնվել է Երևանի հյուսիսում գտնվող համանուն բլրի վրա։ Եղել է քաղաքի հնագույն գերեզմանատունը (XI—XIII դարեր)։ 1930-ական թվականներին տեղի ունեցած պեղումների ժամանակ այստեղ հայտնաբերվել են քարե արկղերում թաղված մարդկանց հետքեր, որոնք թվագրվում էին IV—VII դարերին։ Մոտակայքում հայտնաբերվել են համանման մինչքրիստոնեական թաղման վայրեր[1]։
Գերեզմանատունն իր անվանումն ստացել է 11-րդ դարի հայ տոմարագետ Հովհաննես Կոզեռնի անունից, որը թաղված է այստեղ[1]։ «Կոզեռն» անվանումը ստացել է նաև գերեզմանատանը կից գտնվող պատմական թաղամասը։ 1632 թվականին Հովհաննես Կոզեռնի կողքը թաղված է ամենայն հայոց կաթողիկոս Մովսես Գ Տաթևացին[2]։ Գերեզմանատանը թաղված է նաև վարդապետ Մելիքսեթ Վժանեցին։ Նրանց գերեզմանաքարերի վրա կառուցվել է մատուռ, որը քանդվել է 1679 թվականին Հայաստանում տեղի ունեցած երկրաշարժի ժամանակ։ 19-րդ դարում այստեղ կառուցվել է նոր մատուռ-ժամատուն[3]։
1930-ական թվականներին, համաձայն Երևան քաղաքի ճարտարապետական պլանի, գերեզմանատունը ոչնչացվել է։ Գերեզմանաքարերի վրա առկա գրությունները լուսանկարվել են, իսկ մնացորդները և գերեզմանաքարերը մասամբ տեղափոխվել այլ գերեզմանատներ[3]։
Մատուռ-ժամատունը արդյունքում վերածվել է բնակելի տան։ Տան պատերը ծածկվել են սվաղով, իսկ գերեզմանաքարերը դարձել փայտե հատակի հիմք[4]։ Նախկին մատուռի տեղում գտնվում է ննջասենյակը[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Общественные науки в СССР: История, Выпуски 1-4
- ↑ Аракел Даврижеци, «Книга историй». Перевод с армянского."Наука", М., гл. 56, 1978
- ↑ 3,0 3,1 Литературная Армения. 1983
- ↑ Могилы средневековых деятелей Армянской Церкви - «в плену» у ереванской семьи // blagovest-info.ru
- ↑ Андрей Иванов Место рассеянного гения. Этюды о духе места. Часть III // archi.ru