Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների բանկ
| Ստեղծում | 1972 | |
|---|---|---|
| Կազմակերպության ղեկավարի պաշտոն | Q72735027 | |
| Ղեկավար | Lucas Abaga Nchama | |
| Երկիր | Կամերուն, Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն, Չադ, Հասարակածային Գվինեա, Գաբոն, Կոնգոյի Հանրապետություն | |
| Աշխարհագրական կոորդինատներ | 3°52′5″N 11°31′23″E | |
| Իրավասությունը տարածվում է | Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնք | |
| Արժույթ | Կենտրոնական Աֆրիկայի Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների ֆրանկ | |
| Գլխամասի վայր | Յաունդե | |
| Պաշտոնական կայք | www.beac.int | |
Կենտրոնական Աֆրիկյան պետությունների բանկ (ֆր.՝ Banque des États de l'Afrique Centrale, BEAC) կենտրոնական բանկ է, որը սպասարկում է Կենտրոնական Աֆրիկայի վեց երկրներ, որոնք կազմում են Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնքը` Կամերուն, Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն, Չադ, Հասարակածային Գվինեա, Գաբոն և Կոնգոյի Հանրապետություն ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1920 թվականին ֆրանսիական կառավարությունը ընդլայնել է Banque de l'Afrique Occidentale-ի նոտաների թողարկման արտոնությունը կենտրոնական աֆրիկյան գաղութներում՝ Կոնգոյում, Ուբանգի-Շարիում, Գաբոնում, Չադում և ավելի ուշ՝ Կամերունում։ Այս պայմանավորվածությունը խաթարվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, քանի որ Ազատ Ֆրանսիայի կողմից վերահսկվող գաղութները ձևավորել են Ազատ ֆրանսիական Աֆրիկա[1]։ Ազատ Ֆրանսիայի կենտրոնական բանկը ստեղծվել է Լոնդոնում` 1941 թվականի դեկտեմբերին, տարածաշրջանային արժույթը կառավարելու համար, իսկ 1944 թվականին վերանվանվել է Ֆրանսիայի արտաքին առևտրի Կենտրոնական բանկ (CCFOM)[2]։ Տարածաշրջանի արժույթը ստանդարտացվել է 1945 թվականի վերջին որպես ՖՀԱ ֆրանկ[1]։
1955 թվականին Ֆրանսիայի կառավարությունը CCFOM-ի դրամական դերը Ֆրանսիական Հասարակածային Աֆրիկայի գաղութներում փոխանցել է նոր կազմակերպության՝ Ֆրանսիական Équatoriale Française et du Cameroun ինստիտուտին, որը 1959 թվականին վերանվանվել է Հասարակածային Աֆրիկայի և Կամերունի պետությունների կենտրոնական բանկ (BCEAEC) այն բանից հետո, երբ պարզ է դարձել, որ գաղութները շուտով կդառնան անկախ պետություններ[1]։ BCEAEC-ը, որի գլխամասային գրասենյակը գտնվում էև Փարիզում[3], գործել է որպես նոր երկրների միասնական կենտրոնական բանկ 1960-ականների և 1970-ականների սկզբի ընթացքում, ինչպես իր քույր կազմակերպությունը՝ BCEAO-ն Ֆրանսիական Արևմտյան Աֆրիկայի նախկին գաղութների համար։
Հիմնադրում և զարգացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1972 թվականի նոյեմբերի 22-ին Բրազավիլում հավաքված հինգ երկրները ստորագրել են Ֆինանսական համագործակցության կոնվենցիաներ՝ իրենց և Ֆրանսիայի հետ, որոնք հիմք հանդիսացան ՖՀԱ ֆրանկի շարունակական օգտագործման համար, որը վերանվանվել է որպես «Coopération Financière en Afrique»՝ «Communauté française d'Afrique»-ի փոխարեն։ Այս համաձայնագրերի համաձայն՝ BEAC-ը ստեղծվել է BCEAEC-ին հաջորդելու և միասնական արժույթը կառավարելու համար՝ Ֆրանսիայի գանձապետարանի կողմից տրամադրվող փոխարկելիության երաշխիքով[1]։ 1973 թվականի փետրվարի 1-ին անդամ երկրները հանդիպել են Նջամենայում և որոշել նոր հաստատությունը տեղակայել Կամերունում։ BEAC-ն անցկացրել է իր առաջին խորհրդի նիստը 1973 թվականի մարտի 13-ին և սկսել է գործել 1973 թվականի ապրիլի 2-ից։ Գլխամասային գրասենյակի գործունեության ամբողջական փոխանցումը Փարիզից Յաունդե ավարտվել է 1977 թվականի սկզբին[4]։
Հասարակածային Գվինեան միացել է արժութային պայմանավորվածությանը և BEAC-ին 1985 թվականի հունվարի 1-ին[5]։
1990 թվականի հոկտեմբերի 16-ին, նույն տարվա սկզբին BCEAO-ի կողմից իրականացված նմանատիպ բարեփոխումներից հետո, անդամ երկրները որոշել են միավորել իրենց բանկային վերահսկողությունը և այդ նպատակով BEAC-ում ստեղծել են Կենտրոնական Աֆրիկայի բանկային հանձնաժողով (COBAC): 1992 թվականի հունվարի 17-ի հետագա համաձայնագիրը ներդաշնակեցրել է տարածաշրջանի բանկային կարգավորումները՝ ճանապարհ հարթելով 1993 թվականի հունվարին COBAC-ի արդյունավետ ստեղծման համար[6]։
BEAC-ի կանոնադրությունը վերանայվել է 1999 թվականի վերջին և կրկին 2010 թվականին՝ նրան ավելի մեծ անկախություն շնորհելու համար[7][8]։
Կազմակերպում և կառավարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
BEAC-ն ունի հիմնական մասնաճյուղեր, որոնք հայտնի են որպես Ազգային տնօրինություններ ( ֆր.՝ direction nationale ) անդամ պետություններից յուրաքանչյուրի մայրաքաղաքում կամ ամենամեծ քաղաքում։ BEAC-ը մասնաճյուղեր ունի նաև Բաֆուսամում և Գարուայում (Կամերուն), Բերբերատիում (Կենտրոնաաֆրիկյան հանրապետություն), Աբեշեում և Մունդուում (Չադ), Ուեսսոյում և Պուենտ-Նուարում (Կոնգո), Բատայում (Հասարակածային Գվինեա), Ֆրանսվիլում, Օյեմում և Պորտ-Ջենտիլում (Գաբոն)[9]։
2019 թվականի դրությամբ BEAC-ը ղեկավարվում է Տնօրենների խորհրդի կողմից ( ֆր.՝ Conseil d'administration )։ Դրամավարկային քաղաքականության մշակման ամենաբարձր մարմինը Դրամավարկային քաղաքականության կոմիտեն է (MPC, ֆր.՝ Comité de politique monétaire)։ MPC-ն բաղկացած է կառավարչից, Ֆրանսիայի կառավարության երկու ներկայացուցիչներից և CEMAC-ի անդամ վեց երկրներից երկուական ներկայացուցիչներից, որոնցից մեկը երկրի BEAC-ի ազգային տնօրենն է[10]։
Շենքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ազգային տնօրինությունների շենքերը համապատասխանաբար բացվել են Բանգիում (1979), Լիբրևիլում (1981), Յաունդեում (1982) և Նջամենայում (1994)[11]։ Մալաբոյում BEAC-ն ստացել է Հասարակածային Գվինեայի բանկի նախկին շենքը՝ 1985 թվականի հուլիսին։ BEAC-ի ներկայիս գլխավոր գրասենյակի աշտարակը Յաունդեում բացվել է 1988 թվականին[12]։ Փարիզում BEAC-ը BCEAO-ի հետ միասին գտնվում էր Կոլիզեյ 29 հասցեում, մինչև 2007 թվականին իր ներկայացուցչությունը տեղափոխեց այլ վայր[12][13]։
-
Փարիզի Կոլիզեյ 29 հասցեում գտնվող շենքը, որտեղ 1960-70-ական թվականներին գտնվում էր BCEAEC-ը, այնուհետև BEAC-ը -
BEAC աշտարակ Յաունդեում -
BEAC աշտարակԲրազավիլում -
Ռայմոն Պուանկարեի պողոտա 48, BEAC Փարիզի գրասենյակ
Կառավարիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կազիմիր Օյե-Մբա (1978–1990 թթ․)[14]
- Ժան-Ֆելիքս Մամալեպո (1990 – 2007 ապրիլ թթ․)[14]
- Ֆիլիբեր Անձեմբե (հուլիս 2007 - հունիս 2008 թթ․)[14]
- Լուկաս Աբագա Նչամա (2008–2017 թթ․)
- Աբաս Մահամաթ Տոլլի (2017 – մինչ օրս)
Ֆրանսիացի Քրիստիան Ժուդիուն գլխավոր տնօրենն էր ( ֆր.՝ directeur général) BEAC-ի 1973-ից 1978 թվականներին[14]։
Հակասություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գաբոնցի Ֆիլիբեր Անձեմբեն BEAC-ի կառավարիչն էր 2007 թվականի հուլիսից մինչև 2009 թվականի հոկտեմբերը, երբ նրան պաշտոնանկ արեց Գաբոնի նոր նախագահ Ալի Բոնգոն՝ ի պատասխան բանկային սկանդալի, որի արդյունքում բանկի Փարիզի մասնաճյուղից անհետացել էր 28,3 միլիոն դոլար։ 2010 թվականի դեկտեմբերին 2005 թվականի հունիսի 3-ով թվագրված դիվանագիտական հեռագրում ասվում էր, որ Կենտրոնական Աֆրիկայի Պետությունների Բանկում աշխատող Գաբոնի պաշտոնյաները հինգ տարվա ընթացքում 36 միլիոն ԱՄՆ դոլար են գողացել համախմբված պահուստներից՝ գումարի մեծ մասը տալով Ֆրանսիայի երկու հիմնական քաղաքական կուսակցությունների[15]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Histoire de l'Emission Monétaire en Afrique Centrale». beac.int.
- ↑ «Caisse centrale de la France libre». Bibliothèque nationale de France.
- ↑ «Banque centrale des états de l'Afrique équatoriale et du Cameroun». Bibliothèque nationale de France.
- ↑ «1972–2012 : 40 ans d'histoire de la BEAC». beac.int.
- ↑ «1972–2012 : 40 ans d'histoire de la BEAC». beac.int.
- ↑ «La Commission Bancaire de l'Afrique Centrale». beac.int.
- ↑ «1972–2012 : 40 ans d'histoire de la BEAC». beac.int.
- ↑ Sylviane Guillaumont Jeanneney & Patrick Guillaumont (2017 թ․ մայիս), «Quel avenir pour les francs CFA ?» (PDF), Ferdi Document de travail, no. P188
- ↑ «1972–2012 : 40 ans d'histoire de la BEAC». beac.int.
- ↑ «La BEAC : Un organisme de conception et de gestion de la politique monétaire dans la CEMAC». christattouh blog. 2019 թ․ մարտի 22.
- ↑ René Boer (2014 թ․ հունվարի 10). «Two Banks Shaping the African Skyline». FA Failed Architecture.
- ↑ 12,0 12,1 «1972–2012 : 40 ans d'histoire de la BEAC». beac.int.
- ↑ «Records of the Office of the Chief Economist». World Bank.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 «L'INSTITUT D'ÉMISSION DE L'AFRIQUE CENTRALE À TRAVERS LE XXE SIECLE». Banque des États de l'Afrique Centrale. 2008 թ․ հունիսի 25. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ փետրվարի 16-ին.
- ↑ Gabon 'siphoned funds' to France Al Jazeera