Իսպանական որսաշուն
| Իսպանական որսաշուն | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | շան ցեղատեսակ |
| Բնաշխարհ |  Իսպանիա |
| Առանձնահատկություններ | |
| Դասակարգում և տեսականմուշ | |
| Շուն (Canis lupus familiaris) | |
Իսպանական որսաշուն, մայրցամաքային շների հնագույն ցեղատեսակ, որը բուծվել է Հյուսիսային Իսպանիայում[1]։
Այս շների հիմնական կոչումն ավանդաբար համարվում է հետքի միայնակ որոնումը[1]։
Ցեղատեսակը կոչվում է նաև սաբուեսո[1], սաբուեսո էսպանյոլ[2]։
Ցեղատեսակի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սաբուեսոների մասին առաջին հիշատակումը հանդիպում է 12-րդ դարի փաստաթղթերում[3]։ Այս ցեղատեսակի շների նախնիների ստուգ ծագումն անհայտ է։ Ենթադրվում է, որ դրանք սերել են Ֆրանսիայից բերված շներից և կապ ունեն կելտիկական որսաշների և Սուրբ Հուբերտի որսաշների հետ[3]։
Վերածննդի շրջանում իսպանական որսաշները օգտագործվել են որսի համար հիմնականում խմբերով։ Այս շրջանում ձևավորվել են ցեղատեսակի երկու հիմնական տիպերը՝ մեծ և փոքր իսպանական որսաշները։
16-րդ դարից հետո, երբ Իսպանիայում արգելվել է որսաշներով որսը, այդ շների գլխաքանակն զգալիորեն նվազել է։ Սաբուեսոները հիմնականում պահպանվել են Պիրենեյան թերակղզում՝ դրա աշխարհագրական մեկուսացվածության և կենտրոնական Իսպանիայի փոքր ազդեցության շնորհիվ[1]։
20-րդ դարի սկզբին աշխատանքներ են սկսվել այդ ցեղատեսակի վերածննդի ուղղությամբ, և մինչև 20-րդ դարի կեսերը այդ շների գլխաքանակն ավելացել է[3]։
Ցեղատեսակը ճանաչվել է Կինոլոգիական միջազգային ֆեդերացիայի կողմից 1957 թվականին, պաշտոնական գործող ստանդարտը հրապարակվել է 1982 թվականին[4]։
Ներկայում իսպանական որսաշների գլխաքանակը բավական մեծաթիվ ու կայուն, ընդ որում՝ FCI պաշտոնական ստանդարտին ավելի շատ համապատասխանում է ցեղատեսակի ավելի թեթև տեսակը, որն իր հայրենիքում կոչվում է փոքր իսպանական որսաշուն։ Ցուցահանդեսային գլխաքանակը ձևավորվում է հիմնականում այդ շներով, իսկ ավելի մեծ շները, որ հայրենիքում կոչվում են մեծ իսպանական որսաշուն, հիմնականում մասնակցում են աշխատանքային տեսակների գլխաքանակի ստացման համար[3]։
Արտաքին տեսք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իսպանական որսաշները միջին չափի կենդանիներ են։ Ունեն դինամիկ, աշխույժ շարժումներ։
Գլուխը երկար է, մեծ, ուռուցիկ ճակատով և լավ արտահայտված կախ ընկած այտերով։ Ճակատից մռութն անցումը նույնպես լավ արտահայտված է։ Քիթը խոշոր է, շրթունքները՝ բարակ և ծալքավոր։ Աչքերը փոքր են, շագանակագույն, կոպերը կախված են և ունեն մուգ գունավորում։ Ականջները ցածր են տեղակայված, երկար են ու բարակ, ամբողջովին կախվում են։ Վիզը կարճ է, մկանուտ և մաշկի նկատելի ծալքավորումներով։
Մարմինը երկար է, զարգացած կրծքով։ Մեջքն ուղիղ է, գավակի գիծն արտահայտված չէ, որովայնը թեթևակի ձգված է։
Պոչը հաստ է, թեթևակի նեղանում է ծայրի մոտ։
Թաթերը միջինից կարճ են, ոսկրոտ և խոշոր հոդերով։ Մատները խիտ են տեղակայված և ունեն լավ զարգացած ճանկեր։
Մազածածկույթը կարճ է, պետք է ունենա յուրահատուկ փայլ։
Գունավորումը՝ խայտաբղետ կարմրամազ, խայտաբղետ շիկամազ և խայտաբղետ սև։
Արուների բարձրությունը վզակոթի մոտ կազմում է 52-57 սմ, էգերինը՝ 48-53 սմ (կարող է լինել 1 սմ ավելի բարձր)[5]։ Քաշը՝ 23-25 կգ[2]։
Բնավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իսպանական որսաշներն ունեն հավասարակշռված, հանգիստ բնավորություն[3]։ Միևնույն ժամանակ աչքի են ընկնում որոշումների ընդունման ժամանակ անկախությամբ ու ինքնուրույնությամբ, ինչը մի շարք դժվարություններ է առաջացնում նրանց վարժեցման ժամանակ[3]։ Այս ցեղատեսակի շները նախատեսված չեն բարդ վարժեցման համար և հարմար չեն սկսնած շնատերերի համար[3]։
Սաբուեսոները չեն կապվում կոնկրետ մարդու հետ, հակված չեն մարդկանց հետ կոնտակտի և համատեղ խաղերի նկատմամբ[3]։
Որսի ժամանակ այս շներն իրենց պահում ան ազարտով և նպատակասլաց, սակայն մեծ ագրեսիվություն են ցուցաբերում կենդանու նկատմամբ։ Որսի հետապնդման ժամանակ աշխույժ են ու ակտիվ[1]։
Չնայած որսի համար անհրաժեշտ բարձր որակներին՝ իսպանական որսաշները հակված չեն ագրեսիայի այլ շների նկատմամբ[3]։
Իսպանական որսաշներն օգտագործվում են հիմնականում որսի համար։ Նրանք մասնակցում են նաև աշխատանքային փորձերին ու ցուցահանդեսներին[6]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Большая испанская гончая фото, сабуесо, испанская гончая сабуесо, выведение охота кабана лису зайца, преследование зверя, рабочие качества характер сабуесо, рост вес экстерьер гончей, фото породы собак, собаки». zooclub.ru. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ 2,0 2,1 «Испанская гончая (Сабуэсо эспаньол)». petolog.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 «Испанская гончая порода собак, фото. TopDog - Международные выставки собак» (ռուսերեն). ru.top-dog.pro. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «SABUESO ESPAÑOL». FCI breeds nomenclature (անգլերեն). Международная кинологическая федерация. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.
- ↑ «SABUESO ESPAÑOL» (PDF). FCI-Standard № 204 (անգլերեն). Международная кинологическая федерация. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Испанская гончая — Описание породы — Федерация домашних животных». petsfederation.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին.