Իլյա Գրանդի
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | կղզի և բնության ժառանգություն |
| Երկիր |  Բրազիլիա |
| Վարչատարածքային միավոր | Անգրա դուս Ռեիս |
| Մասն է | Paraty and Ilha Grande – Culture and Biodiversity? |
| Երկարություն | 29 կմ |
| Լայնություն | 11,8 կմ |
| Մակերես | 193 |
 | |
 | |
Իլյա Գրանդի (պորտ.՝ Ilha Grande), կղզի Ատլանտյան օվկիանոսում[1][2]։ Ընդգրկված է Բրազիլիայի Ռիո դե Ժանեյրո նահանգի Անգրա դուս Ռեիս մունիցիպալիտետի կազմում։
2019 թվականի հուլիսի 5-ին Իլյա Գրանդին և Պարատին ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում[3]։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տեղակայված է Բրազիլիայի ափից ոչ հեռու՝ Ռիո դե Ժանեյրոյից 103 կմ և Սան Պաուլոյից 432 կմ հեռավորության վրա։ Կղզին գտնվում է Անգրայի կղզեխմբում և նրանցից ամենամեծն է։
Կղզին ունի 193 կմ² տարածք։ Ամենաբարձր կետը Պեդրա Դ'Ագուա (Pedra D’Agua) գագաթն է, որն ունի 1031 մ բարձրություն։ Կղզու բնակչությունը կազմում է 2500 մարդ։
Իլյա Գրանդեն Բրազիլիայի Ատլանտյան խոնավ անտառների առավել լավ պահպանված մնացորդներից մեկն է, ինչն այն դարձնում է աշխարհի ամենահարուստ էկոհամակարգերից մեկը։ Այնտեղ բնակվում են բազմաթիվ անհետացող տեսակների պահպանված խոշորագույն պոպուլյացիաներից մի քանիսը, այդ թվում՝ կարմրակուրծք պտղակեր (Pyroderus scutatus), կարմրահոնք ամազոն (Amazona rhodocorytha) և այլն։ Կղզու շուրջ ընկած ծովերը, որոնք նույնպես պաշտպանվում են, կարող են լինել աշխարհի միակ ջրերը, որտեղ կարելի է տեսնել մարջաններ և արևադարձային ձկներ, ներառյալ շնաձկներ[4], այդ թվում՝ ծովային կրիաներ, Մագելանյան պինգվիններ և կետանմաններ, հարավային հարթ կետ[5], սապատավոր[6], Բրայդի[7], խոյադելֆին[8] և դելֆիններ[9]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կղզին հայտնաբերել են պորտուգալացիները 1502 թվականին, որոնք այնն իր չափերի պատճառով կոչել են Իլյա Գրանդի, որը պորտուգալերենից թարգմանաբար նշանակում է «մեծ կղզի»։
Կղզին հետաքրքրություն չի ներկայացրել անհապաղ գաղութացման համար և երկար ժամանակ մնացել է քաղաքակրթությանը գրեթե անհաղորդ։ Երկար տարիներ այն ծառայել է որպես ապաստան ծովահենների համար։ 17-18-րդ դարերում կղզում իրենց տիրապետությունը հաստատելու համար պայքարել են հոլանդացի, պորտուգալացի ու ֆրանսիացի ծովահենները։ Աստիճանաբար կղզում կառուցվել են ֆազենդաներ, որտեղ աճեցվել են բանան, շաքարեղեգ, քաղցր կարտոֆիլ և սուրճ։ 19-րդ դարի սկզբում կղզին երեք անգամ գրոհել են արգենտինացիները, բայց ֆազենդաների տերերը կարողացել են պաշտպանել այն։
19-րդ դարի վերջին կառուցվել է խիստ ռեժիմի բանտ։ Դրա ամենահայտնի բանտարկյալը եղել է գրող Ռամուս Գրասիլյանուն։
Ընդհանուր առմամբ կղզին բնակեցվել և յուրացվել է դանդաղ, և այնտեղ բնությունը պահպանվել է գրեթե անփոփոխ։ Այդ ամենը նպաստում է կղզում զբոսաշրջության զարգացմանը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Юго-восток Бразилии // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 1999 г. ; отв. ред. Т. Г. Новикова, Т. М. Воробьёва. — 3-е изд., стер., отпеч. в 2002 г. с диапоз. 1999 г. — М. : Роскартография, 2002. — С. 260. — ISBN 5-85120-055-3.
- ↑ Илья-Гранди // Словарь географических названий зарубежных стран / отв. ред. А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М. : Недра, 1986. — С. 133.
- ↑ «Five sites inscribed on UNESCO's World Heritage List». UNESOC. 2019 թ․ հուլիսի 5. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 5-ին.
- ↑ Lins A.. 2011. Tubarão na Baía da Ilha Grande on YouTube. Retrieved on September 18, 2017
- ↑ Ilha Grande. Org. 2016. Baleias Jubartes na Ilha Grande - RJ. Retrieved on September 18, 2017
- ↑ Lourenço A.. 2010. Ilha Grande Baleia na enseada do Abraão video01 avi on YouTube. Retrieved on September 18, 2017
- ↑ Lodi L.. 2016. Baleia-de-bryde: Navegando com as gigantes. Blog ECONSERV – Ecologia, Conservação e Serviços. Retrieved on September 18, 2017
- ↑ Cruzeiro do Su (pt). 2015. Grupo de sete orcas é avistado em praia de Ubatuba Արխիվացված 2018-07-07 Wayback Machine. Retrieved on September 18, 2017
- ↑ Ilha Grande. Com. Ilustres visitantes Արխիվացված 2019-03-17 Wayback Machine. Retrieved on September 18, 2017
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իլյա Գրանդի» հոդվածին։ |
| ||||||||||
