Աֆղանստանի կանանց հեղափոխական ասոցիացիա
| Աֆղանստանի կանանց հեղափոխական ասոցիացիա | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Ֆեմինիստական շարժում և կանանց միություն |
| Երկիր |  Պակիստան |
| Հիմնադրված | 1977 |
| Գլխադասային գրասենյակ | Կվետտա, Պակիստան |
| Հիմնադիր | Մինա Կեշվար Կամալ |
| Կայք | rawa.org և pz.rawa.org/it/index.htm |
Աֆղանստանի հեղափոխական կանանց ասոցիացիա (RAWA) ( պարս. جمعیت انقلابی زنان افغانستان, Jamiyat-e Enqelābi-չէք Zanān-e Afghānestān, փուշթու։ د افغانستان د ښڅو انقلابی جمعیت), Պակիստանի Կվետտա քաղաքում հիմնված կանանց կազմակերպություն, որը հանդես է գալիս ի պաշտպանություն կանանց իրավունքների, գաղափարների և աշխարհիկ ժողովրդավարության։ Ասոցիացիան հիմնադրվել է 1977 թվականին՝ աֆղան ուսանող և ակտիվիստ Մինա Քեշվար Քամալի կողմից։ 1987 թվականի փետրվարին, սոցիալական գործունեության պատճառով, Մինան սպանվել է[1]։ 1980-ական թվականների սկզբին ոչբռնության ռազմավարությանը աջակցող ասոցիացիան Պակիստան է տեղափոխվել Քաբուլի իր առաջին գրասենյակից։ Ասոցիացիան ձգտում է ներգրավել աֆղան կանանց՝ մասնակցելու քաղաքական և սոցիալական գործողություններին՝ ի պաշտպանություն կանանց նկատմամբ մարդու իրավունքների պահպանման, և դեմ է արտահայտվում Աֆղանստանի ֆունդամենտալիստական քաղաքականություններին՝ կառավարությանը հորդորելով ժողովրդավարության և աշխարհիկության[2]։ Ասոցիացիայի ակտիվիստները նաև պայքարում են համապարփակ զինաթափման համար։
Ասոցիացիան սկզբում դեմ էր Աֆղանստանի խորհրդային կառավարությանը, այնուհետև՝ մոջահիդյան և թալիբանական իսլամիստների կառավարության, ինչպես նաև ընդդեմ ԱՄՆ-ի կողմից աջակցվող իսլամական հանրապետության ներկայիս ձևին։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
RAWA-ը ձևավորվել է 1977 թվականին Քաբուլում՝ որպես մարդու իրավունքների և սոցիալական արդարության պայքա մղող աֆղան կանանց անկախ սոցիալական և քաղաքական կազմակերպություն։ Որոշ ժամանակ անց ասոցիացիան մասամբ տեղափոխվել է Պակիստան և այսօր իր գործունեությունը իրականացնում է հիմնականում ի պաշտպանություն աֆղան կանանց՝ հիմնականում այնտեղից։
Հիմնադրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
RAWA-ն հիմնադրվել է մի խումբ աֆղան կանանց կողմից՝ Մինա Քեշվար Քամալի ղեկավարությամբ։ Արդեն 21 տարեկան հասակում ակտիվիստը դրել է Աֆղանստանում կանանց կրթությամբ զբաղվող Ասոցիացիայի գործունեության հիմքերը։ 1981 թվականին Մինան սկսել է երկու լեզուներով Payam-e-Zan («Կնոջ ձայնը») ամսագրի թողարկումը։ Նույն թվականին մասնակցել է Ֆրանսիայում Սոցիալիստական կուսակցության համագումարին։ Մինայի շնորհիվ փախստական երեխաների համար նախատեսված դպրոցները, հիվանդանոցները և փախստական կանանց արհեստագործական կենտրոնները սկսեցին աշխատել Պակիստանում։ Քամալի գործունեությունն ու տեսակետները, դրա բաց ընդդիմությունը կառավարությանը և ֆունդամենտալիստներին հանգեցրին ակտիվիստի քաղաքական սպանությանը 1987 թվականի փետրվարի 4-ին։
RAWA-ն 90-ականներին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
90-ականներին Պակիստանում RAWA-ի ջանքերի մեծ մասը կենտրոնացած էր սեմինարների, մամլո ասուլիսների և դրամահավաքների վրա։ Ասոցիացիան հիմնել է Պակիստանում և Աֆղանստանում գաղտնի դպրոցներ, մանկատներ, բուժքույրական կուրսեր, արհեստի կենտրոններ կանանց և երեխաների համար Պակիստանում։ RAWA-ի ակտիվիստները գաղտնի կերպով նկարահանել են Շարիաթի կողմից Աֆղանստանի փողոցներում կանանց ծեծի և մահապատիժների դեպքերը։ RAWA-ի գործունեությունն արգելվել է ինչպես Թալիբանի, այնպես էլ Հյուսիսային դաշինքի կողմից[3]։
RAWA-ն 2001 թվականի ԱՄՆ ներխուժումից հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
RAWA-ն ակտիվորեն քննադատում է 2001 թվականին ՆԱՏՕ-ի կողմից սանձազերծված պատերազմը Աֆղանստանում քաղաքացիական բնակչության շրջանում զոհերի բարձր ցուցանիշների համար։ Կազմակերպությունը դատի է տվել ԱՄՆ կառավարությանը՝ պատերազմի ընթացքում Աֆղանստանում տարածված քարոզչական թերթիկներում ապօրինի օգտագործման չորս լուսանկարներ RAWA կայքից[4]։
ԱՄՆ-ի և Հյուսիսային դաշինքի բանակների կողմից Թալիբանի կառավարության պարտությունից հետո RAWA-ն հրապարակավ հայտարարել է, որ ֆունդամենտալիստական Հյուսիսային դաշինքը նույնքան վտանգավոր է, որքան թալիբները։ Ասոցիացիան պնդում է, որ երկրի նախագահ Համիդ Քարզայի կառավարությունը աջակցություն չի գտնում Աֆղանստանում, իսկ ֆունդամենտալիստները նպաստում են կանանց նկատմամբ խտրական վերաբերմունքի մասին օրենքներին, ինչպես դա անում էին թալիբների օրոք։ Դա Իսմայիլ Խանն էր, որը ստեղծել է Շարիաթի գվարդիան, ինչը կանանց ստիպում է պահպանել հագուստի և վարքի խիստ կանոններ[5][6]։
RAWA-ն այսօր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
RAWA-ն միջոցներ է հավաքում հիվանդանոցներին, դպրոցներին և մանկատներին աջակցելու համար և շարունակում է իրականացնել բազմաթիվ ծրագրեր Պակիստանում և Աֆղանստանում, ներառյալ CharityHelp.org-ի հետ համատեղ նախագիծը՝ որբներին օգնելու համար։
Ոչ այնքան վաղուց, Ասոցիացիան վերսկսել է իր գործունեությունը Աֆղանստանում և այնտեղ անցկացրել է մի շարք միջոցառումներ։ Քաբուլում RAWA-ի ակտիվիստները նշել են կանանց միջազգային օրը 2006, 2007 և 2008 թվականներին։
2006 թվականի RAWA-ի ակտիվիստը առաջին անգամ (հնարավոր է՝ կազմակերպության ողջ պատմության ընթացքում) խոսել է աֆղանական հեռուստատեսության կլոր սեղանի շուրջ՝ TOLO հեռուստաընկերության եթերում։ Իսլամական ֆունդամենտալիստների ներկայացուցչի հետ բանավեճում նա նրանց առաջնորդներին անվանել է «պատերազմի հանցագործներ, որոնք պատասխանատու են այսօրվա Աֆղանստանի ողբերգական իրավիճակի համար»։ TOLO հեռուստաընկերությունը գրաքննության է ենթարկել ձայնագրության բոլոր հատվածները, որտեղ նշված են հատուկ անուններ։
Հոկտեմբերի 7-ին Աֆղանստանի Կանանց առաքելությունը (Afghan Women’s Mission) կազմակերպել էր բարեգործական միջոցառում`հաջակցություն RAWA-ի Լոս Անջելեսում[7]։ Միջոցառման գլխավոր հյուրն է եղել Եվա Էնսլերը, իսկ ելույթ ունեցողների թվում են եղել Սոնալի Կոլխատկարը և Զոյան։
«Զոյա»-ն RAWA միջազգային կոմիտեի ակտիվիստուհու կեղծանունն է, ով եղել է բազմաթիվ երկրներում, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ում, Իսպանիայում և Գերմանիայում։ 2003 թվականին նա միջազգային ճանաչում է ձեռք բերել շնորհիվ իր ինքնակենսագրականության՝ «Զոյայի պատմությունը. աֆղանուհու պայքարը հանուն ազատության» (Zoya’s Story — An Afghan Woman’s Battle for Freedom):
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑
{{cite news}}: Empty citation (օգնություն) - ↑ «RAWA testimony to the Congressional Human Rights Caucus Briefing». U.S. Congressional Human Rights Caucus. 2001 թ․ դեկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 12-ին.
- ↑ «The Taliban show their fangs to RAWA». Excerpts from Wahdat daily, published in Peshawar (April 30,1998). RAWA. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
- ↑ «RAWA to sue US authorities - Bureau Report». RAWA. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
- ↑ «Human Rights Watch homepage». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
- ↑ «RAWA news homepage». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2010 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
- ↑ «The Afghan Women's Mission». - AWM News. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 11-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 12-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աֆղանստանի կանանց հեղափոխական ասոցիացիա» հոդվածին։ |
| ||||||||||
